Á actual cronificación e menosprezo do desemprego engádese o incremento dos baixos salarios e das xornadas parciais non desexadas, sobre todo entre as mulleres. Segundo os datos da última Enquisa de Poboación Activa (EPA), a taxa de paro sitúase no 10,6% en Navarra e no 11,5% na CAV (16,6% e 18,8% no caso de que a parcialidad non desexada considérese paro). A taxa de paro das mulleres sitúase por encima do 24%. Nesta situación, a redución de xornada -é dicir, a distribución de emprego- é máis necesaria que nunca.

Si tense en conta o comportamento dos Custos Laborais Unificados reais, ademais, a redución é unha medida xusta. Entre 2010 e 2015, o recorte acumulado en Navarra foi do 5,6% e na CAV do 6,9%, xa que os salarios creceron menos que a produtividade.

Un plan para Gipuzkoa

Comparando os datos de EUSTAT e a Facenda Foral de Navarra entre os anos 2008-2012, a presión media efectiva dos impostos directos (IRPF e Sociedades) foi do 15,4% sobre as rendas do traballo e do 5,5% sobre as rendas de capital. En particular, as grandes empresas utilizan vantaxes fiscais para evitar o Imposto sobre Sociedades: liberdade de amortización, deducións para compensar bases impoñibles negativas doutros exercicios ou exención de dobre imposto… En consecuencia, menos do 40% das rendas de capital tributan a Facenda, mentres que no caso dos soldos fano o 100%.

Ademais do necesario e o xusto, a redución de xornada é a política máis económica e eficaz para dar a volta ás dúas tendencias. Tendo en conta o exemplo de Gipuzkoa, é interesante analizar o impacto que tería na distribución do traballo a redución da xornada laboral do 10% da poboación asalariada. O obxectivo sería reducir a taxa de paro nun 5% e basearíase en dous puntos de partida: a falta de cambios nos salarios ou a baixada dos salarios nun 5% como consecuencia da redución de xornada.

En ambos os casos, os ingresos agregados das Administracións Públicas poderían ser moi elevados: 3,4% do PIB no primeiro punto de partida e 2,5% no segundo. No caso da redución de salarios, os traballadores asalariados inicialmente pagarían un custo equivalente ao 2,9% do PIB e, neste caso, as retribucións baixas e medias deberían ser compensadas progresivamente polo IRPF. Os custos para as empresas oscilarían entre o 7,3% e o 3,3% do PIB en ambas as situacións e necesitaríase un mecanismo de repartición equitativa para non penalizar ás empresas máis intensivas no seu traballo, xa que normalmente non son as que máis beneficios obteñen. O imposto sobre o volume de negocios poderíase facer a través dun imposto progresivo, tomando como base impoñible a facturación. Unha vez restados á cota deste Imposto de Distribución os custos derivados da redución de xornada, obteriamos o saldo liquidativo positivo ou negativo da empresa. O resultado do imposto debería ser neutral, salvo no caso de empresas que non participarían na redución de xornada. Neste caso, atoparíanse uns ingresos públicos adicionais que poderían destinarse á creación de emprego público.

E Navarra?

A Comunidade Foral é o único lugar no que se está debatendo a posibilidade de levar a cabo unha política de redución de xornada. O recorte pódese aplicar a nivel autonómico, sen que o Estado español teña que esperar a que se poñan en marcha este tipo de políticas. Ademais, habería alternativas adicionais ao Imposto de Distribución.

Por unha banda, os incentivos no sector privado e a distribución do emprego público, que tamén se poden incluír nas cláusulas de subcontratación. E, doutra banda, que o Goberno promova o Pacto polo Emprego a través da negociación colectiva entre patronais e sindicatos. En calquera caso, a posta en marcha de políticas de redución do desemprego, a repartición máis xusta da renda, o establecemento de impostos máis xustos por salarios e beneficios e a repartición de emprego e coidado é necesario, xusto e, sobre todo, viable.

Este artigo foi publicado por Hordago - O Salto e trouxémolo ao eúscaro grazas á licenza Creative Commons.