É todo o que ten nome, pero ao revés? Ten nome todo o que é? Non sei si temos palabras en eúscaro para chamar a iso. Quero dicir, como se chaman esas árbores que, no canto de chegar o outono, secar e soltar as follas, aférranse obstinadamente a el? Durante todo o inverno, polo xeral, abríronse as ninfas á próxima suor e formáronse novas follas.
Para referirse a este feito, as linguas da nosa contorna baséanse no latín “marcere” (marcescência, marcescenza, marcescence, marcescencia…).
Ademais das follas, hai plantas que sosteñen outras partes, como os brezos (Erica sp.) as flores marchitadas mantéñense ou as hortensias (Hydrangea macrophylla) manteñen os bracteos das flores. Os máis coñecidos son, con todo, as árbores que se aferran ás follas. Son moitos os xéneros Quercus dos carballos, como as haxas (Fagus sylvatica), os encantos (Carpinus betulus), os castiñeiros (Castanea sativa), etc. Todos eles da Orde Fagales.
Non está claro o motivo desa actuación. Nas árbores ocorre cando a maioría das veces son novas. Ao achegarse á madurez, esta tendencia pérdese, pero pode continuar nunhas poucas ramas.
Mencionáronse moitos obxectivos. Segundo algúns, nos invernos outonais, a planta, agarrada ás follas, refunde os ollos ou as nínicas e as raíces que se renovarán o ano que vén. Outros afirman que o achegue de fertilizantes á terra da súa sombra mediante o agarre dunhas follas permitiralles nutrir mellor as súas raíces no tempo. Hai quen di que cando as follas están encima, aguántanse máis co sol e que cando se marchan á terra durmiranse máis facilmente e converteranse en comida. Tamén hai quen di que estas follas recollen máis neve e, por tanto, aos poucos conducen máis auga ás súas raíces.
Tamén moitas palmeiras manteñen longamente as súas follas secas. Ao parecer, este follaje seco peitea as areas, os desperdicios, etc., que o vento utiliza, levándoas ao traseiro da palmeira como abono. Ademais deste traballo, moitas plantas das montañas dos trópicos utilizan as follas secas subxacentes para equilibrar a tensión da auga; por exemplo, Espeletia schultzii e Espeletia timotensis de Ándelos. Do mesmo xeito que ás plantas, a ver si tamén pomos algún nome en eúscaro a este feito fisiolóxico. Acéptanse propostas.
A castaña creceu en castiñeiros, Castanea sativa, e foise . Así chama Dores Ezkurra Etxekolenea, de Jurdan, ao mes de outubro. Jurdanea está na Gran Vía de Saldias. Na mesma rúa, Eneko está a restaurar a casa do seu fillo Tolarea. Eneko fíxose un gran traballo en casa,... [+]
Urruña eta Ziburu arteko hainbat auzo-bide handitzeko lanetan 24 haritz handi arriskuan daudela ohartarazi dute Santa Ana eta Penditxeneako bizilagunek. Arbolak salbatu eta ekosistema babesteko sinadura bilketa hasi dute eta jadanik 1.600 lagunen atxikimendua jaso dute.
Agora é o momento. Unha landra. O día era longo. Ambiente bonito. A humidade empapoulle a pel. Inchouse a carne do interior. O baile das hormonas comezou e a semente arrefriouse. Espertou. Estirar as raíces. Medir a calor da terra. E hai que subir. O talo comeza a subir... [+]