Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Pinga a pinga, caudal

  • Isaba (Navarra) 1921. Nace Josefa Molera, químico. Foi un dos fundadores do primeiro cromatógrafo de gases en España, creou o departamento de Cinetoquímica no Instituto de Química Física e abordou novas liñas de investigación.
(Ilustrazioa: Kalaka)
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

E para conseguilo, superou mil obstáculos; ou mellor dito, tivo que superar unha e outra vez o mesmo obstáculo: ser muller.

Realizou os seus estudos de Química en 1942 na Universidade Central de Madrid. Nese momento incorporouse á Cátedra de Química Técnica como profesor axudante, pero sen soldo. Naquela época non había mulleres investigadoras neste campo e, precisamente, esa foi a escusa que utilizaron para non dar a Molera a oportunidade de facer a súa tese. Esta posibilidade abriuse co cambio de director do Instituto de Química Física. Empezou a traballar nos seus laboratorios, pero a retribución que recibía tampouco era suficiente para vivir; durante todos estes anos deu clases extraordinarias para conseguir un medio de vida.

Finalmente, obtivo o título de doutor en 1948 cun Premio Extraordinario. Dous anos despois ofrecéronlle a posibilidade de ir a Oxford e posteriormente empezou a traballar no laboratorio que dirixía Cyril Norman Hinshelwood, galardoado co Premio Nobel de Química. O químico inglés non recibiu ben á tía, que era unha muller. E unha vez máis, Molera, traballando duro, conseguiu acabar cos prexuízos. Seguiu traballando até 1986 e faleceu en 2011.

Molera é un dos 10 protagonistas do libro Emariak, editado por Kalaka Komunikazioa e coproducido por EiTB. Ilazki Gainza e Nerea Uria recolleron as achegas das mulleres ao longo da historia do eúscaro. No caso de elixir a unha muller que se distinguiu na química, á maioría vénnos á mente o nome de Marie Curie. De feito, non tiveron tempo de meter no libro a todas as mulleres que quixeron, e así o evitaron. Os lectores non atoparán na colección a Simone de Beauvoir, Ángela Davis ou Frida Kahlo, xa que priorizaron dar paso a mulleres máis descoñecidas. Ademais, ocuparon un amplo espazo tanto cronoloxicamente –desde a Antigüedad, con Hipatia de Alexandría– como xeograficamente –o alpinista xaponés Junko Tabei, a cantante surafricana Miriam Makeba, a activista kenyana polo medio ambiente Wangari Maathai…–.

Tamén teñen cabida na colección os inventores de obxectos aparentemente pequenos pero que provocaron grandes cambios no día a día: A alemá Melitta Benigna inventou un filtro de café en 1908 e en 1937 Leoa W. O estadounidense Chalmers foi o primeiro en patentar e comercializar a copa menstrual. Os caudais máis abundantes están formados por pequenas pingas.


Interésache pola canle: Feminismoa
Eguzki beltza

Joan den urte hondarrean atera da L'affaire Ange Soleil, le dépeceur d'Aubervilliers (Ange Soleil afera, Aubervilliers-ko puskatzailea) eleberria, Christelle Lozère-k idatzia. Lozère da artearen historiako irakasle bakarra Antilletako... [+]


AINTZANE CUADRA MARIGORTA
“Endometriosia gizonek pairatuko bazenukete oso bestelako egoera batean egongo ginateke”

Endometriosiaren Nazioarteko Eguna izan zen, martxoak 14a. AINTZANE CUADRA MARIGORTAri (Amurrio, 1995) gaixotasun hori diagnostikatu zioten urtarrilean, lehen sintomak duela lau urte nabaritzen hasi zen arren. Gaitz horri ikusgarritasuna ematearen beharraz mintzatu da. 


Gure istorioak berreskuratzea eskubideak defendatzeko

Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio... [+]


“Zuek, emazteek ez duzue deus ere balio”

Zuberoako ohiturei buruzko bi liburu ditut gogoan. Batek XX. mendean aritu izan diren 180 dantzari eta soinulari aipatzen ditu. Haien artean, emakumezkorik ez da agertzen. Besteak, pastoralei egiten die errepasoa eta hor emakumeak aipatu aipatzen dira, baina omisio esanguratsuak... [+]


Itxaro Borda
“Gure norabide sexualen, ezinegonen eta beldurren erraiteko hiztegi bat sortu dugu”

1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]


Chantal Akerman eta urrezko 80ak

Donostiako Tabakaleran, beste urte batez, hitza eta irudia elkar nahasi eta lotu dituzte Zinea eta literatura jardunaldietan. Aurten, Chantal Akerman zinegile belgikarraren obra izan dute aztergai; haren film bana hautatu eta aztertu dute Itxaro Bordak, Karmele Jaiok eta Danele... [+]


2025-03-12 | June Fernández
Meloi saltzailea
Eskratxe

Antifaxismoari buruz idatzi nahiko nuke, hori baita aurten mugimendu feministaren gaia. Alabaina, eskratxea egin diote Martxoaren 8ko bezperan euskal kazetari antifaxista eta profeminista bati.

Gizonak bere lehenengo liburua aurkeztu du Madrilen bi kazetari ospetsuk... [+]


Gorputz hotsak
“Kostarik kosta loditasuna desagerrarazi nahi duen mugimendu sozial bat dago”

Pertsona lodiek lodiak izateagatik bizi izan duten eta bizi duten indarkeriaren inguruan teorizatzeko espazio bat sortzea du helburu ‘Nadie hablará de nosotras’ podcastak. Cristina de Tena (Madril, 1990) eta Lara Gil (Fuenlabrada, Espainia, 1988) aktibista... [+]


Pintaketa faxistak egin dituzte Maulen aldarri feministen aurka

Martxoak 8an egindako pintaketak gainetik margotu dituzte ikur faxistekin Zuberoako hiriburuan. Horren aurrean elkarretaratzera deitu dute, astelehenean.


2025-03-10 | June Fernández
Celeste Agüero
“Manifestu politiko bat bezain indartsuak dira nirekin daramatzadan kantak eta olerkiak”

Martxoaren 8a Getxo bere bizitokian igaro du: kumbia dekolonial eta antiarrazista topaketa antolatu du Algortako Herriko Tabernan, Abianen, Hija del Nopal DJrekin batera.

Argentinatik Getxora migratu zen Celeste Agüero, kantutegi herrikoi batekin eta poesia xuxurlatzeko... [+]


2025-03-08 | ARGIA
ARGAZKI GALERIA
Mugimendu Feminista: “Faxismoaren kontra, ausardia eta aliantza feministez armaturik gaude”

Mugimendu feministak manifestazioak egin ditu goizean Donostian, Gasteizen eta Iruñean eta arratsaldean Baionan eta Bilbon. Oinarrizko irakurketa partekatu dute, eta horri gehitu diote hiri bakoitzean bertako problematika, eragile eta ekimenen erreferentzia.


2025-03-08 | ARGIA
Bilgune Feminista
“Feminismoa da heldulekurik argiena desio dugun Euskal Herrirako”

Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]


Superwoman

MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]


Eguneraketa berriak daude