Busca en Wikipedia a Charles Chaplin e feixe o mesmo en Txikipedia. Ou si deséxalo, entra na Wikipedia “o roedor” e despois na Txikipedia. É evidente que nunha atoparás un texto escrito cunha longa terminología, na outra os contidos son de poucos parágrafos, sinxelos escritos e cunha visión didáctica. O primeiro é para adultos e o segundo é para nenos e mozos. Trátase dun dato de hai uns anos, pero segundo un estudo da wiki-enciclopedia Klexikon de Alemaña, o 30% dos mozos que accedían a Internet usaban Wikipedia. Esta enciclopedia utilízase principalmente para realizar os traballos solicitados no centro. Non hai dúbida de que a Wikipedia en eúscaro ten moito éxito na educación, úsana os profesores, e, por suposto, do mesmo xeito que os nenos alemáns, os de aquí tamén recorren a miúdo á Wikipedia.

Co obxectivo de crear contidos máis axeitados para eles, algúns wikilaris lanzaron en 2015 unha Vikidia en eúscaro. Vikidia tamén é unha enciclopedia de wiki –calquera pode escribir, modificar e completar artigos– pero non forma parte da Wikipedia. Foi fundada en Francia en 2006. As vikidias máis desenvolvidas atópanse en francés e danés. Desde a versión en francés colleron moitos contidos e traducíronos ao euskera, e adaptáronos para a versión en eúscaro. Así, a Vikidia en eúscaro consta de preto de 1.000 artigos. Agora, os contidos de Vikidia foron trasladados á Txikipedia. Estas idas e vindas exponnos dúas preguntas: Por que o cambio dun lado a outro? E como é a primeira enciclopedia infantil en Wikipedia, a Txikipedia?

Pódese facer unha Wikipedia mundial para mozas?

A resposta ás preguntas déunola Juan Luís Biguri, creador da versión en eúscaro de Vikidia e impulsor de Txikipedia. Aos que tiñan en mente o proxecto pareceulles especialmente importante que a enciclopedia infantil estivese en Wikipedia, precisamente porque cando empezan a buscar contido en eúscaro, diríxense case por completo a Wikipedia. Enfróntanse con maior dificultade á Viquidia que non coñecen. E por que non fixeron o mesmo noutras linguas? “No mundo, falando da educación dos mozos, non hai consenso sobre que e como deben aprender os mozos. En Occidente unha cousa pode ser aceptable e alén do mundo non”. Biguri considera que é imposible que os veciños de distintas relixións, culturas, linguas e países póñanse de acordo na educación dos nenos e nenas, e non só el, senón que hai un gran debate sobre este tema. Non se recoñece á novas capacidade de opinión crítica autónoma. Por estas razóns, aínda que hai Wikipedia para adultos, non hai Wikipedia para nenos. Os wikipedistas vascos atoparon físgoas técnicas para que así sexa e, polo momento, o proxecto Wikipedia non se opuxo. O resto dos idiomas conforman enciclopedias para nenos fóra de Wikipedia, como a mencionada Vikidia en Francia e Dinamarca, e Klexikon en Alemaña.

Quen debe escribir na enciclopedia infantil?

Hai diferentes vistas. A Vikidia de Francia, por exemplo, dá un gran valor educativo a que os mozos escriban. É habitual que os traballos realizados nos centros intégrense en Vikidia. Estes traballos a miúdo publícanse na web ou blogs do centro e despois soben eses contidos a Vikidia. En Alemaña teñen outro concepto. Na súa opinión, os mozos non son as persoas máis axeitadas para desenvolver os contidos, senón os expertos na materia. Case por completo, Klexikon está composto por artigos escritos por adultos.

O desexo de Biguri é alimentar a Txikipedia desde ambos. De momento, case todo o contido foi realizado por adultos, excepto os contidos dalgúns alumnos de Bacharelato da Ikastola Jakintza de Ordizia. En opinión de Biguri, “non creo que haxa que pechar a porta de Txikipedia a quen traballan proxectos nos centros educativos. Outra cousa é que os textos teñen que ser tanto de calidade textual como científica, e para iso necesitan o control do profesorado”. Hai outra razón para estar en Txikipedia: é emocionante para os alumnos ver os seus traballos na páxina web da escola e darse conta de que están en Wikipedia, ao alcance de calquera, e que calquera pode corrixilos, complementalos e melloralos.

Preocupación pola baixa capacidade de euskera

Txikipedia, é un proxecto adaptado á idade. Biguri está preocupado por un factor de máis idade, a competencia en eúscaro dos máis novos. Por unha banda, Siadeco lembrou o estudo realizado para Elkar sobre os hábitos de consumo cultural. Unha das razóns para non consumir en eúscaro é ter problemas de comprensión. “A prosa de moitos textos que se utilizan nas escolas pode causar problemas de comprensión, frases demasiado complexas, textos terminologizados... É un ámbito que analizamos moi pouco aquí. Si asociámolo a iso é o que di a investigación, creo que debería darnos que pensar”.

Doutra banda, pensa nun grupo cada vez maior de nenos e nenas que non teñen o eúscaro como primeira lingua. Biguri di que teñen moitas posibilidades de que o eúscaro non sexa a primeira lingua e sexa unha lingua máis débil. O impulsor de Txikipedia, Biguri, opinou que hai que reflexionar sobre que tipo de contidos débense traballar para os mozos que teñen e van ter esas características lingüísticas.