O último informe de Oxfam sinala que, ademais da perda de rendas que sufriron os asalariados no aumento das desigualdades tras a gran recesión, a conduta fiscal das grandes empresas tamén foi fundamental. Sendo a fiscalidade a principal ferramenta para difuminar as desigualdades, a contribución fiscal das empresas é cada vez máis baixa. O Imposto sobre Sociedades recadou en 2016 a metade de 2007 en metálico no Estado español, tamén no País Vasco peninsular. En Álava, Bizkaia e Gipuzkoa o Imposto sobre Sociedades situouse no 14,5% da recadación pactada en 2007, pero en 2016 esa porcentaxe reduciuse ao 8,2%.

A medida que a axenda liberal fortalécese nas políticas económicas oficiais occidentais, a desgravación do imposto sobre os propietarios do capital está a producirse. Para iso adóitanse utilizar dúas vías, a baixada da taxa sobre beneficios e a extensión das deducións. Nos países da Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económicos (OCDE) a taxa media deste imposto situábase no 32,2% a principios de século e no 24,7% en 2016. A baixada non cesa, así que a principios de decembro o Senado estadounidense aprobou a reforma fiscal máis dura do tres últimas décadas. A medida máis importante foi reducir o tipo do Imposto de Sociedades do 35% ao 20%, segundo a OCDE. Primeira vitoria política da ortodoxia económica de Donald Trump. En Francia, o Goberno de Emmanuel Macron está en proceso de aprobar varias medidas liberais, entre elas a rebaixa do tipo do 33,3% no Imposto de Sociedades ao 25%.

Neste contexto hai que entender a forte caída do Imposto de Sociedades pactada polo Goberno de Vitoria co apoio do PP para Álava, Bizkaia e Gipuzkoa. O acordo prevé rebaixar nos próximos dous anos o tipo de gravame do 28% ao 24% para as pequenas e medianas empresas (a taxa actual reducirase do 24% ao 20%). Os partidos recorreron aos argumentos de Confesbask para lexitimar a medida, segundo EH Bildu. Esta medida suporía un aumento do investimento e, por tanto, da creación de emprego. Ese é o argumento principal e non é válido. E é que a evidencia empírica de hai moito tempo deixou en suspenso a ecuación dos beneficios, o investimento e o emprego de outrora. Por exemplo, os datos da última crise demostraron que, a pesar do aumento dos beneficios empresariais, o investimento produtivo atópase nunha situación estacionaria, mesmo na nosa. Un investimento de carácter especulativo e moi efémera que a medida que os beneficios crecen aumentou o seu investimento nos mercados financeiros. E iso non xera emprego de forma significativa.

Ademais, a maior parte do capital escaso que se incorporou ás empresas produtivas non se dedicou á creación de emprego, senón ao pago de débedas e á mellora dos sistemas produtivos e de innovación que, no mellor dos casos, non xeran emprego. A modesta expansión do emprego que se produciu nos últimos tempos debeuse en gran medida á fragmentación e conversión do emprego fixo e total en precario.

Doutra banda, tamén se ouviu como argumento que a baixada do tipo do Imposto sobre Sociedades para atraer investimento estranxeiro é boa. Este criterio é válido para paraísos fiscais como Irlanda ou Luxemburgo, pero para iso o tipo debería descender ao 6,25%. Si ese fose o obxectivo da estratexia produtiva vasca, a industria 4.0 sería insignificante. Con todo, numerosos estudos demostran que a desgravación do imposto sitúase moi atrás como factor de localización das empresas transnacionales.

Este retroceso fiscal pon en grave risco o nivel e a calidade dos servizos sociais e as formacións públicas e, por tanto, reforza a tendencia a incrementar as desigualdades socioeconómicas.