Estades en contra da enerxía eólica?
Non, estamos a favor das enerxías renovables que poden retardar o quecemento da terra. Con todo, opómonos á imposición, porque as grandes empresas que non teñen outro obxectivo que gañar máis diñeiro queren impor un modelo de desenvolvemento alleo ao noso estilo de vida. Ademais, a suposta enerxía verde non é tan verde. Por exemplo, analizamos a Iberdrola: píntase a si mesma de verde, pero só o 4% da enerxía que xera provén de fontes renovables. Non teñen ningunha intención sincera de frear o quecemento global. As empresas crearon un mercado de carbono, é dicir, poden comprar bonos de carbono sen que as súas emisións de carbono retárdense. Hai moitos procesos de explotación dos territorios e das xentes na construción de aeroxeradores. Queremos que a xente poida ver de forma integral a cuestión da enerxía eólica, que non venda a idea de que a enerxía, aínda que sexa xerada polo vento, é verde por si mesma.

Como comezou a construción de parques eólicos en Oaxaca?
No istmo de Tehuantepec vivimos cinco pobos indíxenas e, para a nosa desgraza, é unha rexión de vento. Non esperabamos que o vento fose o punto de partida da nosa destrución, xa que na nosa lingua designamos tanto o vento como o aire coa palabra “dúas”. As decisións adoptadas en Kioto e París levaron a México a comprometerse coa transición enerxética para explotar as enerxías renovables. Pois ben, o sistema capitalista global esténdese ás terras de todo o planeta, privando aos pobos dos seus bens e recursos. Aí empezaron a aparecer as grandes empresas, algunhas das que vós coñeceredes: Gamesa, Fenosa, Acciona, Renovalia Energy, Abengoa, Siemens

En principio, debería ser beneficioso para a comarca.Dise
que as empresas están a investir no desenvolvemento da nosa comarca para crear postos de traballo para todos, pero as cousas non son así. En primeiro lugar, nunca dixo que o 80% do investimento anunciado polo Goberno vaia quedar en tecnoloxía, fóra de México, nas zonas nas que se xere tecnoloxía. O outro 20% lévano os que están a instalar o parque e o 0,1% recíbeno os agricultores que teñen terras en propiedade. Trátase dun contrato de 17 páxinas en linguaxe legal para os indíxenas que non saben ler nin escribir. Desde a entrada en vigor do neoliberalismo, o goberno está á marxe da xeración de enerxía e o sector está en mans dos especuladores. Apoderáronse de miles de hectáreas, instaláronse xa 1.925 aeroxeradores en 25 parques eólicos e o Goberno quere incrementar en 3.000 megawatts o número total de parques. O impacto no territorio é moi alto.

Cal é a influencia dos parques nas comunidades?
Inflúen de moitas maneiras: acentúanse as desigualdades sociais, se fragmenta a terra, despídese a agricultura e a gandaría... Outra consecuencia é a deforestación, a construción de camiños e a deforestación dos arredores dos xeradores, a deforestación de plataformas e guindastres, a morte de moitos animais... Supoñen unha gran perda ecolóxica. Segundo un estudo realizado por Oxfam, o 46% da poboación da zona sofre pobreza severa. O nivel de vida está a deteriorarse, as producións agrícolas e pesqueiras son cada vez máis escasas. A prostitución tamén aumentou considerablemente, xa que a maioría dos traballadores destes grandes proxectos son homes que veñen de moi lonxe. Mentres tanto, as tarifas da electricidade subiron e, paradoxalmente, moitas familias da comarca atópanse en situación de falta de pagamento.

Que podedes facer ante iso?Como
pobo indíxena temos dereito a ser reclamados, a decidir libremente e informados previamente. Iso está nos tratados internacionais que asinou México.

Por que non faise?
Porque non nos consideran persoas. Proba diso é que estas empresas non pagan impostos. En Euskadi xurdiu un movemento contra o encarecemento da electricidade e a defensa da terra, pero só nós non imos poder parar a destrución. Somos David contra Goliat, pero non saben que esa fonda é unha trama hoxe en día, si non nos tivemos en contacto con máis xente matáronnos hai tempo.

Como está o movemento indíxena actualmente en México? Fai case 25 anos houbo unha gran explosión en torno ao EZLN, pero hoxe en día chéganos menos información. Máis que o
EZLN é o movemento indíxena mexicano. Aquilo foi un clamor, un fito, para facer ver os movementos indíxenas do país. Empezamos a coñecernos e a recoñecernos. O que temos agora nas nosas mans é o Consello de Goberno dos Indíxenas, e estamos máis unidos que nunca con outros sectores oprimidos. Hai moitos territorios e colectivos perseguidos pola fame de capital internacional, masacres sen resolver... Aí está a traxectoria de catro meses da candidata indíxena á presidencia, María de Jesús Patricio Marichuy. Tivemos a oportunidade de reforzar o noso movemento, de buscar consensos, de superar as desigualdades. Non haberá futuro si non o facemos así en México.