Dez anos máis tarde, o 28 de decembro, na antesala do festival Hatortxu, falaredes de ‘Agur Vendetta’. Que sentes?

A ilusión e á vez a melancolía, a pena… non o diría, porque nesta última xira estamos a sentir profundamente o agarimo e a calor da xente e porque a nosa relación é, como sempre, moi boa. Teño eses dous sentimentos.

Por que che despido, entón?

Desde o meu punto de vista, diría que temos ganas de facer outras cousas. O ano pasado fun a Londres a facer un máster e isto fíxome cambiar a forma de ver as cousas. Pasaron dez anos desde que creamos Vendetta. Eu cambiei moito e sinto a necesidade de cambiar. Un gran proxecto como Vendetta absórbeche todo. Non se poden levar simultaneamente dous proxectos desta medida. Para poder facer algo novo, creo que era imprescindible acabar con Vendetta.

O mellor é terminar cando estás arriba?

Así é. E eu creo que iso é bonito. Vendetta está moi ben situada. Demos unha chea de concertos en Euskal Herria e tamén fóra, pero saír artisticamente desa zona de confort é importante para o artista. Empezar desde cero e expor que queres facer, que che cumpre, é moi necesario. Pode ser esgotador, pero considéroo imprescindible.

Como che ves dentro de dous anos?

Seguro que no taboleiro. Agora, ata que acabe Vendetta e fórmese algo máis, voume a pasar uns meses fóra do escenario e xa case estou a sentir a necesidade de facelo. Non me vexo só. Creo que aínda non teño moi claro quen son, porque estou a cambiar moito. Quizá poida pasar toda a miña vida así... Imaxínome noutro grupo, outros sons, outra instrumentación… pero de momento, polo menos, non só eu.

E que tal o máster que estás a cursar en Londres?

É terrible. Estou sorprendido. Doume conta de que fixen moitas cousas por inercia ao escribir cancións, estruturalas ou informalas. Non estou a modificar, en ningún caso, que facer, pero si como transmitilo. O máster foi unha auténtica revolución dentro de min.

Quedas en Londres?

Cando termine o máster penso volver ao País Vasco. Gustaríame seguir viaxando moito, pero sinto que o meu lugar está aquí. Vivo a gusto en Arbizu e gústame moito crear música desde este punto de vista.

Acabades de presentar o proxecto infantil ‘Balioak’. Que é exactamente?

DeepSoda é o primeiro proxecto da cooperativa de produción que puxemos en marcha recentemente. O técnico de son Paxkal Etxepare, o manager musical Joseba Razquin e o tres estamos a traballar, e como Joseba e eu somos profesores, queriamos crear un proxecto que vincula a música co ensino. Sempre tiven unha gran alerxia aos valores humanos porque sentín que tiñan un toque relixioso e pensei: por que non reivindicalos e traballalos desde a perspectiva infantil? É unha achega de esperanza e ganas de transformar as cousas.

Que valores son estes?

Son os que saíron despois de falar moito tempo cos nenos: continuidade, amor, responsabilidade, humildade, valor, personalidade, igualdade e solidariedade.Fixemos
unha chea de debates e foi un proceso moi interesante de creación. Quixen contrastar as palabras co colectivo feminista Eraikiz, con SOS Racismo e coa asociación Chrysallis. Revisan as letras, fan valiosas achegas. Pódome considerar feminista, por exemplo, pero non me dou conta de moitas cousas, porque teño moito que desconstruir. Por iso preferín ter pequenas discusións.

Despois de presentar o disco en Durango que?

Estamos a crear material educativo. Non queremos que sexa un disco sinxelo e poida que vexámolo sobre o escenario, pero de momento non falamos diso. Poida que no futuro, pero de momento non é o obxectivo. Os protagonistas son os nenos e teñen outras prioridades.

É evidente que che levas ben cos nenos.

Son mestre e gozo moito no ensino. As miñas paixóns son os nenos e os cans, non os meto no mesmo saco, pero gozo moito cos dous.

No escenario tamén gozas.

É unha experiencia de Cristo. A música é para min a droga máis potente e non teño intención de desintoxicarme.

É impresionante o número de seguidores que ten, especialmente entre adolescentes. Máis de 14.000 na conta de Instagram e 19.000 na de Vendet, por exemplo. Como levas o fenómeno Fan?

Ben. Vivo en Arbizu, o noso País Vasco é un pequeno pobo de pequena nación e nese contexto, o fenómeno fan non é en absoluto como noutros lugares. Nós somos personaxes públicos, pero a nivel local e por iso é moito máis portátil, sen dúbida.

No programa de televisión Euskalonski, ti fas as entrevistas. O xornalismo é o teu novo aspecto?

