A historia non ten piedade con aqueles a quen a onda de mainstream deixou á marxe. Máis aló dos disturbios do famoso maio de París ou da febre de California, o 68 tamén foi algo en Xapón. Os ilintios de entón seguen vivos no medio do tolo tráfico do aeroporto de Narita.

Ao chegar ao aeroporto de Tokio, o pasaxeiro pode ver desde o avión unha curiosa panorámica, xa que conta con dúas pistas sen pés nin cabeza, localizadas de forma estraña e comunicadas torpemente entre si. Se observa con máis detemento, atopará no centro do aeroporto uns poucos caseríos rodeados de aeroplanos, pistas, camiños e valos, pero labrados co mesmo coidado que as granxas máis fértiles/fértiis.

A axencia France Press visitou en maio aos baserritarras da zona de Narita. Como se pode comprobar en fotografías e vídeos, os avións despegan ou aterran a escasos metros dos pequenos cultivos e invernadoiros. Non fai falta mencionar o ruído que fai.

“Co tempo afasche”, dixo á xornalista o agricultor Takao Shito.Nalgunhas hortas, diseminadas entre si, só se pode chegar a recoller guisantes, rábanos ou zanahorias como sementadas polos túneles que hai debaixo das pistas.

Pero, como el di, non está na túa man elixir aos teus veciños. “As terras cultivámolas desde as nosas tres xeracións, durante case un século, os avós, os pais e agora eu. E quero seguir aquí, vivindo e traballando na agricultura”. Así será se as autoridades de Tokio non conseguen eliminar ao últimos oito propietarios de terras: queren equipar Narita cunha terceira pista que move 40 millóns de visitantes cada ano antes dos Xogos Olímpicos de 2020 e que empuxan con forza aos baserritarras.

Deseñado en plena efervescencia para modernizar Xapón en 1966, as obras foron desmontadas pola dura loita dos campesiños locais coa axuda de movementos de esquerda. Foi inaugurado en 1978 cunha soa das tres pistas que se deseñaron inicialmente e até 2002 as autoridades non conseguiron sumar a segunda.

A maioría dos agricultores da zona recibiron terras para abrir o aeroporto, pero Takao Shito e outro sete non as aceptaron, en cumprimento da lexislación xaponesa sobre protección de solo de cultivo. Se estivese no País Vasco, haberíase desafiuzado en menos dun mes se non é pola Deputación, o Goberno Vasco ou Madrid. En cambio, en Tokio é posible ver unha ruta de acceso ás pistas nun aeroporto facendo curiosas curvas seguindo os límites dunhas hortas, bordeando os caseríos entre os valos.

Shito ten seis litixios co aeroporto. As autoridades ofrecéronlle unha indemnización, pero segundo el “o diñeiro non é todo. Eu fago agricultura ecolóxica, sen pesticidas. Non podes imaxinar que leves a capa que hai sobre esa terra a outra parte e vascha a levar alí da mesma maneira”.

Todos os días ten controversias co aeroporto. Como con Goard, sempre tivo algún encontro cos policías que andan por alí. Unha e outra vez páirana e pídenlle o documento de identidade, a pesar de que lle coñecen moi ben. Pero Shito dille que non se moverá de alí, que está contento de servir verduras ás súas 400 socios. “Esta é a miña vida. Encántame producir verduras aquí, nesta terra, teñen un sabor diferente”.

Pegadas de 68 xaponeses

Ademais de clientes e provedores, Takao Shito conta con outros visitantes que están a favor da súa loita. O xornalista atopou a Nobuharu Ito, de 71 anos, que se volveu a mobilizar tras participar nas loitas da universidade en Narita e escoitar recentemente a resistencia dos últimos baserritarras: “A vida de Shito, como non pon diñeiro por encima de todo... paréceme que isto emociónanos máis que nunca”.

Cando Nobuharu estaba na Universidade de Ito, na década de 1960, o goberno estudou máis dunha área para construír o aeroporto que Tokio necesitaba, pero coa renuncia de todos os concellos, finalmente elixiuse Narita, en concreto a zona de Sanrizuka.

Narita críase cunha vantaxe: A maior parte das terras de Sanrizuka pertencían ao Estado, e así sucesivamente. Deixáronse en aluguer ás pobres xentes abandonadas pola Guerra Mundial e o goberno esperaba que os inquilinos se contentasen facilmente. Pero os pobres labradores, que non tiñan terra propia, uníronse aos pequenos propietarios que non querían vender os seus campos.

No documental Wages of Resistence [Ondas de resistencia], que explica o conflito do aeroporto de Narita, cóntase como os pobres inquilinos enfadáronse de que o goberno lles dixese “devólvasme esa terra que che deixei” sen ningunha explicación. Negáronse a colaborar coas autoridades por medo a perder todo o que conseguiran ao longo dos anos, por moi pobres que fosen.

Cando a policía comezou a tomar con máis forza a homes e mulleres que defendían as súas terras, achegáronse a eles numerosos grupos de esquerda radical, entre eles estudantes universitarios. William Andrews escribiu no blog “Japanese radicalism and counterculture”: “Como moitos outros mozos daquela época no mundo, mozos xaponeses que crían que os seus pais aceptaban a escravitude do capitalismo e do imperialismo viron a posibilidade de reaccionar no conflito de Sanrizuka. Así sucederon as protestas máis violentas do activismo xaponés. Seis persoas morreron e centos resultaron feridas e detidas”.

Cos ollos de hoxe, as imaxes dos enfrontamentos entre manifestantes e policías nas rúas de Tokio, do mesmo xeito que en Narita, resultan sorprendentes na súa dureza.A crueza da loita que mostran os vídeos que se poden ver desde a versión en internet desta crónica, un dos dos anos 60 e outro de 1985, é enorme.

Pero o desafío ao Estado dun puñado de granxeiros e militantes de extrema esquerda non podía gañar. Detencións, cansazo, ofertas económicas... as mobilizacións fóronse debilitando e os campesiños vendendo terras. Pero non todos: aínda en 2018, as granxas que Narita exhibe no seu corpo incompleto como cráteres, grans ou verrugas producen verduras sen quimica.

Se se lle deixa unha opción, Shito quere seguir vivindo á beira do aeroporto de Narita. “Cando o Goberno fai ou di algo, a maioría da xente dá por bo sen demasiadas preguntas. Pero o goberno debería ter en conta tamén á xente que vive aquí. Gustaríame que a xente do mundo soubese que neste lugar hai un campesiño. A xente debería sabelo”.