A mediados de agosto, Bandcamp lanzou o seu segundo disco sobre o Solo Frío. A propia plataforma incluíuno entre o sete discos máis interesantes que se presentaron ao longo desta semana. O equipo apenas tivo necesidade de mercadotecnia. Tampouco teñen redes sociais. A boca a boca é o seu instrumento de difusión. O disco púxose á venda ao longo deste mes en formato físico.

Sendo da costa e con ese nome, confundíronche co surfeiro?

Si, moitas veces e ademais somos da mesma idade. El de Zarautz, eu de Getaria. Recordo que na época do Messenger uníaseme moita xente, miraba o perfil e moitos tiñan algo que ver co surf. Entón entendía a cousa. Logo, cando vivín en Barcelona preguntábanme moitas veces: “Es surfeiro?”. E eu: “Non, non, sinto fallar, pero non son eu”.

Influíuche algunha vez a música de surf?

De mozo tiven a oportunidade de entrar no universo de clásicos como Dick Dálle, Link Wray ou The Ventures. É fermoso viaxar desde o imaxinario das praias de California aos afastados desertos de Sergio Leone cunhas notas de guitarra sen linguaxe, sen voz, con reverb.

Ningún profesor de guitarra?

Non, nunca o tiven. Sempre aprendín en casa. De jovencito asistín a clases de solfexo por influencia dos meus pais. A moitos lles custa entender que aínda se pode ir á esencia das cousas sen o estudo académico.

Cales eran os teus referentes musicais na mocidade?

Por unha banda, a influencia do punk vasco dos anos 80 foi inevitable: RIP, Eskorbuto… Pero logo colléronnos os da nosa época, os que saían dese punk básico: Eu, Lisabö… Tratabamos de tocar como eles coas nosas enormes limitacións. Es novo, recíbelo todo como unha esponxa.

Chamou antes a súa atención o deseño ou a música?

Os dous camiñaron bastante xuntos. Na época anterior a Internet comprabamos os casetes, os CDs… e ter o obxecto entre mans era moi importante. Emocionalmente era outra cousa, e niso influía moito o deseño, a lectura das cubertas, as letras, o contacto co obxecto... Aínda que non sexa consciente, o aspecto visual, o gráfico e o tacto eran importantes, e aos poucos valo recollendo. Pero antes foi a música e en relación con iso o deseño.

Con Oki Moki, obtivestes unha boa acollida o ano pasado. Movéstesvos bastante. Este ano sacastes o segundo traballo con Arrodeak, na Terra fría. Funciona a boca a boca no seu caso?

Parece que si. A nosa forma de funcionar é precisamente iso, camiñar sen pretensións. Facer algo honesto: nunca buscamos chegar ao público masivo ou ter éxito comercial. Sen buscar moito, e a través da boca a boca, conseguimos concertos, tanto con Oki Moki como con Arrotzak. Até agora non necesitamos máis.

Mencionou a palabra “honestidade”. Iso é o que lle pide a un grupo de música?

Si, aos grupos que se moven nos nosos parámetros si. Entendo que para algúns grupos a música é un oficio, e que hai que ir dun lado a outro. Cada un ten o seu camiño e enténdoo, pero nos círculos polos que eu transito, a honradez é imprescindible.

Oki Moki e Arrotzak, a diferenza deles, teñen en común a base punk, a diferenza no ton e na intensidade?

A base é moi parecida, sinxela e bastante simple. Niso, paradoxalmente, pode influír a música experimental que se viu desde moi nova no gaztetxe de Getaria. Aí recibimos moitas cousas: recordo que tiña 16 anos, un mércores de inverno, un grupo xaponés, todos disfrazados de coello facendo performance musical, por exemplo. E talvez por iso eu, ao facer música, dirixinme ao contrario, a estruturas moi básicas. Paréceme que teño tendencia á procura da esencia.

Tamén a melodía, aínda que sexa de forma amarga...

Si, cando nos xuntamos para facer Estraños, cada un viñamos de algo diferente; e o catro tiñamos ganas de volver a algo máis elemental, a esas estruturas máis simples que nos tocaban desde moza. Buscabamos algo máis directo. O estraño ten melodía, pero é máis visceral, é como vomitar desde as cousas da vida cotiá.

Que características ten a actual fronte á filosofía do it yourself e o punk dos anos 70 e principios dos 80?

Creo que o impacto actual de Internet cambiou moitas cousas. Eu véxolle unha esencia case igual. Con todo, creo que en Euskal Herria, por exemplo, os grupos punk dos anos 80 buscaban dalgunha maneira o éxito comercial. No canto de Do it yourself, diría que seguían a filosofía homemade. Cada un gravaba o seu primeiro traballo no seu local porque non tiñan nada máis, pero para min o do it yourself é máis unha forma de entender as cousas: Unha maneira de dicir “non queremos chegar”, entender como un todo a forma de facer música e música. E o éxito non importa en absoluto.

