Na década dos 80, Dick Mol e Jan Glimmerveen, dous apaixonados paleontólogos, dialogaron cos pescadores para que gardasen estas pistas e recollesen as coordenadas do lugar onde foron atopados. En 1985 déuselles unha mandíbula humana completa: segundo o radiocarbono, o óso tiña 9.500 anos e, por tanto, o home vivía na zona mergullada na época do Mesolito.
Os arqueólogos chaman Doggerland a este territorio que se atopaba en terra desde fai miles de anos polo banco de area Dogger, no mar do Norte. A arqueoloxía submarina sempre foi difícil, pero co permiso das bajamares, nas escavacións costeiras de Gran Bretaña, Holanda, Dinamarca… cada vez están a recoller máis información sobre Doggerland. Ademais, desde 2007 un equipo da Universidade de Birmingham está a analizar a topografía deste territorio, baseada en datos sísmicos de fondo mariño; o mapa de Doggerland conta xa con máis de 50.000 quilómetros cadrados.
Fai 18.000 anos, o nivel do Mar do Norte situábase 122 metros por baixo do actual e a tundra conxelada ocupaba case todo o espazo que hoxe se atopa baixa a auga, como unha illa que non era Gran Bretaña. A medida que o planeta se foi quentando, as plantas e animais da Europa continental fóronse estendendo aos poucos cara ao norte, así como os seres humanos que os recollían e cazaban. E viviron nesta extensa planicie durante miles de anos, até o final da Era do Mesolito, fai uns 6.000 anos, ata que foron expulsados polo mar.
O nivel do mar subiu paulatinamente durante séculos –dous ou tres metros por século– e os seres humanos adaptáronse perfectamente a estes cambios, migrando cara ao sur e mellorando as técnicas de pesca e construción naval. Pero fai 8.000 anos o glaciario Agassiz de Norteamérica liberou unha enorme masa de auga no Atlántico –o nivel do mar disparouse de súpeto a 60 cm– e pouco despois o deslizamiento subterráneo chamado Stpregga de Noruega arrastrou un tsunami xigante cara á costa europea. Isto provocou migracións moito máis violentas e, en consecuencia, problemas de territorialidad cos humanos que vivían máis ao sur. E ao final, o conflito; en Bretaña, na illa de Téviec atopáronse ósos de mulleres que morreron pola forza, sinal daqueles tempos de violencia. O mar, en definitiva o cambio climático, esgotou por completo a capacidade de supervivencia dos habitantes de Doggerland.
As pistas de Doggerland axudan a coñecer mellor o Mesolito e tamén mostran o que lle pasa a unha civilización cando o planeta se quenta, cando os xeos se derriten e o nivel do mar aumenta.
Non había ninguén ou todos. Que todos suframos polo menos si non se dan os cambios necesarios para que ninguén sufra a emerxencia climática. Vostede –lector–, eu –Jenofá-, eles –pobres– e eles –ricos–. Os incendios de Los Ángeles non me produciron... [+]
A comprensión e interpretación da lingua matemática é o que ten importancia no proceso de aprendizaxe, polo menos é o que nós dicimos aos nosos alumnos. A linguaxe das matemáticas é universal, e en xeral, a marxe de erro para a interpretación adoita ser pequeno... [+]
Recentemente, ante a pregunta sobre en que consistía a emerxencia climática, un científico deu a excelente resposta: “Mire, a emerxencia climática é esta, cada vez ves no teu móbil máis vídeos relacionados con fenómenos meteorolóxicos extremos, e cando te dás conta,... [+]
Nas últimas semanas non foi posible para os que traballamos en arquitectura que o fenómeno climático de Valencia non se traduciu no noso discurso de traballo. Porque debemos pensar e deseñar a percorrido da auga en cubertas, sumidoiros, prazas e parques de edificios. Sabemos... [+]