“Estaba a rodar co meu móbil nos Campos Elisios [na rúa principal de París] cando a xente se alborotó. Retrocedín e entón sentín na miña cabeza o Flash Ball [pelota de goma]. Sentín que me rebentou a fazula dereita”.

Así fala Axelle Marquise, de 28 anos, camareira nun hostal na beira do Mediterráneo, ferido o 8 de decembro en París: queimaduras graves na fazula, fractura dobre da mandíbula, dentes triturados, contractura dos músculos da zona...

Podes ver as feridas e o testemuño de Marquis no vídeo colgado en Youtube polo colectivo Mutilés pour l’exemple [Mutilados para corrigir aos demais]. Hai imaxes máis duras. Un Thomas ten a cara chea de cicatrices, a consecuencia doutro pelotazo, 25 puntos, co nariz roto, o beizo inchado, tocando o ollo esquerdo. Antoine, 26 anos, ensinarache a boneca cortada, unha granada GLI-F4 le trenzó a man dereita.

Moitos observadores de acontecementos están sorprendidos. “Hei flipado á vista das imaxes de violencia policial e da vontade de negar esa violencia nos medios de comunicación”, dixo ao medio ecoloxista Reporterre o xornalista David Dufresne, que en 2013 publicou o libro Maintien de l’ordre [Gardar a orde]. Para ver outro balance comparable ao da presión sobre eles “temos que retroceder até maio de 1968. É certo que no 68 foron asasinados, pero unha muller de 80 anos morreu en Marsella”.

A preocupación pola gravidade da situación segue sendo a mesma para a xente do colectivo Desarmons-lles [Desarmémonos] contra a violencia do Estado. A organización iniciouse en 2012, consciente de que desde o ano 2000 as armas usadas pola policía, sobre todo as granadas, danaban á poboación. Os policías constituíron en 2014 o congreso dos feridos para axudarlles na loita política contra as armas, para axudar ás vítimas a conservar as súas feridas graves e a sobrevivir con elas nun camiño arduo, así como para obter indemnizacións e depuracións de responsabilidades. “Estamos a actuar como contra David Goliat”, dixeron nunha entrevista á revista Ballast.

Os membros de Desarmons tamén levan a contabilidade de feridos. “Entre 2001 e 2018 tres dos manifestantes perderon a man e dúas o pé. O 14 de xullo do ano pasado, nun só día, tres persoas perderon o ollo. Nesta ocasión, durante as primeiras tres semanas de mobilizacións de Jaka Zure, polo menos catro das súas mans foron cortadas. O número de feridos duplicouse, segundo as mesmas fontes. A 18 rebentáronlles o ollo, que antes pasaba un par de veces ao ano. Os pelotazos están a causar moitas fracturas. Hai moitos feridos que non se contan... O ano pasado batéronse todos os records: podemos dicir que 2018 foi o ano das mutilaciones”.

Un dos alicerces fundamentais do modelo francés de orde –na análise das Desarmons-foilles- manter a policías e manifestantes separados para evitar feridos. Isto explicaría o uso estendido do gas. O lanzamento das pedras non implicaba en si mesmo un cambio especial na conduta dos policías, pero si o lanzamento dos cócteles Molotov: no grao seguinte da resposta, ademais das granadas lacrimóxenas, entraban as de onda expansiva, as explosivas.

Maalox, vendas e geolocalizador

Fai 20 anos era raro que para dispersar as mobilizacións utilizásese unha granada explosiva como a GLI-F4. Leva TNT e pode provocar mutilaciones. No último grao da represión, os policías podían vela, xusto antes de empezar a responder militarmente aos grupos armados.

A pelota de goma situábase entre a granada de gas utilizada no primeiro grao e a de TNT, que en Francia se chama en inglés Flash Ball. Trátase dunha arma post-colonial típica, como din os membros de Desarmons, unha alternativa máis lixeiro aos tiros de chumbo, pero que aínda que poucas veces morren produce feridas graves. Utilizábase nos suburbios das metrópolis, contra os de orixe árabe e os negros, pero non para pór orde nas manifestacións multitudinarias convocadas polos movementos sociais.

Todo isto é cousa do pasado: A policía, co gas, as balas de goma e a granada explosiva, ten agora permiso para usar todo tipo de chalecos para facer fronte a estes chalecos. Con todo, hai algo máis e máis duro: a policía sacou á rúa aos blindados durante as mobilizacións en París.

Foran vistos nas antigas loitas antinucleares, recentemente tamén nas zonas de Notre-Dáme-deas-Landes, “pero é moi novo saír da cidade, moi preocupante. O pasado 8 de decembro, por primeira vez, tiven a impresión de que viñan preparados para unha sedición, dispostos a disparar contra a xente. Non creo que estivesen dotados de armas de fogo, pero lles serviu unha demostración de forza: A medida que apareceron os blindados a xente desapareceu! Querían dicirnos simbólicamente: ‘Se vos manifestades hoxe, teredes o exército enfronte, con todos os seus instrumentos’. Así chegamos a unha fase militar”.

Estas análises son opinións, á fin e ao cabo, pero nas mobilizacións os feridos si son reais. A asociación Desarmons-ofrécelles axuda no seu doloroso percorrido desde o hospital, asesoramento xurídico e médico pero sobre todo apoio psicolóxico. A miúdo as vítimas teñen que arranxar a cara, aceptar a nova cara ou a mutilación, as secuelas cotiás. O camiño de aceptación e curación é espiñento e os máis próximos tampouco se dan conta. A asociación axúdalles a porse en contacto con outros feridos, como na reunión na cafetaría, a expresar as súas indicibles intencións, a buscar a súa curación, incluído o humor e a ironía.

Creáronse máis grupos de voluntarios e voluntarias para atender aos feridos nas mobilizacións que se levaron a cabo. UU. foron recoñecidos polas manifestacións contra a guerra de Vietnam. Nese sentido, é no Estado francés onde se organizaron máis eventos. En Toulouse (Occitania), Jaka Hori é a capital que xerou un gran movemento. Por unha banda, unha ducia de voluntarios forman parte do grupo Cruz Azul, –Street Médic Toulouse-31 en Facebook– dos máis destacados militantes. Doutra banda , un centenar de socorristas improvisados, coa Cruz Vermella debuxada, dispostos a atender a todos os feridos, incluídos os policías.

Estes acompañantes están en pequenos grupos durante os días de mobilizacións, entre os que sempre hai especialistas en socorrismo, bombeiros, médicos ou enfermeiras. Nas mochilas levan os máis básicos, os doados polas farmacias ou pola xente: soro fisiolóxico, antiácido Maalox para ollos irritados por gases, vendas, gases, tesoiras... e teléfonos móbiles para moverse con geolocalizadores. Como Tolosa Ramallah durante unhas horas.