As mulleres colectivas e individuais que saíron á rúa foron moi variadas tendo en conta a súa orixe, idade, raza, clase, etc. Ademais de na rúa, foi evidente a diversidade entre quen tomaron a palabra nas capitais en nome do movemento feminista. O movemento feminista ha feito un esforzo por trasladar a primeira liña as reivindicacións e opresiones de todas as mulleres e recibiu a voz de mulleres con diversidade funcional, migrantes, racializadas, pensionistas, estudantes, mulleres que traballan en sectores feminizados e precarizados e que están en folga durante semanas. Este ano, como nunca antes, os empregados de fogar que viven un dos aspectos máis duros do tema dos coidados tiveron voz.Fixéronse
unhas peticións moi concretas, pediuse ás autoridades que fagan "valentes medidas políticas feministas". Mulleres plurais, demandas tamén, e unha mensaxe e unha luz: púxose como base o feminismo anticapitalista e interseccional, pediuse unha organización social que renuncie a este modelo social e poña a vida no centro.
Exhibición de forza. É difícil calcular o número de mulleres que saíron á rúa, as mobilizacións foron moi descentralizadas, pero cabe destacar que, sen moito risco de repatriación, é o movemento social máis forte e máis denso de Hego Euskal Herria.
Dicimos Hego Euskal Herria, porque Ipar Euskal Herria vai doutra maneira, podemos dicir que está lento. En Lapurdi, Zuberoa e Nafarroa Beherea o 8 de marzo as mulleres tamén saíron á rúa, pero lonxe da explosión colectiva de Hego Euskal Herria que o movemento feminista ha organizado durante anos.

Encabezamos a manifestación

O 8M de 2019 supuxo un gran comezo na loita dos dereitos dos traballadores do fogar en Gipuzkoa. Sen dúbida, superamos o previsto, tendo en conta as limitacións que o traballo lles impón e que moi poucos empregados de fogar podían participar na folga.
Este ano, a diferenza do ano pasado, contamos coa participación do propio equipo de organización. Encabezamos a manifestación de Donostia e levamos as siluetas das mulleres que por razóns obvias non puideron participar na mobilización. Apreciamos que os medios de comunicación mostren interese polo noso tema e así se puxeron de manifesto as nosas reivindicacións. O noso tema trasladouse aos foros de debate, é dicir, a precariedade do sector, e a exclusión deste sector oprimido e esquecido.Rompemos
os silencios e démonos conta das consecuencias dunha batalla difícil. Buscamos a protección das mulleres que levan moitos anos apostando pola igualdade de xénero e dereitos.

Oneyda Saenz, empregada de fogar

Viva a loita feminista e antiracista!

Para min, como migrante e feminista antirracista, o M8 deste ano foi moi especial e importante. No Movemento Feminista de Vitoria-Gasteiz levamos a cabo unha acción antiracista na que as mulleres migradas e racializadas tomaron a palabra, falaron sobre as opresiones que no día a día provoca nelas, vestíronse e dialogado desde as súas experiencias e tradicións, acudimos á manifestación en bloque antiracista xunto coas nosas compañeiras feministas e antirracistas de aquí e dixémolo dunha voz: “O feminismo será ou non será antiracista! ", “Viva a loita feminista e viva a loita antiracista!”, “Migrantes e aliados, ás barricadas! ".

Moitas mulleres migradas e racializadas participan por primeira vez no 8M e dinnos que se sentiron moi ben, queren seguir nesta loita feminista antiracista! É marabilloso, de feito, o venres é froito das alianzas que se traballaron. Trátase dunha alianza xurdida fóra da hexemonía e o privilexio do feminismo único; partimos de escóitaa activa e a comprensión das opresiones, analizando desde unha mirada decolonial os modelos de loita das demais mulleres.

As feministas de todo o mundo temos que entender, como di Angela Davis, que non hai un feminismo só, senón moito; pero o feminismo efectivo ten que loitar contra as opresiones raciais, de clase e de xénero, e ademais ten que ser anticapitalista e anticolonial. A partir de agora xa non haberá dous M8 iguais, porque cada vez temos máis mulleres nos recunchos e sentímonos parte desa revolución.

Tania Siriany, Amar Feminista Antiracistas

8 de marzo de 2019, día histórico

O 8 de marzo deste ano foi un día histórico para o feminismo e para Euskal Herria. O ano pasado as mulleres demos un gran paso ao saír á rúa, e non foi un golpe dun día. Queda claro que este golpe durou e consolidouse. O resultado de todo un ano de traballo quedou ao descuberto.

Entre as persoas que se viron ao longo da xornada destacan persoas de todas as idades, entre elas pensionistas, reivindicacións intelixentes, ideolóxicas ou humorísticas; un colectivo que foi borrado da historia que se escribiu ao longo dos séculos e que se volveu visible.

