Paisaxe no marco da batalla
Recordo que o propuxen ao suplemento cultural que colaboraba naquela época, comentar a véspera da Véspera. A razón pola que non se fixo foi o tempo, que o libro non era a novidade da novidade –na primavera quixen comentar que saíu para Durango, o habitual–. Devorei a razón, naturalmente, aínda que agora, ao ler o libro, penso no motivo que pode ser. O primeiro intento de Aingeru Epaltza –despois non sacou máis–, de Xabier Mendiguren, escritor que escribiu todos os libros bos. Jon Kortazar afirma que “deberiamos aceptalo como autobiografía intelectual do autor”, aínda que quizá o máis concreto sexa admitilo como autobiografía política. Iso si, estou de acordo coa opinión do crítico: Epalza faio con mestría.
Desde a época na que a loita armada era “a marca máis importante do vasco para min e para os demais como eu”, até o momento no que se advirte “dos danos colaterais que as accións armadas traían ao eúscaro e á cultura vasca”, Epalza é un rigoroso relato político do intervalo entre a morte de Franco e a publicación do libro, consciente de que “estamos na véspera do fin dunha época”. Ou a véspera da véspera”. Epalza móstranos a paisaxe no marco da batalla, unha paisaxe a miúdo desoladora –“Parece que polo desexo de construír o País Vasco, non soubemos consolidar o cimento do Pobo Cultural, Económico e Social Vasco”–, unha paisaxe non sempre do todo correcto –“Os deuses de aquí non son ninguén por Endarlatsa”; a propia Epaltza tamén a proba clara diso – si algunha vez faremos a paisaxe equivocado –“Eskuar” co do pobo navarro”. Pero moi fiucego: “Hoxe en día, os habitantes de ambas as comunidades están demasiado lonxe politicamente. A análise dos factores que influíron nese distanciamento é totalmente persoal, entre outros, estas páxinas”.
Entre outras cousas, porque ao ser memorias políticas escritas por un escritor, non podían faltar as notas informativas sobre a literatura: “Salvo excepcións, as novelas enredadas na nosa sanguenta obra escribímolas os escritores vascos, non os castellanohablantes”. Pero, o devandito: sobre todo atopámonos coa narración da paisaxe no marco da batalla, que, sen dúbida, vese desde a paisaxe xunto á batalla.
Baixo o asfalto, flor
Texto: Ilustracións Mónica
Rodríguez: Rocío Araya
Tradución: Itziar Ultzurrun
A fin de contos, 2025
Rebelións do sangue. Corpo, política e afectos
Miren Guilló
UPV, 2024
A UPV/EHU publicou un novo ensaio da antropóloga Miren Guilló publicado por Edurne Azkarate. O título principal é a... [+]
Zero. Transhumanismoa ate-joka erdi aro berrian
Aitor Zuberogoitia
Jakin, 2024
-----------------------------------------------------------
Hasieran saiakera filosofiko-soziologikoa espero nuen, baina ez da hori liburu honetan aurkitu dudan bakarra. Izan ere, biografia... [+]
Ihes plana
Agustín Ferrer Casas
Itzulpena: Miel A. Elustondo
Harriet, 2024
---------------------------------------------------------
1936ko azaroaren 16an Kondor legioko hegazkinek Madrilgo zenbait museori egin zieten eraso. Eta horixe bera da liburu honetara... [+]
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Alberdania, 2024
Gogotsu heldu diot irakurketari. Yolanda Arrietaren obra aski ezaguna zait eta iragan maiatzean argitaratu zuen proposamen honetan murgiltzeko tartea izan dut,... [+]
Rosvita. Teatro-lanak
Enara San Juan Manso
UEU / EHU, 2024
Enara San Juanek UEUrekin latinetik euskarara ekarri ditu X. mendeko moja alemana zen Rosvitaren teatro-lanak. Gandersheimeko abadian bizi zen idazlea zen... [+]
Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
Itzulpena: Leire Lakasta
Katakrak, 2024
Os segundos decisivos
Manu López Gaseni
Elkar, 2024
--------------------------------------------------
Empezas a ler esta breve novela e séntesche atrapado, e niso ten que ver o ritmo vivo e rápido que puxo o escritor. Nas primeiras dez páxinas cóntase ao mozo de 16... [+]
Dragoiak eguzkia IRENTSI zuenekoa
Aksinja Kermauner
Alberdania, 2024
-------------------------------------------------------
Hamarnaka liburu idatzi ditu Aksinja Kermauner idazle esloveniarrak. Euskaraz plazaratutako lehenengoa dugu hau, Patxi Zubizarretak itzulia eta... [+]
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Erein, 2024
----------------------------------------------------
Izenburuak eta azaleko irudiak (Puntobobo, artile-mataza eta trapuzko panpina) osasun mentala, puntua egitea eta haurtzaroa iradokiko dizkigute, baina adabaki gehiago... [+]
O mar chea ouro de
Dani Martirena
Imaxes: Ana Ibañez
Txalaparta, 2022
--------------------------------------------
O lector que se penetre neste libro terá moitas sensacións. Chama a atención a cor ouro e a blancura das letras da superficie, cun pouco de azul na... [+]
Migrantes
Issa watanabe
Editorial 1545, 2024
-------------------------------------------
A editorial 1545, á que non coñecía, traduciu e publicado en 2024 o libro Migracións de Issa Watanabe. Narra o proceso migratorio que leva a cabo un grupo de animais e móstranos... [+]
UN SINXELO DETALLE
Adania Shibli
Tradución: Aitor Blanco Leoz
Igela, 2024
----------------------------------------------
Durante estes días, un soldado israelí bombardea con drones a hospitais, escolas, campos de refuxiados palestinos coma se tratásese dun... [+]
Fun Home. Unha tráxica historia
familiar Alison Bechdel
Txalaparta, 2024
---------------------------------------------
Fun Home. Alison Bechdel é coñecido pola primeira publicación da novela gráfica Unha tráxica historia familiar (2006), aínda que el mesmo... [+]
PLEIBAK
Miren Amuriza Praza
Susa, 2024
--------------------------------------------------
Susa publicou a segunda novela de Miren Amuriza no atrio da Feira de Durango: Pléyulas. É facer plebiscitos porque estás a cantar sobre unha gravación anterior. En Berria... [+]