Pasaron dez anos desde que comezou a grave crise económica mundial. Están a producirse moitas transformacións nas nosas vidas cotiás. Con todo, parece que non aprendemos moito para cambiar os nosos comportamentos habituais. Seguimos consumindo de forma excepcional, contaminando o medio ambiente, fabricando armas e promovendo guerras. É evidente que o ser humano é insaciable e seguirá así ata que se esgoten todos os recursos deste planeta.

A evolución da economía destes últimos anos, por outra banda, demostrounos que as diferenzas económicas han seguido aumentando, mantendo a liña de décadas pasadas: Un 1% máis de diferenza entre o 99% dos máis ricos e o 99% dos demais, tal e como nos demostrou o economista Thomas Piketty, aínda que dentro dese 99% tamén hai diferenzas.

Tamén hai que sinalar outra característica. De feito, o capital colleu unha velocidade inmensa nun proceso de centralización infinito. Non se trata agora de que o capital se desenvolvese e enraizado nalgunhas áreas xeográficas, pero as principais actividades do capital actual están a centrarse nunhas mega-cidades: En cidades como Nova York, Boston, Londres, París ou Madrid. Na maioría dos casos, ademais de que os seus edificios estaban obsoletos, vivían persoas maiores con servizos públicos deteriorados. Agora, en cambio, empresas tecnolóxicas e profesionais cualificados están a instalarse nestes ámbitos, seguindo os xigantescos investimentos. Por tanto, as imaxes dalgunhas cidades están a transformarse radicalmente: segundo este novo modelo, a eses centros vanse a vivir persoas de alto acceso e ademais de postos de traballo ben pagos desenvólvense todos os servizos para que poidan vivir de luxo.

Doutra banda, a burbulla inmobiliaria levou a moitos mozos a vivir fóra das cidades. A pesar de que o seu posto de traballo atopábase na cidade e de que o transporte tivese que prolongarse máis, pensaban que o compensarían cuns prezos máis alcanzables das vivendas e cuns servizos públicos e privados máis ou menos confortables. Pero a situación complícaselles. De feito, os transportes públicos de proximidade, tanto por estrada como por ferrocarril, víronse minguados en favor dos de alta velocidade, reducíronse os fondos públicos para gardarías, centros de saúde e escolas e multiplicáronse os impostos locais e os impostos sobre o combustible. Por tanto, a calidade de vida que desexaban non fixo máis que deteriorarse.

Con todo, hoxe en día os contribuíntes das grandes cidades están mellor que os dos pobos pequenos; mentres eles teñen todos os servizos ao seu alcance, os habitantes dos pobos pequenos teñen servizos máis escasos, máis escasos e máis caros.Os Chaquetones Amarelos de Francia, entre outros, tamén saíron á rúa por este motivo. En definitiva, está a producirse un conflito fiscal entre os contribuíntes das grandes cidades e dos pobos.

Algo así non está a pasar en Hego Euskal Herria? Bilbao e Vitoria-Gasteiz teñen á súa disposición a maioría dos servizos. Na zona de Pamplona, o proceso de centralización tamén é imparable. Gipuzkoa era un territorio bastante equilibrado, pero Donostia-San Sebastián cada día máis devora todas as actividades económicas da súa contorna: comercio, sobre todo franquiciado, centros tecnolóxicos de pequeno tamaño –xa sexa na periferia–, centros de saúde, sucursais financeiras externas, oficinas de seguros, etc. Así mesmo, destaca que o centro se está enchendo de hoteis, bares de pintxos, cafetarías e patios, o que nos converterá nunha cidade de calquera provincia. Por todo iso, non imos ter a paixón dos guipuscoanos e guipuscoanas de afrontar esta nova forma de explotación do neoliberalismo?