Cal cres que é a saúde dos dereitos das mulleres hoxe?Avanzamos
internacionalmente no recoñecemento dos dereitos das mulleres, pero iso non significa que superemos as desigualdades sociológicamente. Na Unión Europea, por exemplo, lonxe de diminuír a diferenza entre homes e mulleres, está a crecer. Por exemplo, en Cataluña e no Estado español son moitas as variables económicas, como a brecha salarial ou o paro das mulleres. É moi inquietante.

Até que punto a situación mellorou nos últimos anos?
No ámbito do dereito, a conciencia feminista ha crecido moito: Na década dos 90 non había xuristas feministas e agora si. Pero, por exemplo, o dereito aínda non garante os dereitos das mulleres. As dificultades son diferentes hoxe en día, pero seguen igual. A miúdo ocorre que axiña que como se dá satisfacción a un dereito, ábrese un espazo de desigualdade. A loita dos dereitos está en constante evolución.

Vostede é o director do grupo de investigación Antígona. Cando e como naceu?
Fai 15 anos creamos varios profesores de Filosofía do Dereito. O noso obxectivo desde o principio foi promover o ensino do dereito e a investigación feminista. Durante todos estes anos creamos varias especialidades de posgrao, entre as que se atopa o único estudo que se pode facer en España sobre as agresións machistas. Doutra banda, traballamos a investigación feminista no dereito.

En que cambiou o equipo?
Formamos a moita xente que, polo contexto da precariedade, tivo que exiliarse fóra de España para terminar os seus estudos. O equipo foi cambiando, por tanto, pero, a pesar da crise económica que tanto castigou a investigación, conseguimos estar en constante evolución, estamos contentos.

O feminismo a miúdo recoñécellenos ás mulleres. Supoño que haberá homes polo medio. Menos
do que quixese. En Antígola, por exemplo, o 95% somos mulleres. En xeral é moi difícil atraer aos homes ao dereito feminista. Diría que a tendencia é xeneralizada, mesmo nos de posgrao hai como máximo un ou dous homes por cada 25 alumnos ao ano. Os homes teñen un grave problema e, máis que unirse ao feminismo, deberían crear os seus propios proxectos feministas e facer autocrítica. Pero, desgraciadamente, neste momento non hai ningún proxecto feminista masculino.

Falemos da pena de prisión. O encarceramento dos consellers da Generalitat reavivou o debate entre as mulleres e os cárceres. Que opina vostede? O
tema dos cárceres en xeral está silenciado, pero non hai nada que dicir do encarceramento das mulleres. En España e Cataluña o encarceramento desta recluídos rolda o 6%, pero o feito de que sexan reducidos non xustifica que non se fale do tema. O encarceramento das mulleres é especialmente grave, xa que se agravan os problemas que afectan os homes. Por exemplo, mediante o desarraigamento das familias, os problemas económicos ou a exclusión. Pero non só iso, nos cárceres das mulleres hai unha gran exclusión en canto ao xénero.

Se Cataluña consegue ser un Estado independente, cal debería ser a función dos cárceres?
Deberían pecharse. A das mulleres é un punto de partida interesante, xa que o peche de todos os cárceres femininos é moi sinxelo: o 95% das mulleres está encarcerada por pequenos delitos contra a propiedade e trata de drogas. Por tanto, está claro que os cárceres, neste momento, non cobren funcións. Os cárceres son o fracaso da sociedade.

Como se pode cambiar o sistema penal?En canto á
infraestrutura, producíronse cambios, pero non se impulsou un debate en profundidade sobre a función dos encarceramentos. É imprescindible promover alternativas ao sistema penal e cambiar o contexto. Por exemplo, hai condenas alternativas a un delito contra a propiedade ou a un encarceramento fronte ao tráfico de drogas. Ten sentido que unha muller que trafica con medio quilo de cocaína permaneza en prisión seis anos? É unha pena que soluciona algo na nosa sociedade? Nada. Pero, non só iso, todo aquel que comete un asasinato necesita unha atención especial, tamén para reparar o dano que fixo. O encarceramento non resolve nada.

Antes de terminar, cales son os principais retos a favor da igualdade?A loita contra o modelo patriarcal neoliberal que caracteriza o noso
sistema é ardua e temos moito traballo por facer, pero son optimista porque cada vez vexo máis vivo ao feminismo. Creo que o principal reto agora é traballar cos homes: traballamos moito en prevención, pero os homes non se moveron. Doutra banda, é imprescindible socializar o traballo de coidados e, por último, tomar medidas contra a pobreza das mulleres.