Asustan as actuacións dos británicos cos aborígenes australianos. A colonización foi un xenocidio sanguento e na illa de Tasmania, por exemplo, todos foron asasinados. A cultura, a lingua e as crenzas tamén foron totalmente eliminadas.
Os colonizadores foron moi salvaxes cos nativos. Foi unha invasión completa, non un asedio. Eu pertenzo á comunidade de aborígenes Wiradjuri, e a nosa comunidade foi a primeira en sufrir a colonización británica. Debido á súa resistencia, foi alí onde se aplicou por primeira vez en Australia a Lei de Guerra, en 1923. Nestas terras a auga tamén foi envelenada para matar á poboación, pero o asasino máis grande foi sen dúbida o que introduciu enfermidades: enfermidade dos dentes pequenos, arrefriado, gripe... Os aborígenes non coñecían estas enfermidades e non sabían como afrontalas; foi unha peste tremenda. Aínda que sucedeu fai 230 anos, as consecuencias seguen sendo as máis inxustas. De feito, as políticas crueis que se levaron a cabo tras a invasión causaron o mesmo dor que a colonización, como os secuestros de nenos aborígenes.

“A xeración de Thestolen”.
Entre 1900 e 1970, miles de nenos foron roubados polos británicos, e así consta nos documentos oficiais que se fixeron eco diso. Crían que os aborígenes non sobrevivirían moito tempo e por iso secuestraban aos nenos máis brancos de entre os aborígenes e entregábanos aos brancos, argumentando que era para salvar aos nenos. Moitos destes nenos e nenas sufriron abusos masivos nas súas casas de acollida. A colonización foi espantosa para todos, pero máis terrible aínda para os pais e os nenos, que non puideron separarse dos seus familiares e volver reunirse. Moitos deles déronse á fuga en alcol e drogas.

Non volveron eses nenos coas súas familias?
Uns si e outro non. Moitos destes nenos seguen vivos, xa que esta política non se acabou do todo até finais dos anos 60. E o dereito á educación, por exemplo, foi a primeira vez que os aborígenes tiveron o dereito á educación en Nova Gales do Sur en 1972. Ademais dos anos de colonización, as penosas políticas dos próximos anos trouxeron moito sufrimento.

Na mesma época acabáronse as duras políticas de inmigración.
Si, a principios dos 70. Até entón prohibiuse aos indios, por exemplo, o acceso a Australia, a través das tapas opacas.

Doutra banda, entre 1952 e 1963, os británicos realizaron doce probas nucleares en terras habitadas por aborígenes.As
probas realizáronse no sur de Australia, na localidade de Maralinga. O meu padrasto estaba no exército australiano e participou nesas probas nucleares. Naquela época non se usaron as roupas de protección axeitadas e os membros do exército sufriron durante toda a súa vida enfermidades derivadas das probas, entre elas o meu padrasto. En canto aos aborígenes, contoume os horrores: non se lles informou debidamente das probas e non sacáronas do campo de probas, non as levaron a lugares seguros. Aínda se poden ver os efectos das probas na poboación local, cegueira e outras enfermidades. Os británicos, por suposto, négano e non se fan responsables; non pagaron ningún recibo nin limpado ningún terreo.

Todo isto é suficientemente coñecido a nivel internacional?A
nivel nacional tampouco se coñece o suficiente… España, Reino Unido, Alemaña, Francia, Bélxica… Todos foron colonizadores. Non hai máis que ver os casos de Sudamérica e África. No caso de Australia, os franceses tamén tentaban colonizarse e en todos os países que foron colonizados fixéronse brutalidades parecidas, facendo desaparecer culturas, linguas, terras e pobos enteiros. Tentaban destruír a identidade dos nativos e impor a súa, destruían os lugares sacros e impuñan as súas relixións. A maioría das illas do Pacífico foron enchidas de igrexas, en nome da evangelización. Pero en todos os casos, a cultura indíxena ha conseguido sobrevivir dalgunha maneira; cambiou, é diferente, pero mantemos a nosa identidade indíxena e esa identidade é a ferramenta para sobrevivir como pobo. Por parte da miña nai teño antepasados escoceses, pero eu identifícome coa xente dos aborígenes. É moi importante entender que é a identidade para entender os efectos da colonización.

Como se aprende esta parte da historia nos colexios de Australia?Traballouse moito para introducir no currículo escolar a materia que
traballa o punto de vista, a cultura e a vida das persoas aborígenes. Ademais, cada vez son máis os colexios que celebran a Semana Nacional dos Aborígenes e cada vez hai máis escolas ás portas da bandeira oficial australiana e dos aborígenes. Todo isto é imprescindible, porque moitos mozos coñecen a verdadeira historia grazas á escola. Lentamente, a situación está a cambiar e cada vez son máis os que ven a colonización británica como unha invasión.

E foi acusado algunha vez destes crimes de xenocidio a ti australiano?
Tamén houbo varias acusacións e xulgados, pero só algunhas.

