Collín todos os días un tren de proximidade para ir ao traballo. A maioría somos mulleres*, traballadoras, persoas racializadas, precarizadas, novas, vellas. A pesar de coñecer uns poucos rostros, todos os demais somos en certo xeito descoñecidos.

Onte a miña avoa e unha sobriña sentaron detrás de min e craváronme por completo na súa conversación. Falábase do divorcio dun familiar. Ao parecer, un dos cónxuxes, durante máis de trinta anos, dedicou a súa vida á familia, dedicándose ás tarefas domésticas, sen mergullarse no mercado laboral, e criando, alimentando e coidando a dous mozos emancipados. O outro, sempre fóra de casa, fixo un bo camiño no seu traballo asalariado, chegando a un posto de responsabilidade ben remunerado.

A avoa observou: “Pero que vai facer agora el só? Quen lle fará a comida, lavar a roupa e pasar o ferro, coidar da casa? E como afrontará a soidade, a vida, si non traballou economicamente?”. Netos novos: “É para ben, avoa, é a decisión de ambos, un deles terá que aprender a ser o home de casa e o outro o pracer e a emprender un camiño máis libre e completo”. A avoa vacilou. “O tempo dirao”.

Ao baixar do tren chamei a un amigo para contarlle o que acababa de ouvir. Os amigos, de volta: “Para que ler Os cativerios das mulleres de Marcela Lagarde: madesposas, monxas, putas, presas e tolas ou Patriarcado do Salario de Silvia Federici, si nas viaxes de tren de proximidade cotiáns a realidade revélanos que é patriarcado para todas as persoas e en xeral un matrimonio opresivo do capitalismo?”.

Nalgúns días laborables os desprazamentos leváronme pegado a un libro. Hoxe a realidade púxome no meu lugar e, de paso, certas lecturas convertéronseme en materialidades de carne e óso. Iso deixoume un sabor agridoce. Doce, porque en lugar de ler no libro moitos soportes pechos e completos, podemos dixerir textos abertos e relacionados coa vida. Porque nos axudan a entender o que nos pasa. Porque nos permiten identificar o que nos desbaste.

Salgado, porque as viaxes en tren raramente permítennos coñecernos e entendernos entre os viaxeiros. Nestes tempos procesos de individualización e atomización ou o que sexa, moitas veces, porque non me permite levantarme da mirada móbil ou do libro. Porque nos volvemos descoñecidos perfectos, definitivamente estranxeiros. Salgado, porque é unha pregunta que levo moitas veces na cabeza, “que me pasa e non que nos pasa?”, para sentirme tan pequeno. Salgado, a pesar de ouvir o contrario hai pouco, demostróuseme, empíricamente, sen dúbida, que o heteropatriarcado é o alicerce fundamental do capitalismo.