Entre os temas que salguen de cando en vez, este é un dos temas de conversación que temos entre amigos e amigas que estivemos na periferia de Bilbao durante as dúas últimas décadas en torno ao mundo nacionalista. Poderiamos empezar coas oportunidades internacionais, con Cataluña ou coa crise xeneralizada do Estado que é evidente, pero as nosas miradas non chegan tan lonxe. As relacións na rúa, as entrevistas de traballo, as dificultades familiares e as ilusións son a nosa base. Unha viaxe polo metro a Bilbao, o noso laboratorio de sociología.

A pesar de que a dinámica a favor do dereito a decidir deu os seus froitos, ten as súas propias limitacións. A inmensa maioría da sociedade sitúase agora a favor do dereito a decidir, pero, salvo excepcións, vémolo nas dificultades para estender o movemento máis aló do nacionalismo. Nas súas iniciativas non se aprecian a frescura, a ilusión, a naturalidade e o entusiasmo das marchas feministas ou pensionistas.

Tampouco o acordo EAJ-PNV/EH Bildu sobre o novo status xerou moita ilusión entre nós. Sen moita esperanza do que vai dar e á espera da ciaboga do PNV, sentimos o acordo lonxe dos temas de interese da cidadanía.

Ademais da cerrazón do Estado, os vistos en Cataluña fannos difícil imaxinar que se poida dar un proceso de represión e de decisión sen longos anos de cárcere.

Mentres tanto, o noso pobo se desestructura a toda velocidade. Sen unha estrutura soberana propia, como consecuencia da globalización, o consumo e os novos modelos de vida, temos dificultades para crear usos lingüísticos, referencias culturais, relacións transfronteirizas, a nosa propia economía... Facendo cada vez máis patente a imposibilidade de sobrevivir como pobo.

De aí a pregunta: non estamos a perder o tempo mentres estamos a liquidar o dereito a decidir como pobo?

Encántanos falar destes temas coa de máis idade que nós, conscientes do difícil que nos resulta aceptar a todos os que nos trouxo o cansazo da última fase de loita. Conscientes de que cos Estados que nos dominan é case imposible conseguir o dereito a decidir ou, superando a lóxica de Txiberta, imaxinar outro camiño que non estea ligado ao PNV. Nós, con todo, vemos novas oportunidades que se poden profundar na nova era. Creando modelos propios de municipalismo, desde o desenvolvemento da economía local ou a educación dos nenos. Desde a materialización das propostas de reivindicacións sociais (feminismo, pensionistas) que xurdiron no noso pobo, desde a creación de novas reivindicacións, desde a confrontación cos estados destas liñas e desde a acumulación de forzas ao redor delas.

Novos pensamentos e iniciativas para o novo tempo: vida, imaxinaría e dinámica.