Foi difundido polo medio progresista Common Dreams o pasado 11 de xuño: “Queremos a paz: un paseo a pé cara a Cabul denunciando a guerra e a ocupación. (...) Decenas de afgáns están a percorrer a pé os 650 quilómetros que separan Helmand de Cabul para pedir o fin da guerra”.

Todos eran homes, os máis novos de 17 anos, moitos de máis de 60, entre os camiñantes había campesiños, militares xubilados, estudantes universitarios, profesores, de diferentes oficios rueiros... Algúns feridos violentamente pola guerra: alguén que di ser poeta aínda leva no pecado unha das catro balas que lle dispararon, un antigo mecánico que a guerra lle deixou cego, e alguén que por poliomielitis mal tratada necesita muletas. Zaher Ahmad Zindani, cegado por unha bomba ao bordo do camiño, di á xornalista: “Estamos cansados desta sangría”.

A protesta comezou o pasado mes de marzo na provincia de Helmand, en Florida. O día 23, venres e festivo, cando a bomba lanzada por un suicida na capital, Lashkar Gah, causou 14 mortos, entre eles varios nenos, algúns militantes reaccionaron organizando unha sentada no lugar das desfeitas. Os xornalistas Mujib Mashal e Taimoor Shah escribiron na crónica para o New York Times: “No medio da súa indignación e tristeza, non pediron vinganza pero a paz”.

Nos días seguintes, moitos pais das vítimas achegáronse na praza de Lashkar Gahra á cabana de tea dos activistas para relatar as súas penas e mostrar o seu apoio aos protestantes. Cando os activistas anunciaron a súa intención de iniciar unha marcha pola paz, os talibán que controlan a maior parte da provincia de Helmand ordenáronlles non partir. Na súa imposibilidade de moverse, comezaron entón unha folga de fame para esixir ao goberno de Cabul, do mesmo xeito que Taliban, unha tregua, por máis curta que sexa. “Non pedimos moito: un cesamento do fogo de dous días”.

Mes e medio despois, en maio, nove persoas fóronse a pé de Lashkar Gahti na travesía a Cabul. Pola súa banda, Bacha Khan Mawladad comunicou as súas peticións aos xornalistas: “Pedimos catro cousas. Unha, que todas as partes en loita recoñezan a tregua mentres dure o Ramadán. Dous, que decidan en que lugar empezar as conversacións de paz. Tres, que se acorde un goberno de todos. Catro, que todas as tropas estranxeiras acorden a data da súa saída de Afganistán”.

As crónicas de Tolo News, que difunde noticias de Afganistán, seguen os pasos dos pacifistas. Catro días tardaron en chegar desde a capital de Helmand até Kandahar. Os transeúntes chamaban á xente a que se achegase. “Si estamos equivocados, díganolo, pero se estamos a facer o correcto axudamos a sacar adiante a nosa campaña”.

Cando chegaron á cidade de Ghazni, as noticias dos peregrinos da paz difundíronse e a multitude déralles a benvida, aínda que durante o camiño atopáronse máis dun obstáculo por parte dos talibán que dominan a zona. “Pero empezamos a falar xuntos e enseguida démonos conta de que eles tamén están fartos da guerra”. Tamén na provincia de Wardak achegouse moita xente. Os transeúntes chegaran xa a ser unhas ducias. Entre os implicados tamén estaba o seu avó, Nek Mohammad, de 75 anos, cuxa familia era natural de Ghazniknlagata.

As mulleres salguen en Jalalabad

O 18 de xuño, centos de persoas percorreron as rúas da capital de Cabul con reivindicacións de paz. Así acabaron os 650 quilómetros de viaxe a pé, nun caloroso verán de primavera e sobre todo en pleno Ramadán, é dicir, desde as 06:00 da mañá até as 21:00 da noite, sen comer nin beber. Aínda así, tiñan que adiantar 20-25 quilómetros ao día para chegar a tempo.

Nas fotos finais os camiñantes aparecen exhaustos, cos pés feridos, e a algúns lles tiveron que pór un soro para hidratarse. Con todo, un dos activistas que levou a cabo todo o camiño, Iqbal Khayber, que estuda medicamento, dixo aos xornalistas que mereceu a pena: “Vin cousas que nunca vira.Estivemos con moita xente en zonas controladas tanto polos talibán como polo goberno e todas están cansadas da guerra”.

O cesamento do fogo de xuño foi un dos máis recentes, anunciado polo presidente afgán, Ashraf Ghani, entre o 12 e o 20 de xuño, con motivo da festa Eid ao-Fitr de tres días que marca o fin do Ramadán e para o tres días de festa. Durante eses días de enxoval puidéronse ver imaxes impactantes en todos os recunchos de Afganistán, familiares e amigos que non se viron durante anos, xente que facía tempo marchouse de casa e que polo menos volvía ao seu lugar de orixe para unha curta visita... Desgraciadamente, a tregua non tivo continuación, segundo destacaron cos atentados dun e outro tipo que se produciron en Cataluña.

Nestas semanas producíronse máis sucesos sorprendentes, aínda que non chegaron aos nosos ollos nin aos nosos oídos. Nos días nos que a citada marcha pola paz estaba en marcha, pouco antes da posta en marcha da tregua, na cidade de Jalalabad, dúas ducias de mulleres saíron á rúa na manifestación para pedir a paz: “Decenas de mulleres manifestáronse pola praza Mukhaabrat de Jalalabad entre as prazas de Pashtunistán o 13 de xuño, para pedir aos talibán que tamén reivindiquen o cesamento do fogo despois da celebración do xaxún nos días de Ramadán”. Asia Times recolleu na súa crónica as mensaxes que as nenas e as mulleres levaban nos seus papeis: “Levamos anos na guerra e xa basta”, “Esta loita non nos trouxo nada bo, só asasinatos, feridos e incapacitados entre os nosos fillos e familiares”...

No tres primeiros meses de 2018, polo menos 2.200 civís perderon a vida ou foron atacados por tropas gobernamentais ou insurxentes. A pesar de que a maioría dos militares da OTAN retiráronse de Afganistán en 2015, Estados Unidos nunca cesou de atacar e, aínda por riba, o lehendakari, Donald Trump, apresurouse a declarar que reforzaría a presenza de militares yanquíes no país. Poucas esperanzas de acabar a guerra.

A militante pacifista Kathy Kelly declarou recentemente que Estados Unidos ten un gran interese nos metais almacenados no subsolo dos montes Indu Kush, como o Mes Ayna, unha xigantesca mina de cobre na zona de Cabul. A súa explotación, con todo, fai máis grave a escaseza de auga que o cambio climático ha diminuído alí. A guerra, a falta de traballo, o esgotamento dos campos... O 60% da poboación de Afganistán está por baixo dos 35 anos. Iríanse ao estranxeiro, pero non teñen onde ir. En Europa non lles serve de nada soñar.