Que é o españolismo lingüístico?
É unha ideoloxía de que o español está por encima das linguas da contorna. Segundo iso, o español é a lingua máis útil, a máis fácil de aprender, a máis axeitada para a comunicación e a convivencia. Trátase dunha idea integrada nos discursos das persoas e das institucións. E é unha ideoloxía invisible, que se dá por boa, sen cuestionar. A xente non o ve e pensa que esas ideas son normais, propias. Así, todo aquel que cuestione o supremacismo lingüístico español considérase un problema, unha distorsión, unha idea identitaria que frustra a convivencia.

O resto das linguas son o problema.
Si. Segundo a ideoloxía españolista, o español é como o gas que se propaga de forma natural. Como consecuencia desta expansión, quedaron relegadas outras linguas, pero non polo castelán, senón pola tendencia natural de estender o español, e pola tendencia natural de restrinxir outras linguas. É absolutamente falso.

Cal é a razón desta ideoloxía?
Sen máis, hai relacións de poder, nacións opresoras e oprimidas. Iso si, o importante é que non se saiba que a nación opresora é opresora, porque no momento en que se presenta como opresora aos demais pódese empezar a cuestionar á xente. Por iso, preséntase como un estado natural e inevitable no que se produciu o ben común. As relacións de dependencia preséntanse como situacións obxectivas naturais coas que se relaciona o desenvolvemento da sociedade.

Navarra non é unha excepción.
En Navarra, o castelán é a lingua normal de convivencia e comunicación. E fíxache que o castelán tampouco é a lingua orixinaria de Navarra, xa que o navarro aragonés é a lingua románica propia de Navarra. O castelán veu despois, e impúxose por razóns políticas, demográficas e económicas. Con todo, dise que o desenvolvemento e idiosincrasia de Navarra constitúeo o castelán, e cuestionalo supón un retroceso de Navarra.

Todos os navarros deberían saber euskera?
Si, máis tendo en conta a oficialidade… é oficial o eúscaro en Navarra?

Bo, depende do campo.
É verdade! É unha tolemia. O eúscaro debe ser lingua oficial en toda Navarra. Si non, parece que hai tres Navarra. Si Navarra é a única entidade xeográfica, política e histórica, o eúscaro debería ser a lingua oficial en toda Navarra e, por tanto, todas as persoas da zona deberían coñecela, ou polo menos entendela. Comprender, en efecto, non implica imposición. O único modo de que os navarros e navarras poidan exercer os seus dereitos lingüísticos é que a comprensión do eúscaro sexa obrigatoria, xa que poderían seguir falando, sabendo que a outra persoa comprenderao. Este sería un paso importante tanto para a cohesión de Navarra como para a convivencia e a cultura. Que menos que entender a túa lingua nacional?

Nos últimos tempos reforzáronse as liñas educativas en inglés. Que supón iso? O
problema é que, para empezar, o inglés non é a lingua de Navarra, non foi nunca, e non vai ser nunca. Pór ao inglés ao nivel do eúscaro ou do castelán é unha tolemia, e pode ter consecuencias terribles. O inglés ten o seu lugar entre as linguas estranxeiras. Porse á vez do eúscaro é pór un cabalo de Troia, para poder seguir rexeitando o eúscaro. Isto mostra, unha vez máis, o supremacismo lingüístico, xa que o inglés non é a lingua imprescindible. É un idioma útil e interesante e está ben aprender, pero non é imprescindible. Outro problema é que o inglés pode abrir as súas portas se se fala ben, pero pecha as súas portas se se fala mal. E, mire, o 80% da xente que estuda inglés fala mal.

Ten o eúscaro asegurado o seu futuro?
Non, si déixase de empuxar. Unha lingua que vive cunha lingua dominadora cun predominio político, económico e ideolóxico ilimitado sempre está en perigo. Por iso, non se pode perder a atención, porque ocorre o que pasou en Irlanda: o gaélico irlandés vive xunto a unha lingua moi poderosa e corre o risco de desaparecer, aínda que sexa obrigatorio e móstrese nas escolas. Por tanto, hai que seguir investindo e potenciando o idioma.

A lingua principal sempre estará aí, mesmo nun caso de posible independencia.
Si. Armenia, por exemplo, saíu da URSS e conseguiu a independencia, e o armenio é a única lingua oficial. Con todo, o 70% dos libros están en ruso. Por que? Porque ten ao seu lado un estado con 200 millóns de falantes. Por iso, o último
libro de Harry Potter está traducido ao ruso, pero non ao armenio. E o neno ten que ler en ruso.

Non garante o Estado a supervivencia da lingua?
Non. O eúscaro sobrevivirá na medida en que o utilicen os falantes, pero para iso necesitarase o apoio das institucións.