En marzo de 2017, varios montañeiros crearon o grupo Mendian Euskaraz co obxectivo de coñecer o patrimonio dos montes en eúscaro e ofrecer a todos os euskaltzales a posibilidade de vivir e gozar en eúscaro no monte. Entre outros obxectivos, estableceuse o de estreitar lazos cos grupos de montañeiros de Euskal Herria, de cada lugar, que viven ou queren vivir en eúscaro.

Segundo explicou Edu Zabala, membro do grupo, o proxecto púxose en marcha no outono e foise desenvolvendo paulatinamente: “Levamos a cabo un proceso que durou preto de sete meses, sobre todo a través das redes sociais, para relacionarnos cos grupos euskaldunes, pero utilizamos moitas vías para transmitir información”.

Grazas a este proceso, en concreto, uníronse ao proxecto oito grupos de montaña e unha asociación de eúscaro: Mendian Euskaraz (Euskal Herria), Marimendi (Euskal Herria), Etzandarri (Lemoiz), Blagan (Hondarribia), Añorga K.E (Donostia-Añorga), Mendia eta Herriak (Euskal Herria), GEU mendira (Gasteiz), Platerotarrak (Donostia-San Juan) e Izune.

Segundo explicaron, é fundamental que cada vez haxa máis euskalgunes, xa que “o eúscaro necesita espazos para respirar”. Iso é o que pretenden ofrecer a todos os euskaltzales a través deste proxecto.

Zonas respiratorias do eúscaro

Á hora de falar da importancia de Euskaraz tamén na montaña, Zabala subliñou que é un salto das ideas aos feitos: “No monte hai moitos grupos e cada un fai o seu idioma, pero a través do proxecto, polo menos, tocaremos o aldabón ás conciencias dos montañeiros vascos”. Talvez, en opinión de Zabala, os montañeiros vascos fagan un esforzo especial para aumentar a presenza do eúscaro na montaña.

Ademais, pretenden visibilizar e visibilizar “o que quizá moitos non expoñan”. De feito, o montañeiro sinalou que as zonas respiratorias, supostamente sólidas, non son realmente o suficientemente resistentes como para sobrevivir. Por iso, convidou a todos os que senten euskaltzales a reflexionar e a vivir en eúscaro na montaña: “Á fin e ao cabo, a montaña e o eúscaro son os nosos patrimonios e temos que mantelos. Si non lles apoiamos sabemos, desgraciadamente, cal é o futuro”.

Para dar comezo ao proxecto, organizaron unha saída montañeira conxunta para o próximo 27 de maio. En Navarra daranse cita o oito clubs de montaña citados, a asociación de eúscaro e os euskaltzales ou montañeiros interesados na iniciativa.

Saída ao centro xeográfico do País Vasco

A saída montañeira do 27 de maio farase en eúscaro, empezará ao nove da mañá na BENTA de Lizarraga e terá como obxectivo o centro xeográfico de Euskal Herria na Serra de Andía. O percorrido ten 22 quilómetros de lonxitude e un desnivel de 200 metros. En caso de mal tempo, realizaríase outro percorrido máis curto: desde o mesmo punto de partida até a ermida de San Adrián, cunha lonxitude total de oito quilómetros e un desnivel de 84 metros. Convidaron a todos os montañeiros e euskaltzales a participar nesta iniciativa, e explicaron que se poden apuntar de forma individual en que grupo.

O proxecto, pola súa banda, non terminará con esta saída. Tal e como explicou Zabala, en primeiro lugar analizarase e valorará a resposta que se lle deu. No entanto, a intención é que se repita todos os anos, o último domingo de maio: “Queremos manter esta data no calendario para que os euskaltzales e montañeiros únanse en Navarra, no corazón de Euskal Herria”.

Ademais, indicou que teñen as portas abertas a todo o mundo e aos cidadáns: “Isto é un proceso, esperamos que a través do eco dos medios de comunicación cheguemos a máis grupos e a máis persoas. Por tanto, non pechamos portas en absoluto”. Por tanto, explicaron que o 27 de maio non será un día illado, senón un chamamento a todos os montañeiros vascos.

Din que todos os grupos xuntos reflicten “un gran arco iris”, tanto xeograficamente como noutros ámbitos: “A vasca e a internacional, a das mulleres, a dos mozos e a dos nenos e, por último, a dos que traballan a nivel local”. Por tanto, explicaron que a diversidade dos impulsores é ampla e rica e que seguirán en contacto con todos aqueles grupos e individuos que queiran unir o monte e o eúscaro.

Gasteiztarras con Geu ao monte

En febreiro de 2015, a montaña cumpriu vinte anos co GEU. “Entón, eramos dúas mulleres de 40 anos, Maite Mendiburu e eu, e tiñamos aos nosos fillos nas minchas. Eles estaban a empezar a andar e a saír sós, polo que nós tamén tiñamos espazos libres, como a tarde do venres ou a mañá do sábado, e eses intervalos empezamos a aproveitar para a montaña”, di Bego Ariznabarreta. E, unha vez máis, nunha desas saídas montañeiras, Maite Mendiburuk a Bego Ariznabarreta: “‘Deberiamos facer un grupo de montaña composto por vascos’. Foi idea de Maite. Díxenlle que si, pero nada máis. Para entón, os dous xa formabamos parte da asociación de eúscaro GEU de Vitoria-Gasteiz, polo que un día Maite díxome que ía pór un anuncio na revista Geu. Meu dito meu feito: ‘Tal domingo, ás 9:00 da mañá, fronte ao bar Txapela, saída a Ezkibel’. Non sabiamos que ía vir ninguén, pero reunímonos 36 persoas!”.

Bego Ariznabarreta seguiu a idea de Maite Mendiburu, fixéronse cómplices os que antes eran amigos e amigos, e pouco despois chamaron á xente a unha reunión: “E convertémonos nun grupo. Desde entón houbo movemento de xente, por suposto, algúns se puxeron mal, outros tomaron outros camiños, pero sempre mantivemos ese espírito de equipo”. Dentro da Asociación GEU existe a intención de ir ao monte co GEU: “Creamos unha sección especial dentro da asociación e así seguimos. Fomos a actividade da asociación desde que nacemos, e así queremos ser durante moito tempo”.

Este texto foi tomado do Semanario ARGIA do 27 de setembro de 2015. Autor: Mel Anjel Elustondo.