Unha edición actualizada
O último en debullar foi Pierre Topet, a.k. Joanak joan, de Jon Etxaide. Hoxe traemos a Pierre Topet, a.k. A obra do poeta Etxahun, que nos servirá para entender a súa vida. No prólogo Xipri Arbelbide di: “Si non tivese esas cancións, ninguén soubese que era Etxahun”. Tamén é consciente de que Etxahun vai “ao trote da miña vida”. Por exemplo na serie titulada “O canto da vida”, na que se ventilan corenta e nove estrofas, ano tras ano, o primeiros corenta e oito anos da vida de Etxahun.Unha
vida, por outra banda, chea de sufrimento – foi a sorte de “Etxahon’en aiphatü, / Mündian gütik diá haboro sofritü”–. Desde o seu nacemento –“Aitetamer beininzan haurreti hügüntü” –: tivo que sufrir bullying, arrebatáronlle o premugo, perdeu bens, prohibíronlle continuar coa muller que amaba, obrigáronlle a casar con outra muller, a esposa embarcouse co barrio até facerse un bastardo. En consecuencia, malos tratos, estancias en prisión, xuízos durante toda a vida. E algún intento de suicidio: “Púxenme na Hülla a facerme enfermar”.
En Etxahu, por tanto, digamos poeta romántico, non quizais desde un punto de vista teórico, pero si inevitablemente na práctica, xa que levou aos textos unha vida tan desastrosa. Eloxio do eu individual, si quérese literatura do “Eu”, pero antes de 1850, na primeira metade do século XIX. Non só: tamén crónica negra –“Que a vida llo debe á persoa / Que tamén a debe, orhit hadi”–, crónica amarela –“Os nenos chámanme pai”-, temas sociais –por exemplo a emigración: “Montebidorat márchanse moito”, ou ben o compromiso político –até pedir o voto: “O Musde Chahori era a compañeira dos books”.
Piarra Topet en Etxahun. Como complemento á biografía 1786-1862, esta colección de versos contén supostamente textos orixinais en suletino (que non se recollen tal e como escribiu Etxahun) e supostamente sumados (que moitas veces se entenden mellor as versións que se din en suletino), todos eles elaborados por Xipri Arbelbide, pareceume un pouco vistoso. Na rede tamén hai textos de Etxahun. Pero creo que o lector do século XXI merece unha edición actualizada, contemporánea, a saber crítica, que lle faga gozar dos versos de Etxahun. n
PLEIBAK
Miren Amuriza Praza
Susa, 2024
--------------------------------------------------
Susa publicou a segunda novela de Miren Amuriza no atrio da Feira de Durango: Pléyulas. É facer plebiscitos porque estás a cantar sobre unha gravación anterior. En Berria... [+]
Libro Non sense
Edward Lear
Tradutor: Juan Kruz Igerabide
Denonartean, 2024
----------------------------------------------
O escritor e ilustrador Edward Lear publicou esta obra en 1846. Como di Igerabide no prólogo do libro, “o humor nonsense, o humor absurdo,... [+]
Hetero
Uxue Alberdi
Susa, 2024
----------------------------------------------------
Na era do negacionismo, da manosfera e dos trolls é imprescindible a achega da literatura, porque é un instrumento excepcional para mirar os pliegues da realidade: as situacións de... [+]
Guardasola quere choiva
Patxi Zubizarreta
Ilustracións: Irrimarra
Ibaizabal, 2024
---------------------------------------------
Fai 30 anos Patxi Zubizarreta publicou o libro Marigoringoak hegan; J. M. Ilustrada por Lavarello e da man da editorial catalá Edebé... [+]
Ollos no horizonte
Escritor: Ilustradora Miren Agur
Meabe: Ane Pikaza
Elkar, 2020
-------------------------------------------------------
Miren Agur Meabe publicou diversos textos e libros. Traballou con todos os xéneros literarios: literatura infantil e xuvenil,... [+]
Barrengaizto
Beatrice Salvioni (Tradución:
engano Fernando Rey)
Txalaparta, 2024
------------------------------------------------
Fernando Rey elixiu o título de Barrizto para traducir A malnata de Beatrice Salvioni. Rei di que tentou ser a voz do escritor, como ponte... [+]
PELLOKERIAK
Ruben Ruiz
Ilustraciones: Joseba Beramendi, exprai.
Elkar, 2022
-----------------------------------------------
Rubén Ruiz ofrécenos unha nova obra de relatos breves. Non son microrrelatos, porque os relatos, aínda que se poden ler de forma independente,... [+]
Memet
Noemie Marsily e Isabella Cieli
A fin de centos, 2022
--------------------------------------------------
Abrimos a cremallera do cámping de cor vermella e miramos pola puertecilla xunto con Lucy. Con esta portada recibe ao lector o cómic Memet. Guións de poucas... [+]
Un museo de
corazóns Leire Vargas
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
O sistema cultural vasco ten unha sede de mozas. Iso é o que dicía Leire Vargas na columna escrita en Berria. A industria busca sangue fresco, variada e diversa. Ao... [+]
O que un ama. Recordo da palabra, lectura
viva Miren Billelabeitia
Pamiela, 2022
------------------------------------------------
Miren Billelabeitia é profesora do instituto, afeccionada á literatura e profesora de Literatura Universal desde hai anos. En 2022 publicou... [+]
A caza de
Snarka Lewis Carroll
Imaxes:
Tradución e edición de Henry Holiday:Manu LÓPEZ Gaseni
Pamiela, 2024
-------------------------------------------------------
A obra que temos entre mans publicouse na primavera. Tras as obras de Alicia no país das... [+]
Iluminación
Miriam Luki
Susa, 2023
-------------------------------------------------
Traducións
Miren Agur Meabe
Elkar, 2023
--------------------------------------------
O ano pasado, Miren Agur Meabe publicou a novela Itzulerak. Como os personaxes principais son os mozos, poderiamos dicir que é literatura xuvenil, pero cando a literatura é boa, é para... [+]
Texto:
Ilan Brenman
Ilustracións: Guilherme Karsten
Tradución: En Alkain
Denonartean, 2024
-------------------------------------------------
Ao final deste álbum hai unha cita de Benjamin Franklin: “Nunca houbo unha boa guerra, nin unha mala paz”. E,... [+]
Pozo
Goiatz Labandibar
Erein, 2024
----------------------------------------------------------
O Pozo de Goiatz Labandibarren é unha novela de crecemento que ten lugar un día: o descenso da menstruación. Ou noutras palabras, unha viaxe do heroe, por que non.
Como... [+]