Xoias mineiras
- Cork (Irlanda) 1837. Nace Mary Harris Jones (1837-1930), unha activista sindicalista que máis tarde sería coñecida como Mother Jones. De pequeno, trasladouse coa súa familia a América do Norte, fuxindo da Gran Fame negra irlandesa.
Traballou como profesor e modista en Estados Unidos, pero en 1867 perdeu ao seu marido e aos seus fillos por culpa da febre amarela e a partir de entón traballou na defensa dos dereitos dos traballadores, especialmente dos mineiros: organizou folgas e foi, entre outros, un dos fundadores da Organización Mundial de Traballadores Industriais. Nos últimos anos tamén gañou o sobrenome de avoa de todos os axitadores. Pero non defendeu a todos os axitadores. O sufragista, por exemplo, opúñase máis ao acento do movemento sufragista que ao dereito das mulleres a votar. Considerábao unha cuestión de mulleres de clase alta e temía que o dereito ao voto cubrise os problemas económicos das traballadoras. “Os plutócratas organizaron ás súas esposas”, afirmaba, “téñenas entretidas co sufraxio”.
Domitila Barrios Chungara (1937-2012) é unha boliviana que naceu e creceu na mina Século XX. O seu marido, un mineiro, comezou a loitar polos dereitos dos mineiros a través da súa man. Entre outras cousas, iniciou unha folga de fame no Nadal de 1977 que culminaría coa ditadura militar do xeneral Hugo Banzer, xunto a outras catro mulleres mineiras. Fuxido da persecución gobernamental, o seu pai entregoulle varios libros sobre marxismo e entón deuse conta de que o que pensaba estaba escrito alí.
En Euskadi, o marido de Dores Ibarruri (1895-1989) tamén era mineiro.O que fose secretario xeral do Partido Comunista de España, usou por primeira vez o pseudónimo Pasionaria en 1918 para asinar o artigo titulado O mineiro biscaíño (mineiro biscaíño). Ibarruri, nacido nas minas de Gallarta en Abanto-Zierbena, é o Museo da Minería do País Vasco. Durante estes días, e até o 31 de xullo, pódese visitar a exposición titulada Liderados femininos nas comarcas mineiras. Ademais do tres citados, a mostra recolle as traxectorias doutras sete mulleres que asumiron os roles de liderado nas zonas mineiras.
Segundo Rubén Vega, historiador da Universidade de Oviedo e comisario da exposición, “fóronse construíndo desde a acción, e non ao revés, o seu perfil ideolóxico”. Ademais, nun espazo tradicionalmente masculino, “no mundo das minas cheas de testosterona”, encargáronse dos homes, conseguindo roles relevantes, pero partindo do rol de “nais e esposas”, subordinado ás mulleres. Non se consideraban feministas nin se incluirían definicións concretas de militante feminista, “pero si eran de facto, porque conseguiron facer fronte a ese rol subordinado”.
Mugimendu feministak manifestazioak egin ditu goizean Donostian, Gasteizen eta Iruñean eta arratsaldean Baionan eta Bilbon. Oinarrizko irakurketa partekatu dute, eta horri gehitu diote hiri bakoitzean bertako problematika, eragile eta ekimenen erreferentzia.
Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Martxoaren 8a, Emakumeen Nazioarteko Eguna, munduan zehar milioika emakumeontzat berdintasuna, eskubideak eta justizia eskatzeko borroka eguna da. Hala ere, gerrek, gatazkek eta politika militaristen hazkundeak markatutako testuinguru global batean, inoiz baino premiazkoagoa da... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Euskal Herriko Bilgune Feministak deituta elkarretaratzea egin dute Hernanin Iratxe Sorzabali elkartasuna adierazi eta "babes osoa" emateko. Inkomunikatuta egon zen uneak berriz ere epailearen aurrean kontatu behar izatea, "bizi izandakoak utzitako ondorioen... [+]
Lantzeko inauteri txikien kalejira ikusle guztien begietara urtero modukoa izan zen. Txatxoak, Zaldiko, Ziripot eta Miel Otxin herriko ostatuko ganbaratik jaitsi eta herritik barna bira egin zuten txistularien laguntzarekin. Askok, ordea, ez zekiten une historiko bat bizitzen... [+]
Martxoaren 6an 11:00etan Bilbon eta Iruñean mobilizazioak egingo dituzte sindikatuek, patronalak eta Eusko Jaurlaritza zein Nafarroako Gobernua interpelatzeko, zaintza eskubide kolektiboari dagokionez.
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Gazteagotan baino lotsa handiagoa dauka, baina horrek ez dio saltsa askotan ibiltzeko gogoa kentzen Leire Zabalza Santestebani (Iruñea, 1990). Beste gauza askoren artean, Motxila 21 musika taldeko kidea da. Nabarmendu du musika gauza asko aldarrikatzeko bide izan... [+]
Martxoak 8a heltzear da beste urtebetez, eta nahiz eta zenbaitek erabiltzen duten urtean behin beren irudia morez margotzeko soilik, feministek kaleak aldarriz betetzeko baliatzen dute egun seinalatu hau. 2020an, duela bost urte, milaka emakumek elkarrekin oihukatu zuten euren... [+]
Martxoak 8aren izaera iraultzailea berreskuratzeko deia egin du Itaia emakumeen antolakunde sozialistak. Irene Ruiz Itaiako kideak azaldu digunez, “oldarraldi erreakzionarioaren eta matxismoaren aurrean proposamen iraultzailea hauspotu eta kontzientzia sozialista... [+]
Miopia gero eta gehiago eta gero eta lehenago ari da garatzen, eta horren arriskua da dioptriak gehitzen joatea eta helduaroan begiari lotutako hainbat gaitz izateko aukerak dezente handitzea. “Eguzki-argia jasotzea inportantea da, eta denbora asko ez igarotzea oso gertu... [+]