O traballo de anos trouxo consigo un gran logro: as reivindicacións do feminismo pasaron de pertencer a unha cuadrilla de mulleres ás reivindicacións dunha sociedade ampla. Porque a perspectiva feminista reúne todas as opresiones: obreiras, raciais ou de xénero. Por tanto, o feminismo necesita moita máis xente que a metade da poboación deste planeta, todos os que quedamos fóra do estereotipo que construíu o sistema capitalista-hetereopatriarcal, para esixir e conseguir os dereitos negados.

Só teño unha queixa: a presenza do eúscaro non foi suficiente. Que mágoa! Deberiamos reforzar a lema “Muller* e vasca, dúas veces rebelde!”.

Todo o ano para o próximo M8. Todos nós, todos os axentes, temos que seguir facendo políticas verdadeiras e feministas. Dando pasos, entre outras cousas, para evitar as desigualdades que xera o traballo de coidados e conseguir dereitos. Porque o feminismo pode achegar moito na revolución deste sistema.

Ana Mezo Baseases, pensionista da Plataforma Oneka

Bordos rebosantes para ocupar o centro

Folga Feminista do ano pasado "Aquí estamos!" se lle serviu para dicilo en voz alta, podo dicir o berro deste ano: "E temos moito que dicir!" que foi. Non é fácil facer unha valoración dunha Folga Feminista, e moito menos facer reflexións xerais desde as vivencias persoais. De todos os xeitos, vou tirar catro ideas dos ollos de quen estivo na periferia da organización. A modo de resumo, as Folgas Feministas do ano pasado "aquí estamos!" se lle serviu para dicilo en voz alta, podo dicir o berro deste ano: "E temos moito que dicir!" que foi. No discurso puxéronse as bases contra o heteropatriarcado, o capitalismo e o racismo e construíuse unha alternativa feminista, non hai máis que ver o informe que elaborou o Movemento Feminista de Euskal Herria. A radicalidad e pluralidade que contén o discurso que vivimos no corpo de Pamplona, cando tomaron a palabra os representantes dos bloques da manifestación (diversidade funcional, rural, migrantes, novas, pensionistas, presos).

Pero, se Navarra vai ser feminista, será grazas aos pobos e barrios. A maior aposta deste ano foi a descentralización, e hai que dicir que o nivel de organización dos pobos de Navarra foi enorme. De norte a sur, de leste a oeste, non houbo vales sen mobilización. Tocoume moverme as redes sociais, e foi incrible ver as fotos que subía cada pobo. Vós sodes a forza da Navarra feminista! Cabe destacar que, tras o éxito do ano pasado, a folga deste ano tamén tivo que facer fronte a un aumento do branqueo feminista en partidos políticos, medios de comunicación e empresas. Como se dixo na manifestación de Pamplona, que o teñan claro: o feminismo non se pode domesticar, tédesnos diante!
Non podo terminar sen mencionar a organización. A miña maior admiración a quen durante meses abandonastes a vida cotiá nun recuncho, para tratar de pór as vidas de todos no centro. Máis aló das mobilizacións, a rede que cosestes non romperá o neoliberalismo. Moitas grazas. Irmandade e organización!

Irati Majuelo Itoiz Bilgune Feminista

Espontaneidade xerada pola necesidade

“Vai facer folga mañá?” “Non sei, fano por nós na miña empresa...”. Baiona. 8 de marzo. 12:30. A praza do mercado vaise enchendo aos poucos. As mulleres* quedamos. Moito non reunímonos para a cea, equiparándonos a outros pobos e cidades de Euskal Herria. Xuntámonos todos un á beira do outro, na meta, nesta gran praza –a metade chea de vendedores, a metade de folguistas*–. Coma se sentísemonos/sentísemosnos máis fortes desa maneira. Unha comida tranquila, principalmente entre amigos ou compañeiros. Entre nós non se falou moito da violación, a impunidade, os asasinatos, o sexismo, o machismo, o patriarcado ou o capitalismo, coma se as nosas razóns fosen evidentes. Era un bonito día previsto: comida, taller de pancartas e manifa, ás 18:30 da tarde.

E de súpeto, o cambio. Da tranquilidade á acción. Forza.

A idea xurdiu da conversación entre uns folguistas. Acudir a retirar a publicidade sexista realizada polo supermercado de Angelu, manifestando a nosa queixa. O grupo funcionaba. Creáronse comisións: equipo inventor de eslóganes, grupo de comunicación, etc. Durante unha hora planeouse ir a ela. Realizouse a acción. Acendeuse a ilusión.

Comida. Coordinación. Acción. Manifa. Así transcorreu o día.

O movemento feminista creou a acción. Porque o movemento feminista é un movemento de mulleres*, é un día sen etiquetas, é un día para denunciar unha dependencia xeral. Voltear, unir e facer o previsto. A folga dá un pequeno paso, pero a manifestación segue concentrando á maior parte da xente. Sempre somos as formigas do País Vasco. En Lapurdi, Zuberoa e Baxe-Nafarroa hai diferentes grupos de mulleres*, pero cando nos chamamos “Movemento Feminista”?

Conservámonos.

Pauline Guelle