En Estados Unidos, a crise financeira comezou a estalar hai dez anos e estendeuse rapidamente a Europa e tamén á maior parte do mundo. Os grandes retrocesos continúan en vigor, o que provocou numerosas consecuencias económicas e sociais, así como espectaculares transformacións na política. A xestión da crise levada a cabo polos gobernos occidentais primou desde o principio a supervivencia dos bancos e do sistema financeiro. En contrapartida, sufriron fortes recortes do gasto social, sobre todo no sur de Europa, arrastrando os efectos máis graves da globalización previamente. Por tanto, a pobreza e as desigualdades aceleráronse en todas partes. Do mesmo xeito que nos períodos de desaceleración anteriores, os grupos máis vulnerables foron os principais perdedores das políticas de austeridade.

Crise II. Sacudiu o equilibrio político global construído tras a Guerra Mundial, xa que sen ter en conta a súa influencia é incomprensible a elección do presidente Trump, o voto polo Brexit ou o auxe da extrema dereita europea e americana. A pesar de que a gravidade inicial da crise suavizouse, a explosión financeira ha cambiado a natureza do sistema capitalista. A crise destes anos creou un novo modelo de relacións económicas e industriais centrado na perda de dereitos da cidadanía. Doutra banda, as grandes empresas, os bancos, os fondos de investimento e os grandes grupos tecnolóxicos foron gañando poder até pór en cuestión o propio poder do Estado. Así o demostra, por exemplo, a limitación da política fiscal, xa que a expansión dos paraísos fiscais constitúe unha grave ameaza para o estado do benestar.

Con todo, o actual debate político dos países occidentais ha deixado de lado a importancia da normativa financeira e deu prioridade á loita polo control do gasto público. Os gobernos e os políticos conservadores han conseguido revisar con éxito a orixe da crise e puxeron o foco na falta de control da política fiscal, ocultando a súa propia causa –a falta de control no sector financeiro–. Así, o fracaso do mercado libre que se esconde tras a crise disfrazouse e o debate sobre os custos do estado do benestar céntrase no centro.

Na Unión Europea (UE) a política monetaria expansiva hase intercalado con duras políticas de austeridade, favoreceuse o crecemento económico -aínda que debilmente-, pero a cambio hai moitos países da eurozona que están a sufrir unha fragmentación do mercado laboral e unha deterioración significativa na calidade do emprego, sobre todo novos e mulleres. Ademais, a reestruturación do sistema financeiro ha seguido un camiño moi curto na UE. A diferenza de Estados Unidos, na UE non se recuperou gran parte da axuda á banca, cuxas estimacións falan de máis de 200.000 millóns de euros. Ademais, o obxectivo da UE de 2012 de que o Estado deixe de ser o último patrocinador dos bancos non avanzou. No último cume do mes de xuño non se deu ningún paso cara á construción do Fondo de Garantía de Depósitos a nivel europeo.

No décimo aniversario da catástrofe, a estabilidade atópase lonxe. O peso do sector financeiro na economía mundial é cada vez maior. Entre o dez primeiros postos da lista das grandes empresas que elabora anualmente a revista Forbes, hai sete bancos. O avance da normativa sectorial é insignificante e, por tanto, o nivel de risco no ámbito financeiro é similar ao de hai dez anos. Doutra banda, a débeda mundial actual supera con fartura á de 2007 e é catro veces superior á do produto interior bruto. Si co aumento do tipo de interese avánzase no proteccionismo do comercio, pode suceder que se repita o estalido de hai dez anos.