A Rede de Sementes do País Vasco foi creada en 1996 por técnicos, agricultores e membros do sindicato EHNE de Bizkaia. Ao longo dos seus 22 anos de andaina, o equipo traballou principalmente en tres ámbitos: “A investigación, a conservación e a divulgación das sementes son as principais patas do proxecto”, explica Joseba Ibargurengoitia. O grupo de investigación comezou en 2010 no parque de Izki (Álava), co apoio da Deputación alavesa. Foi entón cando comezaron a traballar ao redor dos castiñeiros autóctonos, e parte dese labor foi tamén a Festa da Castaña que se celebrou a finais de outubro en Izki.

Perda de castiñeiros

“Hai poucos castiñeiros en Álava e a maioría en Gorbeialdea e Apinaiz, nas proximidades do parque de Izki”, explica Ibargurengoitia. As plantacións destes dous espazos teñen máis de 300 anos de antigüidade. Un exemplo da importancia da árbore na nosa historia é a ampla toponimia ligada á castaña no País Vasco: “O castiñeiro leva máis de 50.000 anos na nosa contorna e foi durante séculos un alimento básico para a supervivencia dos vascos”.

O obxectivo principal da Festa da Castaña celebrada en Apinaiz entre o 26 e o 28 de outubro foi ampliar os coñecementos para a recuperación dos castiñeiros. No proxecto que xa tiñan en marcha, a Rede de Sementes escolleu unha de cada 13 hectáreas de castiñeiros de Izki para realizar a proba e impulsar o modelo de xestión dos castiñeiros: “Esta hectárea de castiñeiros está a piques de morrer, entre outras cousas porque nas últimas cinco décadas non se realizou poda nin colleita”. A proposta da Rede é impulsar e estender o modelo de xestión da recuperación dos castiñeiros nesta hectárea.

A festa, un camiño para aprender

Un técnico de orixe estremeña foi convidado na Festa da Castaña. A visita do técnico aproveitouse para aprender máis sobre o modelo dunhas 500 hectáreas de castiñeiro que se xestionan na zona. Durante o tres días tiveron unha infinidade de actividades en Apinaiz: concurso de castañas, exposición de variedades locais e foráneas, curso sobre cultura da castaña, degustación, eco-ruta inclusiva desde castiñeiros…

A Rede de Sementes ten máis actividades organizadas no futuro relacionadas co castiñeiro: “Durante os meses de xaneiro e marzo imos realizar cursos de coñecemento da castaña, de face á cultura e a práctica: aprenderemos como realizar podas, plantacións, etc.”.