Non me considero xornalista en absoluto. Metinme na tele e estou a vivir unha bonita experiencia. Sempre me gustou moito viaxar, coñecer á xente… e o mundo da música ofreceume iso. Agora, o programa, doutra maneira, dáme a oportunidade de gozar da música, as viaxes e o eúscaro á vez. É xente interesante e teñen historias incribles, así que mo está facendo moi fácil. Ademais, hai un gran equipo detrás. Ademais de toda a xente que fai un gran traballo na oficina, por exemplo, o director do programa, Lander Garro, non o coñecía até agora. Foi unha gran sorpresa coñecer a unha persoa que pode liderar tan ben un proxecto desta envergadura e aprender tanto con ela.

Ademais de ser moi diplomático, como é Pello?

A miña fortaleza e, ao mesmo tempo, a miña maior debilidade, é o mesmo: música e traballo. Ao final a música é o meu traballo e a min obsesióname o traballo. Iso absórbeme gran parte da miña vida social, quítame tempo e soño para estar coa miña familia. Creo que nos dous ou tres últimos anos leveille ao extremo e teño a sensación de que se me escapou das mans. A verdade é que sempre penso que dentro de dúas ou tres meses estarei máis tranquilo, pero sigo igual en moitos proxectos. Non sei dicir que non. A música é a miña vida, a miña paixón. Estou a vivir experiencias que nunca esquecerei, pero ao mesmo tempo condénanme a un estado de tensión infinita. Vivo no estudo de produción, en Arbizu, e cando non viaxo, estou alí desde a mañá até a noite, sobre todo inmerso na creación.

Móllasche política e ideológicamente nas túas cancións. Hai cada vez máis obstáculos á liberdade de expresión?

Estamos a ver nos últimos tempos que é máis difícil xestionar todo iso. É certo que en Euskal Herria sempre sufrimos a presión e a censura: S.A. Fermin Muguruza, Berri Txarrak… Eu nunca ocultei as miñas ideas e participei en todas as cuestións que vía pertinentes, como a creación da canción dos pais dos de Altsasu, e non pensei en cambiar de actitude. O artista debería facer o que lle salgue por dentro e participar niso foi fundamental para min. A verdade é que non sinto medo. Sentirse incómodo é unha función da arte. A arte é unha arte transformadora e a arte sempre reflicte dunha maneira ou outra o contexto creado.

Que tres cancións destacarías e por que?

Algunhas cancións adquiren significados especiais. Por exemplo, a xente que voa en Reggae converteuno nun himno do noso saúdo. A repetición di “adeus” e está a ser moi especial nos concertos. A canción ten outro significado e é moi bonita e enriquecedora. A canción, en si mesma, creouse unida a unha sensación. Despois duns meses de ausencia volvín ao pobo e paseando vin a unha aguia nun pau de madeira. Pouco despois, San Donato voou cara a Beriain e esa imaxe pareceume terrible. Era a imaxe da liberdade. Escribín ese mesmo día.

A canción que fixen con 19 anos, Begitara begira, co tempo tomou un tamaño diferente. Cando escribín describía unha sensación que vivimos en Arbizu e en toda Navarra: o sentimento de desprezo que tivemos os vascos. Sobre todo na época na que UPN estaba no poder. A influencia que tivo en Euskal Herria foi enorme.

E outra canción, a destacar, é a longa noite de verán. É unha canción de amor, ten un contido político e social suficiente, pero cando saíu foi moi polémica. Desde o punto de vista dalgúns era moi “popero”. É certo que mostraba unha pequena parte da sensibilidade, algo que até entón non ensinaramos con Vendetta, e por iso recibimos moitos lategazos. Aquel momento foi para min traumático. A pesar do éxito da canción, non entendía o que se creou. Pensei que quizá estaba a facer algo mal. Tiven un bo paranón e deime moitas voltas na cabeza. Por que non cantar amor? Co paso dos anos hei visto que foi unha das cancións máis coñecidas de Vendetta e aprendín a ser eu mesmo.

Hai que aceptar o cambio ao creador, non?

O cambio é imprescindible e máis no mundo da arte. Moitas veces dixéronnos que estamos a cambiar cunha connotación negativa e eu dixen que o cambio sempre é bo. Estou moi orgulloso de todos os cambios que sufriu Vendetta e, ademais, sempre fixo fincapé na acollida que tivo o público.

Cada vez escribiches máis cancións en Vendetta, e cada vez cantastes máis en eúscaro.

Enchéronme moito as cancións escritas en eúscaro. No caso de Vendetta, vexo claro que o eúscaro nos abriu algunhas portas. Ademais de estar máis relacionado coa nosa natureza, creo que o eúscaro pode ser unha ferramenta para entender a vida e a música dunha maneira diferente e por iso quero ir. Imaxínome o meu próximo proxecto en eúscaro.

Pode ser un límite á hora de saír?

Non o sei, non estou seguro. Berri Txarrak rompeu todos os límites, pero o camiño non foi fácil. Deulles moitas cousas, pero tamén pode ser duro.