É o primeiro ano que UEMA organiza colonias dunha semana, a estrea; e aínda que os mozos xa volveron a casa, nós pillámolos en Zestoa nos últimos días. Dezaseis mozos de entre 15 e 18 anos decidimos e deixamos organizar o xogo despois de almorzar pola súa conta nunha aula da Granxa Escola e reunímonos con Jokin Uranga, responsable da área educativa de UEMA e coordinador de campamentos de verán, a monitora Aizpea Aristi e Irati Mendizabal, unha moza oiartzuarra de 14 anos.

“O obxectivo de Salto! é dar un salto da inercia á conciencia e con iso xerar un efecto multiplicador”, explicou a asociación de municipios euskaldunes na presentación do programa de verán, e “cun atractivo programa vinculado ao lecer e a cultura vasca, sensibilizando aos mozos sobre o tema, quérese dar un paso ao empoderamiento colectivo”. Pero realmente cumpríronse os obxectivos? O xornalista fixo esta pregunta aos tres xornalistas, e o tres, cada un desde o seu ámbito, mostráronse contentos polo seu traballo. “Non quixemos organizar unhas colonias de formación. Para iso hai preparada unha programación completa durante o curso e non quixemos ‘aburrirnos’ con charlas ou talleres serios. Cremos que do pracer e do pracer, aínda que sexa de forma indirecta, abárcanse moitas cousas. O obxectivo destas colonias foi coñecer aos mozos dos municipios vascos, compartir o seu día a día e ver que noutros pobos tamén viven en eúscaro; e á volta, cada un xogará no seu pobo o papel de soporte da lingua. Á fin e ao cabo somos unhas illas pequenas”, coméntanos Jokin Uranga.

“Durante sete días tivemos un ambiente de grupo marabilloso tanto entre os mozos como entre os monitores. A través de xogos e actividades traballamos na concienciación que mencionaches. Onte, por exemplo, tivemos un día dedicado á música e a cultura vascas, e entre risas, puidemos escoitar e coñecer a varios grupos vascos. Un dos xogos foi dar unha palabra aos mozos e reunir o maior número de cancións posibles en relación a esa palabra. Estiveron a gusto e serviunos para ver cantos sabemos cantar, cales son os temas que aparecen na música vasca, etc.”, cóntanos Aizpea Aristi.

A moza Irati Mendizabal tamén realizou unha “valoración moi positiva”: “Xuntamos a dezasete persoas de Oñati, Oiartzun, Bermeo, Otxandio e Igorre e fixemos unha relación incrible. Fixemos de todo, percorremos o río, fomos ao monte ou á praia, as ginkanas, as verbenas... foi unha experiencia moi bonita, digna de repetir”.

Reuniuse un grupo máis pequeno do que se esperaba, e a organización recoñeceu que “custou” atraer aos mozos. “Por unha banda hai tantas como. Poida que o achegamento dos máis novos sexa máis fácil que o dos 15-18 anos”, recoñeceu o coordinador. “E doutra banda, que se ti organizas unhas colonias de bertsolaris ou de deporte, pode ser máis fácil, xa que estes mozos se reúnen semanalmente, para facer algo máis concreto pode ser máis fácil xuntar xente. No noso caso, o campamento é máis amplo, tivo unha oferta máis xeral, e ao ser o primeiro ano, ademais, os mozos non teñen referencias anteriores”, continuou. Pero o tres quixeron subliñar as "vantaxes" do pequeno grupo, que foi un grupo de medida para establecer unha relación máis estreita entre todos. Palabras de Uranga: “Eu estiven de ida e volta, non estiven como monitores as 24 horas do día cos mozos. Desde fóra puiden ver o desenvolvemento das relacións, e foi moi boa a salsa que se creou entre os mozos e os monitores”.

Formación de monitores

Os monitores recibiron previamente unha sesión preparatoria dun fin de semana. Para empezar, traballaron sobre que é a UEMA, a súa traxectoria, con que obxectivos traballa, etc.; e a continuación aproveitaron o fin de semana para preparar a propia colonia. De todos os xeitos, a maioría dos monitores proveñen dos municipios euskaldunes, e anteriormente coñecían á asociación. Ademais, durante un par de anos traballaron nos Encontros Xuvenís organizados pola propia UEMA en Orio, polo que coñecían o seu funcionamento.

Proxecto educativo de UEMA

Na base destas colonias atópase todo un proxecto educativo. A concienciación e sensibilización cidadá é unha das liñas principais de UEMA nos últimos anos. Neste sentido, hai dous anos púxose en marcha o proxecto de educación sobre os centros que respiran en eúscaro, e nos últimos cursos os técnicos da asociación traballaron con alumnos de Educación Infantil, ESO e Bacharelato en todos os municipios de UEMA. O obxectivo do proxecto é difundir entre o alumnado o discurso da ecoloxía lingüística e pór en valor os espazos respiratorios, ademais de facer ver aos mozos a importancia que teñen no proceso de normalización do eúscaro.

O ano pasado comezaron a traballar para desenvolver o proxecto na súa totalidade e superar os límites da educación regrada. Proxecto. Un fin de semana de Salto! Os Encontros Xuvenís foron organizados por UEMA en Orio en 2017. E este ano deu un paso máis: decidiron preparar un campamento de semana en lugar dunha estancia de fin de semana, para poder traballar de forma máis relaxada todo o contido que se traballou durante aqueles tres días e chegar a máis novos.

Aínda que de face ao ano que vén aínda non está claro si vaise a organizar algo no mesmo formato, UEMA prevé estancias dun fin de semana ou un par de semanas para que estes mozos poidan seguir interactuando e empoderándose.

Irati Mendizabal, de 14 anos e natural de Oiartzun

“Tiñamos ganas de ir aos campamentos e na escola déronnos a noticia de Salto!. Pareceunos unha oportunidade bonita, e non me arrepinto en absoluto. Pasámolo moi ben e ímonos a casa moi ben.

Eu vivín en Irun, non sempre vivín en Oiartzun. Notei un gran cambio no idioma dun pobo a outro. Nun lugar pasei de falar en castelán con todo a contorna, a falar en eúscaro con todos. Se aínda volvo a Irun e falo en eúscaro con algún amigo, hai alguén que me di, “por que estades a falar en eúscaro?”.

Pero en Oiartzun tampouco falan todos os que saben, e creo que iso é ir en contra do eúscaro. É a nosa lingua, e penso que é importante que falemos quen sabemos que é importante”.