Oier Gorosabel Larrañaga mostra a súa curiosidade por todos os temas relacionados coa saúde en xeral. Esta vez reunímonos con el para falar de hixiene. Para explicar o contexto cultural e histórico da limpeza, retrocedeu no tempo, desde as casas de baños da época grega e romana, até chegar a falar da “hiperlimpieza” actual: “O actual modelo de limpeza vén do século XIX, a revolución sanitaria que se deu en Europa. Para facer fronte ás pragas fomentar a hixiene pública e o nivel de saúde disparouse”. Esta revolución conseguiu, entre outras cousas, as correntes de auga que hoxe son normais, os inodoros, os antisépticos e a recollida de lixos. Con todo, nos últimos anos cada vez lavámonos máis e isto pode prexudicar á saúde, segundo explicaron varios expertos na materia. Aí está o paradoxo.

Os conceptos Limpo e Sucio son relativos, por tanto: “Na época romana non se usaba xabón. Se untaba a pel cunha mestura de aceite e area, e despois quitábanlla cunha especie de fouce chamada strigilis. Hoxe en día, iso considerariámolo sucio”, di Gorosabel. Cara a 1850, o costume era bañarse só cando se enfermaba ou antes de casar. Cara a 1900 os europeos facíano unha vez ao ano, “tamén os ricos”. E sen ir máis lonxe, na década de 1980 o normal era ducharse unha vez á semana. Hoxe, con todo, o máis habitual é que se faga unha ou varias veces ao día.

O xabón é o máis daniño

“O xabón revolucionou a vida da nosa avoa. Apareceu no País Vasco ao redor do ano 1900 e substituíu á lejía. O que tiña un pouco de diñeiro compraba xabón e ía lavarse roupa aos lavadoiros modernos”. Seguindo con esta explicación, Gorosabel díxonos que non usamos o xabón na medida en que o facemos. A ducha diaria non, o uso diario do xabón é un dos principais problemas; deixar a pel desprotexida e abrir as portas a algunhas enfermidades, por exemplo.

Isto pode orixinar dous problemas en particular. Por unha banda, pode afectar á inmunidade; a eliminación excesiva da capa exterior da epidermis e da suor, favorecerá a proliferación de bacterias que se introducirán máis facilmente no interior do corpo. Ademais, a adaptación corporal ante os cambios de temperatura pode ser máis difícil.

Doutra banda, están as relacionadas coa estética; ao quitar a protección á pel, este perderá auga e secarase. Isto pode causar alerxias ou irritacións, por exemplo no ano, ata que se cronifican. En canto á limpeza diaria, Gorosabel díxonos que si non deixamos que a pel se complete plenamente dos danos destes “ataques”, “a ferida vaise a producir sobre a ferida”.

A clave está en analizar as necesidades e tomar medidas; é dicir, na frecuencia e nos produtos que se van a utilizar. Quen por traballo ou polo que sexa teña que ducharse todos os días pode utilizar xabóns máis suaves, e a persoa que non se ducha frecuentemente, xabóns puros. Gorosabel lembra que non todas as partes do corpo son iguais. As axilas, a perna ou os pés teñen un cheiro máis forte e a necesidade de limpeza é maior que no caso da cara ou os brazos. En calquera caso, ten que dicir que non nos cegamos: “O cheiro do corpo non está de moda e tentamos eliminalo. Unha persoa que nunca se lava pode parecer sucia, pero non por iso vai enfermar”.