Vostedes entenden a música así?

Si, si… A música é para nós unha forma de sentirnos vivos, non de vivir dela. É unha forma de comunicación e conexión coa xente, é dicir, humanamente, e non pensando nas minchas do éxito. É dicir, para nós é un éxito coñecer á xente, conectar coa xente. Coñecer a xente que goza co que ti fas é incrible.

Facendo caso ao voso nome, sentides alleos á música de Euskal Herria?

Non, pero vese que cada grupo vai un pouco polo seu camiño. O nome veu porque o catro membros do grupo estabamos de facer as nosas vidas fóra do seu pobo; volvemos ao pobo e así lle puxemos o nome ao grupo, sen pensalo demasiado.

senten ou non preto de grupos con características comúns en canto a son?

Nós movémonos/movémosnos máis pola forma de facer as cousas, e non tanto polo estilo musical ou o son. Por exemplo, comparando con Oki Moki, non temos nada semellante polo menos ao noso ao redor. Pero moitas veces sentimos máis preto de grupos moi kañeros do gaztetxe de Zarautz que dun grupo de pop de Donostia. Co Killerkume de Bilbao non temos ningún tipo de similitude, pero sempre nos movemos nos mesmos parámetros de funcionamento e sentímonos moito máis próximos que moitos outros grupos. Ou os da Vulk.

O significado actual da palabra underground. Ten algún significado?

Vexo esa palabra moi gastada. Vexo que nos grandes festivais absorbidos por varias multinacionais novas no tren buscan o éxito comercial, e todos usan esa maldita palabra… e non sei que pensar. Véxoo moi desvirtuado, confuso, vendo como o usan as persoas que veñen doutro mundo.

Hai quen di que o rock and roll, ou que a súa base está esgotada como axente, e que o novo rock son xéneros rueiros como o rap, o trap, o reggaetón.

Eu vexo esta afirmación bastante obrigada. O trap estalou fai dous ou tres anos, e haberá que ver o camiño que segue… pero é certo que están a cambiar as formas do punk: á provocación e a ese homemade poucos medios quizais agora tocoulle a trapa: facer o que se fai en casa, vomitar o que che pide o interior, facer e ensinar as cancións, sen necesidade de sacar discos… iso paréceme estupendo. Trapa, do mesmo xeito que o xénero, é unha cuestión de momento, pero as novas tecnoloxías van ter un gran peso nas formas de facer música.

Escribes e cantas en inglés (Oki Mokin), euskera e castelán (Arrotzaken). Hai un trazo da vosa xeración. Como vén un idioma ou outro?

En Arrotzak tiñamos claro que falariamos en eúscaro, e eu desde hai tempo tiña ganas de escoitar e utilizar o hitano nas cancións. Paréceme que sería moi axeitado para os grupos punk dos anos 80; o hika ouvíase nos bares do noso pobo, non digamos no ambiente dos pescadores, pero non nas cancións. Cálido mollo de cancións! Si o que queres é arrincar rabia e malaostia, mellor que ese hitano da rúa! O hitano é un bo instrumento e case nunca o ouvín cantar.

E o castelán?

Nós fixemos moi natural o eúscaro en Getaria, non tivemos a ameaza que tiveron outros lugares para perder a lingua. E neses lugares sentiron de forma automática unha necesidade de falar en eúscaro, porque pola contra poderían ameazar con perdelo. Nós non tivemos esa presión, e creo que con outra tranquilidade escoitamos música en inglés, ou picamos unha canción en castelán, ou en ruso, ou en xaponés… e tamén para cantar, como instrumento de expresión, sentín o desexo e a necesidade de transmitir algunhas ideas en castelán.

Pero tamén en eúscaro sentes a necesidade…

Si, e con Arrotzak fago moitas letras en eúscaro. Creo que o mellor para moitas cousas é o eúscaro.

Que foi para ti o gaztetxe de Getaria?

Un sitio onde se me abriu a cabeza e rebentóulleme. Nos últimos quince anos reuníronse máis de 300-400 grupos, e de todo tipo, de lugares, estilos e formacións moi diferentes. Unha gran escola. O gaztetxe é un lugar no que fomos superando moitos prexuízos. E aprendemos unha forma de facer as cousas.

Por exemplo?

Por exemplo, moitos grupos que viñeron de fóra ensináronnos a humildade. Cear connosco no gaztetxe, e cando un recolleu e limpado o seu prato, por exemplo. Porque nos sucedeu o contrario: que haxa grupos deica que despois de organizar os concertos, a súa actitude sexa moi diferente, que haxa queixas. Aprendemos a baixar a humildade e o ego. “Non son máis que ninguén e non teño que demostrar nada”. Todo o facemos entre todos.