Hai xa cinco anos que se puxo en marcha en Hernani a iniciativa Euskara Ari Du. O grupo puxo en marcha un programa de mes e medio de duración, que naceu co obxectivo de fomentar o uso do eúscaro e foi convocado en 2016 como proba de forza. Un total de 1.800 persoas participaron nesta iniciativa que pretendía manter o eúscaro en quendas dunha semana. Con todo, aquela acción do ano 2016 supuxo un estímulo para moitos hernaniarras e moitos viron que había que dar continuidade a ese camiño emprendido.

Un grupo de cidadáns expúxose como dar continuidade a esta experiencia. O proxecto levou a cabo durante 2017 e púxose en marcha o 3 de febreiro de 2018. baixo o nome. Até o 23 de decembro, os individuos elixen un reto persoal de polo menos un mes de duración, co obxectivo de cambiar os seus hábitos lingüísticos. O obxectivo do proxecto é reunir cada mes a 100 novos participantes e, de momento, están a cumprir o seu obxectivo inicial: de febreiro a outubro, máis de 800 persoas participaron na iniciativa. Segundo Malores Etxeberria, que traballa na organización da iniciativa, os roncaleses están a conseguir bos ritmos: “O obxectivo era conseguir 100 novos participantes ao mes e puxémolo por encima, pensando que conseguilo ía ser incrible”.

Cada roncalés elixe un obxectivo persoal á hora de inscribirse: Cambiar o hábito lingüístico por unha persoa concreta pode ser unha intención ou un grupo de obxectivos; o reto a elixir é traducir ao euskera o hábito da lingua habitual até agora. Así mesmo, poderán participar no proxecto aqueles que non saiban falar en eúscaro, co fin de que un segundo lles pida que se expresen en eúscaro. Polo momento, o 89% dos participantes no proxecto son capaces de falar en eúscaro e o 11% deles enténdeno pero teñen dificultades á hora de falar. Despois dun mes, a asociación Euskara Ari Du envía aos e as roncalesas unha breve enquisa de seguimento na que deben elixir si queren seguir co reto ou cambiar de reto.

Os participantes, por tanto, elixen un obxectivo específico cando deciden participar na iniciativa. Este obxectivo pode ser manter o eúscaro durante as 24 horas do día e con calquera, ou cambiar o hábito lingüístico que ten cada un deles a un ritmo elixido por el mesmo. A maioría dos que responderon ao reto, o 72,7%, optou por cambiar o hábito lingüístico por un grupo ou colectivo de persoas, en lugar de por unha persoa concreta. Si analízase o ámbito no que os participantes asumiron os retos até agora, obsérvase que o 29,3% optou por falar en eúscaro en todas as relacións posibles. A continuación, as áreas máis repetidas foron os compañeiros, compañeiras, compañeiras e familiares, respectivamente.

“Cambiar hábitos non é fácil”

O Euskara Ari Du ofrece aos participantes unha sesión de asesoramento antes de comezar o reto. No mesmo, analízanse as dificultades que poden atopar e dánselles recomendacións para que se atopen. Cada mes, tamén se realizan sesións de seguimento. Estas últimas adoitan ser sesións abertas e, vendo que non eran moi exitosas, decidiron facer un chamamento expreso á asistencia de vinte persoas que se enfrontan a un reto.

Están moi satisfeitos coas valoracións e opinións da xente na asociación. No entanto, queren subliñar que o exercicio é difícil para todos os participantes: “O reto é difícil para todos. Case todos nos din que ao principio costa e é así, non é unha bobada; cambiar un costume non é fácil, pero pódese conseguir”, subliña Malores Etxeberria. “A maioría dixéronnos que se fixeron moi conscientes do tema, para iso tamén serve este proxecto”, engadiu. Leire Otxotorena, dinamizadora da asociación, ve que os participantes teñen as maiores dificultades á hora de cambiar os hábitos lingüísticos coas persoas máis próximas: “Dixéronnos que é máis difícil cos membros da familia e coa parella. Hai quen o conseguiron, pero tamén hai quen non o conseguiron”.

Entre os roncaleses da iniciativa atópanse o non hernaniarras. Leire Otxotorena di que o proxecto tocou a xente doutros pobos: “A iniciativa tamén se estendeu ás empresas do pobo e animouse á xente de fóra que traballa en Hernani a ser roncalesa”. De feito, o mundo laboral é un dos ámbitos máis importantes do mundo do eúscaro e aí tamén fixo o seu camiño Baietz Hernani! A iniciativa foi financiada por varias empresas ás que se lles espertou o interese pola posta en marcha do proxecto. “As empresas han visto que o proxecto lles pode servir e a partir de setembro meter de cheo, animando aos traballadores a cambiar os hábitos lingüísticos no ámbito laboral”, explicou Etxeberria.

Necesidade de dar continuidade ao realizado

Malores Etxeberria cre que aínda que os proxectos de 2018 foron un reto persoal, tamén é importante que moita xente se mova colectivamente dentro dunha idea: “Ser desafíos individuais dá traballo á formiga, á necesidade de facelo no día a día. O colectivo, ao mesmo tempo, dá o seu apoio, serve para non sentir que o roncalés está só”.

Por iso, até agora quíxose animar e apoiar a iniciativa con outros eventos. Organizaron charlas para unir o deporte, o xénero e outros ámbitos co eúscaro, e teñen programadas varias citas até finais de ano. Para novembro organizaron un mintzodromo xunto co Euskaltegi Municipal e para decembro realizarán o acto de peche da iniciativa. De face ao futuro, a asociación Euskaraz Ari Du tamén ten un gran reto, segundo Leire Otxotorena: “O noso reto actual como equipo é pensar que facer a partir de decembro. Temos que pensar en como darlle continuidade a isto”. A deste ano foi a resposta á onda creada polo proxecto da Capitalidade Cultural Vasca 2016 e a deste ano xa creou outra. Está por ver cal será o próximo reto.