Praza do Sol, Vila de Gràcia, Països Catalans Quen visitou Barcelona e non coñece este enclave popular? Fai xa máis dunha década, cando era adolescente, á beira dos amigos, cando queriamos descubrir mil e unhas noites da miña cidade natal, reuniámonos cunha multitude de mozas que se socializaban no noso camiño. A aquela hora era un espazo libre. Sentabámonos no solo, en círculo, charlando durante horas, tocando a guitarra e collendo unha cervexa… Pero, gustábanos o gusto –non sempre chove a gusto de todos–, acababamos molestando aos veciños que querían durmir.

Conscientes diso, como nós mesmos habitabamos os barrios da gran cidade, aprendemos a adquirir máis atención e dedicación. Tentabamos baixar o ton de voz, retirabámonos a unha hora razoable… Con todo, as hormonas sempre gañaban en contra da boa vontade. Chegou o momento, xa non eramos pioneiros, onde a praza se foi enchendo cada vez máis. A partir de entón, a policía entraba no escenario a medianoite, efectuando rexistros, escorrentando aos interlocutores e abrindo paso aos limpadores de servizos municipais que regaban o solo. Non podendo sentar no solo, o lugar perdeu o seu encanto, non tiña sentido seguir recollendo.

O tempo pasou. Ao comezo da xornada de verán, volvín ao epicentro da mocidade: “Vive en Gràcia e déixame vivir para que a túa liberdade non reduza a dos demais” ou “Os teus berros escóitanse en voz alta dentro de casa… En Gracià non querémosche escoitar!”, grandes carteis axitaban a miña conciencia. Están colgados en catalán, castelán e inglés ao carón da praza. É ese último idioma, o que máis sobresaía a última vez que pasei por alí.

Durante este tempo decateime con gran asombro de que, cando chovía, o teito que tiñamos por refuxio fora quitado, de que as varandas que utilizabamos cando o solo se nos facía duro foran substituídas por columnas de aceiro penetrante e de que nas escaleiras que bordean a praza colocáronse macetas para evitar que ninguén sentase. Ao parecer, non contentos con despexar á xente, foron máis aló: instalaron unha especie de aula de plástico, unha especie de recuncho infantil, para que estean incómodos para reducir o ancho da praza.

Este proceso de transformación traduciuse nun cambio de residencia dos veciños de toda a vida, xa que se viron obrigados a mudarse mediante a eliminación de grandes ruídos ou, simplemente, sen poder facer fronte ao incremento dos alugueres que impuxo o proceso de turistificación, convertéronse nun obstáculo. Os mozos do barrio non poden aproveitar a praza, xa que neste parque temático non teñen sitio para sentar nin para observar tantas decadencias de modernidade. Utilizáronnos para construír un negocio á súa medida, expulsarnos do espazo público. Con todo, tamén eu síntome en parte responsable.

Neste mundo globalizado, no que voar a Marrocos é máis barato que viaxar en coche a Euskal Herria, cal é a nosa responsabilidade e o noso compromiso de non ser verdugo desta situación? En certa medida, somos responsables desta epidemia da que somos vítimas. É un hipócrita, maldicir a quen se aloxan en vivendas turísticas ilegais e viaxar a Nova York durmindo nun Airbnb. Pedimos un convenio digno de hostalaría e descansamos na zona turística de Bali. Queixámonos de que non podemos estar tranquilos no recuncho máis querido da nosa cidade, mentres os traballadores e traballadoras de Instagram estean en condicións de escravitude, mesmo nos pasamos todo o mes colgando fotos en Instagram, dando a localización das praias “perdidas” que atopamos “” nas illas gregas.

A viaxe non é o obxectivo, senón o camiño que seguimos para chegar a el. Para que renunciemos ao noso privilexio occidental de consumir experiencias en paraxes exóticas. Aprendamos a relacionarnos con respecto nos lugares que visitamos. Cando baleiramos as nosas mochilas para pasar uns días, esteamos seguros de que non obrigamos a ninguén a facer maletas para toda a vida.