O Ministerio de Cultura de Francia probará o dispositivo Pass Culture en cinco departamentos: Está dirixido a 10.000 persoas de 18 anos, e conta cunha dotación virtual de 500 euros cada unha, que poderá utilizar durante un ano, consumir cultura e a través dunha aplicación en exposicións, entradas de cine, libros e discos, cursos. Servirá para coñecer as prácticas culturais, para descubrir e decidir que é o que se quere, pero sempre despois de coñecelo. Porque é fácil desprezar si non se coñece, e por outra banda é difícil chegar a el cando se trata dun cario ou dun descoñecido.

En concreto, é un camiño cara á cultura francesa. Non se incluirán no dispositivo os servizos de Amazon, Netflix, Spotify ou Deezer e, desgraciadamente, non sabemos si o Pass vai servir no caso das producións culturais dos pobos, nin si no futuro prolongásense e xeneralizasen, como o noso incluiríase? Digo, o espectacular Kalaportu, a película Oreina, o libro Aztihitza, o último disco de Izaki Gardenak poríalles máis alcanzables? Daríalles a oportunidade de coñecer un concerto en Bagad, algunhas clases de bretón ou a riqueza natural de Armorika? Sen dúbida á aprobación dos organizadores patrocinadores.

Dáme pena que non se creou aquí ningún dispositivo similar para coñecer a cultura vasca. Sei que no sur houbo algún tipo de “bono cultura” e similares. Pero ao meu ao redor non hai nada diso.

Por suposto, en 18 anos a maioría dos nosos mozos teñen empeño en acudir a algo “vasco”, salvo para calquera cousa: aburrímonos de militancia, de quenda de tallo, de facer en eúscaro, dedicamos a danza, á pelota e ás espectaculares figuras de Pirritx e Porrotx durante anos –sempre grazas ás forzas dos avós e ás moltseis–. O punto de revelación é normal. Ao mesmo tempo, é unha idade crítica, de asentar a identidade, xa que nos anos seguintes vese a si mesmos ou non como vascos.

Así mesmo, no caso das persoas que veñen de fóra ou das que pasaron os anos aquí pero non saben nada da cultura vasca, sería inmellorable ofrecerlles a oportunidade de coñecer as iniciativas ao longo do noso ano, aos nosos creadores, os nosos costumes.

Máis aló sei por experiencia que somos verdes na transmisión cultural. Para empezar coas miñas vivencias de profesor, sei que na transmisión da lingua apenas chegamos, no contido cultural temos moito que mellorar. De feito, non é sorprendente non coñecer a un só cantante, á parte de Mikel Laboa, que non saiba o nome de tres montañas, que non saiba de que están a falar os escritores de aquí.

É fundamental para o futuro que as producións vascas sexan accesibles. Si é preciso dar fortuna, que así sexa, e que elixan que descubrir, decidir que é o belo, o interesante, que entren na salsa que queren, pero coñecéndoo sempre. Coñecéndoa: ese é o problema.

Sería unha forte iniciativa de política local, un verdadeiro compromiso, a promoción das creacións locais, a apertura dese camiño aos nosos mozos, estudantes, cidadáns e cidadás, fóra dos actos de Scène Nationale e as conferencias de Frédéric Beigbeder.

Poderiamos chamala Pasarela da Cultura.

Pass, mellor que un bono, un cartón, porque teñen o sentido do acceso simplificado. Pasa e toma. E parte. A pasarela pode chegar a algún sitio e integrarse. Un estreito carreiro sobre a auga para vir, coñecer, amar. Non seriamos entón unha illa deserta e illada, senón que estariamos co estreito de chegar e, se se quere, de chegar ata que o coñecemento da nosa cultura sexa recoñecido dunha vez por todas como dereito fundamental.