Luz longa
Tiña un dezaoito anos e vivía en Madrid. De súpeto decidín que sería euskaldun, euskaldun e euskaldun, de forma activa e consciente. Nesta decisión influíron moitos factores, pero o alicerce do pensamento púxoo un volume: Recompilación dos resultados do congreso de Eusko Ikaskuntza celebrado en Oñati en 1918. Alí atopei todo un proxecto de cidade e decidín formar parte do mesmo.
De feito, o que sucedeu en Oñati fai 100 anos é histórico: as elites con sabedoría da época analizaron en profundidade o futuro do pobo vasco e puxeron en mans da sociedade a base das estratexias a desenvolver, como simbolizan o aurresku de fin de congreso e a soka-dantza. Traballaron en moitos ámbitos, pero eu acórdome especialmente dos que se referían ao eúscaro: ikastolas, universidade e Euskaltzaindia.
A propia Eusko Ikaskuntza constituíuse como consecuencia do congreso para dar continuidade aos seus traballos. Un claro expoñente do prestixio gañado nos primeiros anos é o encargo á institución durante a República Española: Redactar o Estatuto de Autonomía para polo a disposición das partes. Para min a culminación de Eusko Ikaskuntza foi a elaboración da primeira versión do Estatuto de Estella, a principal achega ao proxecto popular.
Cen anos máis tarde, Eusko Ikaskuntza está a facer un esforzo para superar as persecucións franquistas e as físgoas deixadas polos katramiles e volver polos ao servizo da iniciativa popular. Neste esforzo estamos máis dun milleiro de persoas, xa que a sabedoría está moito máis estendida, e para min é unha gran honra formar parte dun grupo motor que fala do futuro do eúscaro.
Creo sinceramente que necesitamos acender unha luz longa. Á saída do franquismo mergullámonos de cheo na acción e non tivemos moito tempo para investigar o que fixemos ou para cheirar o que vén. Con todo, é necesario alzar a vista e acender unha luz longa; coa luz curta, todos os camiños parecen correctos, só coa lonxitude percíbense as curvas do camiño.
O ciclo de congresos de Eusko Ikaskuntza que se celebrará no outono deste ano pretende pór o primeiro punto de partida para esta iniciativa: propor as liñas mestras da evolución da comunidade vasca nas próximas décadas e polas a disposición da sociedade. Sabendo que é aos axentes sociais e aos representantes a quen corresponde acordar as decisións e levar a cabo as iniciativas, na lóxica da gobernanza colaborativa que se está levando a cabo no mundo e no noso.
Catro décadas –case cinco– fóronse da decisión de Madrid e mantense viva.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Aurrekoan, ustezko ezkertiar bati entzun nion esaten Euskal Herrian dagoeneko populazioaren %20 atzerritarra zela. Eta horrek euskal nortasuna, hizkuntza eta kultura arriskuan jartzen zituela. Azpimarratzen zuen migrazio masifikatua zela arazoa, masifikazioak zailtzen baitu... [+]
Ez dut beti ulertzen nola aritzen ahal diren lur planeta honetako zati okitu, zuri, gizakoi eta kapitalistako aho zabal mediatikoak, beraiena, hots, gurea, zibilizazioa dela espantuka. Berriak irakurtzen baldin baditugu, alta, aise ohartuko gara, jendetasuna baino, barbaria dela... [+]
Administrazioko hainbat gai, LGTBI+ kolektiboko kideen beharrizanak, segurtasun subjektiboa, klima aldaketa, gentrifikazioa, ikus-entzunezkoak erabiltzeko modu berriak, audientzia-datuak jasotzeko moduak, dislexia, ikuspegi pedagogiko aktibo eta irisgarriak, literatur... [+]
Auzitan jar ez daitekeen baieztapen orokor eta eztabaidaezinaren gisan saldu digute hizkuntzak jakitea printzipioz ona dela, baina baditu bere "ñabardurak", edo esanahi ezkutuagokoak. Hemengo ustezko elebitasun kontzeptuaren azpian dagoen baina kamuflatzen den... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]
Desgaitasun fisikoa duen arkitekto baten alabaren etxea bisitatu ondoren idazten dut honako hau.
Desgaitasun fisikoa duten pertsonen taldeek ez dute arkitektoa maite, beraien bizitza zailtzen duen gaizkile bat kontsideratzen baitute. Gorrotoa ulerkorra da: arkitektoaren lanak... [+]
Iragana ulertzen saiatzen eta etorkizuna bideratzen, oraina joaten zaigu zenbaiti. Nire proiektuetako bat (hasi baina landu ez dudana oraindik) dudan zuhaitz genealogikoa egitea da. Horretan lagunduko didan liburutxo bat ere erosi nuen. Baina, hain da handia lana, liburutxoa... [+]
Ortutik itzuli berritan erabaki nuen Twitterretik alde egitea, oraindik Twitter zenean. Auzolan batera joan nintzen, brokoliak eta azaloreak landatzera, eta mindfulness efektua zapuztu zidan algoritmoak, idazle feminista transgorrotatzaile baten txioak jaurtitzearekin... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]
Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]