Euskaragiletu é un proxecto posto en marcha polo Consello de Organizacións Sociais do Eúscaro. O plan de eúscaro está dirixido a aquelas empresas que queiran mellorar ou crear o seu propio plan de eúscaro. Aos que están avanzados na normalización do eúscaro chámanlles Euskaragileak, un grupo de ao redor dunha ducia, e o Consello considera que é unha canteira que hai que utilizar porque se poden converter en modelos para outras empresas e aprender delas.

Xa realizaron tres visitas. Os “alumnos” foron as seguintes empresas: Cooperativa Fagor Automotion, OBE Hettich, Gorosabel Electricidade, Cooperativa Eika, Mutualia, LagunAro e Ekide Group. A última visita á cooperativa tivo lugar o pasado 6 de novembro por parte do Servizo Central de Mondragon Corporación. Ademais de ofrecerlles a posibilidade de contar cun servizo de asesoría, presentaron o proceso de euskaldunización da casa.

Posibilidade de traballar en eúscaro

Foi na década dos 80 cando a Corporación Mondragón realizou esta reflexión. Segundo explicou aos visitantes, o eúscaro utilizábase a nivel informal nas cooperativas, para as relacións internas. Decidiron que había que levalo a nivel formal. Para iso, necesitaban vascoparlantes, polo que os euskaldunes empezaron a formarse, impartindo clases de eúscaro.

Un pensamento parecido teñen os membros das empresas que participaron no programa Euskaragiletu. Na empresa hai quen utiliza o eúscaro para as relacións informais, mentres que para o traballo non o fai. Subliñan a importancia de garantir o uso do eúscaro tanto aos traballadores como á sociedade en xeral: “Para facer ben o noso traballo, os traballadores teñen que estar a gusto. Aos vascos hai que darlles a oportunidade de traballar en eúscaro”. Por iso, algúns deles puxeron en marcha plans de eúscaro e decidiron participar no programa Euskaragiletu: “Coñecer de cerca as vivencias das empresas con máis experiencia é interesante e moi útil para coñecer a evolución e os beneficios do plan de eúscaro, así como para recibir axudas e consellos”.

O membro da Corporación Mondragón explicou aos visitantes os pasos que son máis recentes. En 2006 redactouse o decálogo de eúscaro, as Bases para a Normalización do Eúscaro. O obxectivo principal do decálogo é garantir a opción do eúscaro, e para iso establecéronse unha serie de bases: garantir a posibilidade de aprender euskera e ofrecer recursos para iso, fomentar o coñecemento do eúscaro entre os traballadores, ter en conta o coñecemento do eúscaro á hora de contratar, e que o eúscaro sexa unha prioridade na imaxe e na comunicación, entre outras.

Neste proceso, os socios de Mondragon Zerbitzuak Zentral afirmaron que non recibiron ningún tipo de oposición aberta, segundo informaron fontes da cooperativa. Por tanto, polo menos nese sentido, non tiveron ningún problema. Pola contra, os representantes das empresas que acudiron á visita constataron diversas dificultades.

Contratar traballadores euskaldunes

Segundo explicou un representante da empresa ao longo da visita, déronse pasos atrás na empresa. Hai uns anos tiñan relacións en eúscaro: “Nós eramos pequenos, todos euskaldunes, e faciámolo todo en eúscaro”. Nos últimos anos, con todo, sinalou que contrataron a persoas que incrementaron a súa empresa e non saben eúscaro. Isto tivo consecuencias, por suposto, xa que agora nin a metade das veces falan en eúscaro, “démonos conta de que non andamos ben por ese camiño e temos que darlle a volta á situación”. Agora, a miúdo, a xente euskaldun e sempre comunicada en eúscaro traballa en castelán. Así o manifestou un traballador da empresa Cikautxo, membro da comisión Euskaragileak: “Eu sempre o fixen todo en eúscaro, en castelán e en eúscaro. Iso non son eu. O proceso de euskaldunización axudoume a ser o que son”.

Outro representante explicou que á hora de realizar as contratacións estableceuse un nivel mínimo de comprensión: “En Euskadi temos dúas liñas, a formación e a contratación. O noso ámbito e a nosa realidade foron sempre moi castellanoparlantes, polo que temos que ofrecer a oportunidade de aprender. Doutra banda, consideramos imprescindible que as e os traballadores teñan un mínimo de comprensión”.

Problemas da linguaxe técnica

A pesar de utilizar o eúscaro para as relacións informais, moitas persoas non fan o mesmo para traballar. A razón diso é, en moitas ocasións, o vocabulario. Así o manifestaron na reunión da visita: “Na nosa empresa utilizamos un vocabulario moi técnico, informático, económico… é unha linguaxe moi especial. Por tanto, temos que aprender ese léxico, tamén os nosos provedores, porque pola contra non nos entenden, e moitos deles son estranxeiros. Non podemos utilizar o eúscaro para comunicarse cos de fóra”. Varios
sinalaron que, aínda que no mundo laboral ven a necesidade de falar en eúscaro, teñen clientes fóra de Euskal Herria, e que neses casos as reunións, actas e contactos realízanse noutros idiomas. Outros moitos explicaron que son moitos os traballadores que están a aprender euskera fose de Euskal Herria.

Os costumes, están por cambiar

A través do programa Euskaragiletu, as empresas poden compartir experiencias e dificultades. Algúns deles explicaron que a visita lles serviu para ver que o percorrido doutros e o deles son moi parecidos e que moitas das inquietudes son as mesmas. Todos se uniron a unha idea: romper a dinámica da empresa é o paso máis difícil.

En moitos casos a xente é moi euskaldun, pero as súas relacións entre si non. Para iso, os membros da Corporación Mondragón subliñaron a importancia de ter redactados os criterios, as bases, os obxectivos, etc. Eles elaboraron recentemente un Plan Estratéxico. No mesmo fixáronse os seguintes retos: manter as bases para a normalización do eúscaro, promover que o eúscaro sexa obxecto de análise na cultura institucional, elaborar estratexias para alcanzar o estado de normalización do eúscaro e difundir o liderado e imaxe euskaldun na Corporación Mondragon.

Segundo as empresas participantes no programa, as visitas foron “moi útiles para coñecer os pasos seguidos polos pioneiros e ser conscientes das dificultades que atoparon”. Neste sentido, subliñaron a necesidade de dotar de recursos para que os retos e obxectivos acordados dentro da empresa poidan alcanzarse. E, por suposto, tamén dixeron que a implicación e o entusiasmo son fundamentais. De feito, “no mundo laboral hai moita falta de costume de falar en eúscaro, pero hai que cambiar os costumes”.