Madreselva
Na nosa casa coñecémolo co nome de madreselva (Humulus lupulus). De feito, traballouse a torto e a dereito nas ribeiras do río do noso país, coincidindo coa expansión da cervexa. Aprendemos que se lle chama tamén lagosta, cervexa, cervexa, verruga e herba á esquerda. Agora a maioría da xente chámao lúpulo. Non sei por primeira vez quen chamaría o lúpulo; polo menos, vin por escrito en dicionarios e nomenclaturas modernas, as máis antigas no nomenclátor de Bioloxía 1 de UZEI en 1984 e o Catálogo de Plantas de Álava, Bizkaia e Gipuzkoa en 1985.
A madreselva é trepadora, non ten enrosques nin trepadoras separadas para suxeitala cando sobe, senón que é a planta en si. Trátase dunha planta que crece moito máis alá da esquerda, mesmo até os 8-10 metros. Como todos os anos se bucia e renóvase cada ano desde as raíces, instalábase para moitos anos nos campos. Estirábase sobre arames atados a grandes estacas. É unha planta dioica, é dicir, algunhas plantas son machos e outras femias. A flor da femia é un compoñente importante na elaboración da cervexa. Esta flor adoita ter unha resina aromática en forma de po, a lupulina. A lupulina dá unha longa vida á cervexa, que se disolve mentres se fermenta e sepárase en dous temas. Estes dous compoñentes son mantedores da bebida. Á súa vez, engádenlle esa amargura da cervexa. Chegamos á roda habitual: cal é o obxectivo? Unha cervexa amarga ou unha cervexa que dure? Creo que, aínda que amargas, desexasen o que noutro tempo durase. Na sidrería tamén é coñecida o labor de perpetuación de variedades de mazás amargadas. En ARGIA, non fai moito, Iñaki Sanz cóntanos a historia da sidra á esquerda que elaboraba Antonino Pagola no caserío Orkolaga de Hernani...
Para elaborar viños con mazá ou uva, o mosto de froitos déixase fermentar de forma natural cos lemagis, etc. que lle rodean. Deixábase, xa que hoxe en día é cada vez máis habitual engadir uns fermentos para manter “baixo control” a fermentación do mosto. Coas cervexas tamén se fai iso: cocer para desinfectar a auga de cebada ou “mosto” e despois engadir só un fermento determinado. É o camiño para ter sempre a mesma cervexa do mesmo padal. Pero, que farían a cervexa antes e antes que nós? É dicir, cando a desinfección lles ía a causar graves problemas. Non estou de acordo.
O día excede a noite co equinoccio de primavera. Este ano ocorreu o 20 de marzo, ás 22:59 horas, abrindo a porta da primavera. O prefixo Eki significa o mesmo. Até entón a noite fora máis longa. O día e a noite tiveron doce horas. Desde entón o día alárgase e a noite... [+]
Hai moito tempo que o tempo está na nosa liña, pero o clima é relativamente recente. Non hai que aclarar demasiado o que é o cambio climático. Explicar que é a paisaxe si é unha necesidade máis vermella. Está en plena actualidade organizar conferencias, mesas redondas... [+]
É o momento de recoller os froitos e polos en camiño ao lagar. Pera (Pyrus communis), mazá (Malus x domestica), uva (Vitis vinifera)... Parece un camiño curto e rápido, pero hai que traballar unha chea de rodeos e as súas variantes ata que o froito se converta en mosto e... [+]
No País Vasco a agricultura é a historia da colonización permanente. Como en todas partes. Antes non se cultivaba a terra; antes non se sementaba a colleita; gozábase do que antes non se comía. Trouxérano todo doutra parte. Moitas destas historias foron escritas polos... [+]
Volvendo aos viños que se elaboran cos cultivos, a madreselva esquerda (Humulus lupulus) é conservadora e agregadora de cata amarga. A unión de cultivos e madreselvas produce moitos sucios chorros, especialmente nos países da cervexa. Un amigo acábame de explicar as... [+]
A primavera tróuxome o tema ao nariz. C. traballaba en diversos centros de investigación de Nova York. Bushdid, M. Oh! Magnasco, L.B. Vosshall e A. Un artigo publicado polos científicos Keller en marzo de 2014 no prestixioso “Science Magazine” produciu un gran balbordo. O... [+]
Terminan os curiosos días interanuais, os que se comen e beben das emanaciones da terra. Comerei do mellor ao mellor. Supostamente. Botellas de cava e champaña pesadas son fáciles de bailar. Aínda que hoxe en día son de todo tipo, antes era a sidra do outro barril. Cando a... [+]
Egin du izotzak berea: azioa, txarkeria. Aspaldian ikusi gabeko izotz zuri galantak izan ditugu apirilaren bukaeran. Sator-lana baina agerian, inongo lotsarik gabe: azerikeria. Ikaragarria bota du Euskal Herriaren hegoaldean.
Mila gau eta bat gehiago ipuin sortaren antzera, azken 22 urteetako mila artikulu eta bat gehiago hauen kontakizuna aitaren batean igaro zait. Txoko honetan Gerezi sasoi aparta izenburua zuen lehen artikulu xinple hura idatzi zuen umemoko hari, Persiako ipuin sorta horretako Nur... [+]
Maiatz ederrari ekin diogu. Konturatzerako bero sapa azaleratzen diguten urteko egun luzeenetan gara. Urteko gau motzenak izango dira orduan, baina ikuskizun paregabea eskaintzen dutenak. Ez naiz ari jai txolinenei adarrak ipintzen dizkieten su-festa zalapartatsuez. Isilagoak... [+]
Uhaga edo ponpa izugarriak dira landareak. Zuhaitz handiak, zer esanik ez. Metro eta erdiko gerribuelta duen pago (Fagus sylvatica) batek egunero 400 litro ur behar ditu metabolismoari eusteko. 400 litro ur aurkitu behar ditu non edo han; sustraije ikaragarria garatzen du ur... [+]
Estimatzeko intentzio osoarekin sagardo botila bat ireki, edalontzia sudurrera hurreratu eta botila itxita izan duen tortotxaren usaina hartzea, horixe infernua!
Sekulakoa iruditzen zait aurtengo negua jo eta eskaintzen ari zaigun kolore sinfonia. Eguraldi xelebreagatik ote? Epel gozotik izotzera; lehorte punttutik uholdeetara. Ala neroni nabil halatsu, eta aurten begi berriak ditut...
Kosmopolita da getozka, Portulaca oleracea. Munduan barrena hara eta hona hedatu dugu, jakinaren gainean edo azpian, eta toki askotan ondo bizi da. Noranahitarra da, eta edonon nonahikoa. Dakigun guztia bezala, ez dakigu oso ondo nongoa den. Landareez ari garenean, ikaragarrizko... [+]
Orbel kontuak ekarri ditudala paperera eta, irakurle batek hosto ihar horiek landarezaleontzat zein onuragarriak diren aipatu zidan; krixtaua zen, eta “bedeinkazio” bat zirela zioen.