Leste é o mantra que escoitamos unha e outra vez: “A política é chegar a acordos”. Na miña humilde opinión, é un dano terrible. En todo caso, a política converteuse nunha feira de comercio de principios. Os programas electorais son xa como o papel de fumar e desaparecen nas coitelas dun par de reunións: “Para chegar a un acordo coa tivemos que abandonar algunhas das nosas propostas…”. Quen máis daría, quen máis desfaría o prometido coa escusa do acordo.

A política tamén é buscar consensos, pero non de calquera xeito. Os acordos poden ser bos, ou unha antítese absoluta da política e a negación de valores. A política é facer unha proposta á cidadanía, trazar un rumbo e tratar de levar ao pobo nesa dirección desde os poderes públicos. É unha práctica ideolóxica ligada aos obxectivos.

Chegar a acordos sempre nolo venden como algo positivo, mesmo co que está no outro extremo da túa idea. Con todo, os intereses dos partidos non sempre coinciden cos dos cidadáns que lles votaron. A base dos acordos non adoita ser programática ou subordinada a determinados obxectivos. Ten por obxecto a adquisición ou o mantemento do poder. Así as cousas, o mellor dos fundidores vai saír vitorioso. Margaret Thatcher dicía: “O consenso é deixar de crer, de ignorar todos os principios, valores e políticas. É dicir, ninguén cree niso e ninguén lle pon trabas”.

Nesta lexislatura, o primeiro acordo entre o PNV e o PSE-EE e, sobre todo, entre o PNV e o pp foron os que máis levantaron a polémica. Pero a cousa é sinxela, o pp necesita ao PNV para sacar adiante os orzamentos, pero tamén o PNV necesita ao pp no Goberno Vasco. Esta decisión está tomada hai tempo. A partir de aí a maquillaxe e a hipocrisía. Como explicar aos votantes a defensa do que en principio é contrario aos seus valores e intereses? Como xustificar esta disonancia entre o ser e o comportamento? Que pode ser vendible? Agora a cota, agora os investimentos, agora a reforma fiscal, agora as pensións. É esa dispoñibilidade a que está a negociar até o último momento. Que facer para dar explicacións ao seu público? Por que non dise que se necesitan mutuamente e xa está? Ese é o punto de partida. Eu, ti. Vostede a min.

Hai que recoñecer ao PNV a habilidade de vender e, sobre todo, de comunicar o que é moi difícil de vender. Axenda vasca e axenda vasca. Para os jeltzales, até agora, foi unha posición moi cómoda. Porque saben que os medios do réxime do 78 en España, incluídos os 78 anteriores, non lle van a dar unha madeira especial mentres avanza no carril español, mentres o acordo o fai co PSOE e o PP. Pero eu diría que cada vez lle resulta máis difícil manter esa posición.

Por unha banda, porque no Estado español hai algo que os partidos defenderán por encima de todos os acordos, mesmo dos dereitos: A unidade de España. Niso non hai posibilidade de negociación. Para o PNV é practicamente imposible xustificar o apoio que xa dá ao pp. Ademais de estar corrompido até as entrañas, España representa á autoridade e á inexorable, e o que se está facendo en Cataluña non ten nome. Na miña opinión, o uso da conta das pensións para xustificar o acordo quedou demasiado claro e un amplo sector da sociedade vasca deuse conta do truco. Quizá os votantes xa nos demos conta destas cousas, ou quizá non. Ou será verdade o que dicía Winston Churchill, é dicir, que cada pobo ten as autoridades que se merecen.