Era a Noite Real de 2012, unha noite fría, pero o protagonista desta historia non recibiu ningún agasallo. Idrissa Diallo, de vinte e un anos, atopouse coa vítima no Barnetegi de Estranxeiros de Barcelona (CIE). Atopábase baixo a custodia da Policía Nacional española, que lle detivo. A pesar de que colectivos sociais e organizacións de apoio pediran que se aclarase o sucedido, a morte non se aclarou nunca.

A noticia provocou unha gran indignación entre a multitude, o que abriu o camiño á creación da plataforma Tanquem els CIE. Desde entón, esta plataforma protagonizou unha incansable loita contra os controis e dispositivos que se estableceron para deter aos migrantes nas fronteiras do Estado español.

Nos meses posteriores á morte de Idrissa, o xulgado encargado do suceso anulou o procedemento, sen que se profundase na investigación nin se abrise expediente aos responsables. Con todo, non conseguiron que se esquecese de Idrissa, nin quitaron as ganas de reivindicar que Europa é unha das persoas máis inxustas que mata a diario.

A finais de 2014, a cooperativa audiovisual Metromuster, que naquela época provocou unha gran tormenta política e mediática a través do documental Ciutat Morta, iniciou un novo proxecto cinematográfico xunto con Tanquem els CIE e A Fundición. Catro anos despois, estréase Idrissa, crónica dunha morte calquera.

Tras seis meses no Instituto Médico Legal de Cataluña, o corpo de Idrissa foi enterrado nun nicho do cemiterio de Montjuïc (Barcelona), é dicir, concedéuselle unha especie de enterro benéfico. As autoridades españolas non facilitaron ningunha información á súa familia e evitaron as obrigacións da lei que lles obrigaba a abandonar o país.

O equipo encargado de rodar o documental, estimulado por un inxente traballo de investigación, viaxou até a localidade fronteiriza de Tindila en Mali, onde se reuniu coa familia Diallo e informoulle do sucedido. Despois, atopámonos cun nicho sen nome e empezamos a cumprir os trámites para repatriar os restos de Idrissa, en definitiva, para que se instalase no solo onde naceu. Tras recadar 10.000 euros para financiar os custos –a través de crowdfunding–, realizamos un xesto colectivo de reparación ou reparación. Finalmente, a súa comunidade puido enterrar a Idrissa, seis anos despois da súa morte.

O acrónimo de expresión latina de Nomen nescio é NN. Estas siglas, a primeira vista, parecen inocentes, son, con todo, sinais de violencia. De feito, historicamente utilizáronse para clasificar á persoa sen nome: “Sen nome”. O nazismo recuperou as siglas NN mediante o decreto de Nacht und Nebel (noite e néboa), que foi sancionado pola Policía Nacional. É o título dunha composición de Wagner, honrada por Hitler e convertida na macabra sintonía de varias presas políticas. As prácticas de exterminio insoportable dos nazis tiveron unha categorización NN.

A CIA identificou con esa terminología ás persoas desaparecidas polas ditaduras que participaron na operación Cóndor en Sudamérica: Non Name (NN). Hoxe en día, moitos deles están nos fondos mariños, sen nome, borrando a identidade. En 2017, nun só ano, abandonaron a vida no Mediterráneo do mesmo xeito que os 3.000 migrantes, entre os que tamén se atopan enterrados nos cemiterios da costa andaluza.

Idrissa Diallo era, até agora, unha persoa "sen nome", e así son hoxe en día as vítimas da lei de estranxeiría. A todos eles o Estado español quítalles os seus dereitos e négalles a condición humana. Estas persoas non teñen os mesmos dereitos que o resto, e empúxalles a unha situación despreciable. Para as sociedades occidentais que manteñen vivo o rastro do seu pasado colonialista, a dos migrantes é unha vida sen valor. A pesar de todo, os seus nomes non quedarán no esquecemento. Unha historia como a de Idrissa, ten que ir en voz alta na conciencia de quen lles fan posible cada día. O nome de Idrissa Diallo ten que cambiar a intención de mirar a outro lado para facer o noso propio sufrimento, que tamén é a nosa responsabilidade. O Idrissa segue vivo, a loita tamén!