Mamia: un neno está namorado da muller do barrio e obsérvalle pola xanela mentres se pelexa cun home; a muller, consciente da mirada do neno, non pecha xanelas. No conto de Sarrionandia, vinte anos despois, o neno é un home que lle pide que deixe a xanela aberta mentres se pelexa coa súa muller, e que na escuridade, alén da xanela, adiviña a mirada desconcertada do neno. Si ese neno é o seu recordo da infancia, ou si realmente alguén está a mirar, correspóndelle interpretalo. No curto da altura, pola contra, son dous homes os que a segunda vez están a lear; e é unha rapariga que mira pola xanela. “O espía volverase espiado e o cazador será cazado”, pero non é iso o que conta. Altuna cambia unha columna na historia: a segunda parella non é heterosexual. E isto envórcao todo.

Joseba Sarrionandia comentaba sobre os seus contos: “Por que pequenos? Buscar porque a quen ama a tipicidad aumenta o pracer da procura, ou porque o autor é preguizoso para o traballo longo, ou porque teme fallar mañá tras o traballo non se involucra para moito tempo, ou porque nas pequenas cousas caben tantos segredos como nas grandes”. Tamén se pode considerar contacontos ao cortometrajista. E en busca desas claves, o segundo curto do bergarés ten un pequeno secreto: cuestiona a ciclicidad do conto, polo menos no que se refire a que sexa eternamente cíclico. O mozo, desde a xanela, viu á parella heterosexual, que estaba sentada fronte á xanela. Cando é maior lémbraa e o voyeurismo impúlsaa a non pechar a xanela ao facer o amor. Quere ser a muller que viu cando era pequeno e non o home co que se deitaba. Quere un home que lle dea pracer, como aquela muller que tiña ao seu lado. E, ademais, unha rapariga míraos na mesma xanela que a primeira parella. E non un raparigo. Podemos pensar que é filla ou non da primeira parella (tendo en conta a eficacia dos alugueres actuais, a estreiteza das hipotecas ou a liquidez das relacións), pero a pregunta é: como vai seguir a historia? E de paso, que vai facer esa rapariga? Quererá que outra persoa vexa como se fai o amor? Someterase ao réxime heterosexual dos pais ou se meterá pola xanela que o veciño lle abre? E máis importante en canto á ciclicidad: haberá outros nenos e nenas que poidan ver como se fai no coiro cando crece (descendente dos veciños), tendo en conta as reducidas posibilidades de ter fillos dun parella gai?

Sarrionandia chama ás súas obras “contos incurables”, nas que a medida que se van lendo pódense atopar novos significados, escudos. Por tanto, chamaremos “películas incurables” a eses curtos que nos levan a reflexionar máis aló da primeira mirada.