O 26 de xaneiro celébrase o Día de Australia. Como todos os anos, este ano tamén se celebraron numerosas manifestacións polas rúas, pedindo que esta celebración se trasladase a outra data. Na miña opinión
, non é o día da celebración, nin tampouco o día que une aos australianos. Ese día lembra o día en que se colonizó a Nova Gales do Sur e moitos australianos non vivimos ese día como a creación da nación, senón que o vinculamos co sufrimento aos aborígenes. Este ano, ademais, hai autoridades locais que decidiron non celebralo. É un día no que hai que reflexionar e lembrar a verdade, e cada vez son máis os que pensamos así.

A túa historia persoal tamén é especial. Naciches nunha aldeíña branca, nun tempo en que estaba prohibido mesturar negros e brancos. Que infancia tivo? Os
tíos da miña nai escoceses recibíronme para evitar a casa de acollida, unha decisión valente por parte deles. Eran irmáns de 65 e 70 anos e educáronme moi ben. A miña nai era branca e o meu pai aborto, fun froito dunha relación extramatrimonial e a miña pobre nai tivo que fuxir do pobo. O meu pai, pola súa banda, non tiña noticias do meu nacemento e aos 28 anos conseguín porme en contacto con eles. E que sorpresa cando souben que tiña dez irmáns! Coñecín a todos e teño unha relación especialmente estreita cun irmán. Crecín e fun moi querido con principios e valores moi sólidos, pero sempre sentín que me faltaba unha parte…

Pasaches cinco anos buscando ao teu pai.
Si, foi moi difícil e ao final atopeino, pero foi moi habitual para os aborígenes. Varios nenos da xeración roubada han buscado aos seus familiares. Naquela época vivimos un racismo terrible, un rexeitamento brutal aos aborígenes e á verdade. Tiña 10 anos cando se celebrou o referendo de 1967.

Precisamente entón, ao fío do referendo, vostede fíxose cidadán australiano, como vostede dixo. Que se decidiu exactamente nese referendo?
A pregunta do referendo era a seguinte: “Hai que ter en conta os aborígenes?”. É dicir, aceptados como cidadáns de Australia e recoñecidos en temas nacionais, porque até entón non apareciamos en ningún documento nacional. Os aborígenes non se consideraban persoas reais. No referendo impúxose o si e no seo do Goberno creouse o Departamento de Asuntos Aborígenes.

A miúdo dixeches que en Australia existiu o Apartheid.
Foi unha especie de apartheid. Os aborígenes foron obrigados a vivir no deserto, mentres que os brancos vivían nos pobos. Os nenos e nenas aborígenes só recibían educación até o terceiro grao e os profesores non estaban suficientemente preparados. A nosa vida controlábaa o Goberno australiano, onde podiamos ir, que podiamos facer, con quen poderiamos casarnos... Secuestraron a miles de nenos, prohibíronnos falar a nosa lingua, practicar a nosa cultura e os nosos costumes. Para poder saír dos barrios dos aborígenes tiñamos que conseguir un documento, unha especie de pasaporte con fotos, e nel especificábase a porcentaxe de sangue que tiñas. O mesmo para poder continuar ou traballar cos estudos.

En 2003 foi a primeira parlamentaria aborixe de Nova Gales do Sur e en 2016 a primeira muller aborixe do Parlamento de Australia.
Foi un momento de gran orgullo e de alegría para a comunidade indíxena. A miúdo tócame participar en temas de aborixe, aínda que non fun especialmente elixido para iso, senón para representar no parlamento a rexión de Barton. Pero son consciente de que a xente non elíxeche sen máis, senón pola túa traxectoria, polo traballo e polo comportamento realizado, e os meus votantes foron sobre todo a comunidade aborixe e as novas mulleres brancas australianas, polo que traballarei especialmente para que os seus dereitos sexan respectados.

Cal é a situación socio-económica actual das persoas aborígenes? Hai leis para protexer os seus dereitos e a súa cultura? Hai que ter en conta moitos apartados da lexislación, por unha banda os de
cada Estado e por outro os do Goberno Federal, por exemplo os relativos aos dereitos dos terreos. Pero hai unha lei específica para todo Australia que protexe a cultura, a relixión, o idioma e a espiritualidade.

Mirando ao futuro, es optimista?A situación está a cambiar moito, os australianos cada vez saben máis dos horrores
que se produciron e iso é importante, porque estar ao tanta axuda a comprender a situación dos aborígenes. A historia da opresión dos aborígenes é importante para todos os australianos, non só para os aborígenes. Somos un país singular, un pobo que sufriu a ocupación humana ao longo da historia, máis tempo que en ningún outro lugar. Con todo, estamos a facer un gran esforzo para que todo non se vexa desde un punto de vista negativo e coñézanse tamén os pasos e logros que demos para a convivencia entre abortos e brancos.