As novas tecnoloxías transformaron o mundo. Hai case vinte anos estabamos fascinados polas fontes de información que tiñamos ao noso alcance, o que podiamos aprender de súpeto, con que pouca forza tiñamos para adquirir leccións e con que fontes de información independentes e diversas. A quen xa non sabe cribar, a quen non sabe distinguir entre o bo e o malo, pode superarse a sensación de asfixia.

Quizá nos preocupemos polo futuro das xeracións novas, unha de cuxas características é ser crente; con todo, son capaces de aprender e interiorizar as formas axeitadas de facer. Iso demostrouno hai unhas semanas un profesor. Compartiu na rede o programa realizado no grupo escolar, facendo un uso detallado da técnica, o material, pondo a disposición de todos eles e subliñando que as xeracións novas poden, nun futuro próximo, desenvolver unha visión e unha actitude crítica para facer fronte á onda de datos. Dedicou moito tempo a captar as fakenews (noticias falsas) a través de principios básicos: vixiar a data de publicación de fotos, datos ou artigos, identificar a fonte, contrastar con outras fontes e sobre todo ter paciencia para predicir a confirmación dos feitos. É dicir, ensinoulles a non crer todo o que lles dixo.

Uns e outros optan pola educación.

Nas próximas semanas, impulsada por Emmanuel Macron, debátese no parlamento a chamada Lei de Noticias Falsas. Como temos boa memoria, lembramos que na campaña presidencial o propio Macron –e moitos outros– tivo “problemas” co que se coñece como #macronleaks, entre outras cousas: que tiña diñeiro offshore, que era axente americano ao servizo dos lobbies dos bancos e eu se que máis. Evidentemente, denunciou a conspiración, a intervención rusa e o rumor de que algúns de nós levaramos a culpa polos praceres a través da rede durante o aperitivo dos venres. Moito fume, pero nada de lume? Desde entón, os xornalistas que se dirixen ao palacio do Elisio son rigorosamente elixidos, excluídos os que non son súbditos.

Bo, arranxarase pronto. A lei que se citará no Parlamento francés, que vai moito máis alá da recente implantación da “dirección de contidos” en Alemaña, que vai permitir un estrito control das informacións que se van a difundir –só polo momento en tempo electoral, para que os escándalos non inflúan nos resultados–. Si apróbase, a lei prevé as cooperacións obrigatorias de provedores de internet e redes sociais, un dispositivo de denuncia rápido, o bloqueo de medios estranxeiros si o Estado estivese “ameazado”, o aserramiento de sitios web e contas. Para iso contaría cun xuíz expresamente. Din que para asegurar as nosas liberdades. Esíxese ao Estado a tutela dos dereitos, algo que até agora tan pouco fixo. A liberdade non necesita a mirada do Estado. A liberdade necesita educación.

Si non soubésemos que estamos no réxime de Macron, a figura dun lehendakari impactado, o control das conciencias e as liberdades, a denuncia, a colaboración forzada, poderiamos pensar que estamos con Petain.

Poida que esta lei vótese cunha maioría silenciosa pero grande e, a partir de aí, o que, segundo os expertos, vai en contra da lei de independencia da prensa de 1881, faltaríalle pouco de excepcionalidade a perseveranza, como o estado de urxencia.

Vivir ben a Vichy pode chegar até aquí máis pronto do que se cree.