Supoñamos que esteas a facer unha lista das películas que verás no Festival, tomando notas das que che parezan máis interesantes no caderno, sempre pensando no mesmo consello: trata de aproveitar traballos que logo non se verán tan facilmente, de capturar películas máis diferentes. As primeiras referencias de Izaro aparecéronche na rede e parece ser unha das opcións máis variadas de toda a programación, a primeira película do artista Txuspo Poyo. Fixécheslle sitio na sobremesa do domingo, mesmo si Poyo vai estar alí para presentar a película.

Vaise coa conciencia de que vai ser unha película diferente. Non até o pescozo, pero a sala está como chea. Chegas tarde a contarcho todo e non déixanche entrar ata que Poyo termine a presentación, cando lle dis ao gardián da porta que iso é o que non queres perder e, en fin, ábreche unha rendija na porta e déixache que mires. Pero non se ouve nada. “Despois da proxección haberá un coloquio”, tentou tranquilizarche. Poyo xa terminou, deixáronche entrar e ocupaches o sitio ata que as miradas dos que levantaches na túa fila golpéanche no peito.

“É un collage, un crebacabezas”, foron as primeiras palabras do artista no coloquio posterior á actuación. O traballo mostra os diversos significados de Izaro que o artista descubriu ao tirar da illa de Izaro de Urdaibai: La Torre Windsor de Madrid, o rompedor de cine da produtora Izaro films 70.hamarkadako, o atunero que remonta ás augas de Sevchelles, dous amigos dos diferentes xéneros que se chaman Izaro, tézaa que o alcalde de Bermeo arroxa cada ano ás augas do mar para reivindicar a propiedade da illa… Comportamentos sociais, historias persoais, se superponen uns aos outros, e o paso deses cruzamientos converteuse nunha hora. É unha forma diferente de construír unha narrativa, non tes os ollos feitos á linguaxe do videoarte, e gustouche a diferenza, a xenerosidade co espectador, máis, quizá, cando pola mañá viñan de ver unha película bastante máis convencional.

O programa tamén anunciaba a presenza de Aizpea Goenaga, que puxo voz ao relato, pero no seu lugar foi Jaime Cuenca, o autor dos textos. Recoñeceron que o máis difícil foi a montaxe, a forma en que se formalizou a investigación sobre Izaro, en que se xogou a loita. “Teño medo ás posibilidades”, dixo Poyo. E víchelo todo aí, como as cousas esconden moito máis do que mostran, dunha maneira ou doutra, como todo está atado.

Aguzas as orellas na saída para tomar a temperatura. Ouvistes a Fulanito, a Bérendia e a Sandia, respectivamente: “Martzianada”, “Impresionante”, “Interesante”.