Os días das grandes manifestacións son sempre agridoces. Sexa cal for o combate. Co gusto pola satisfacción e o éxito, polo baleiro que sente ao finalizar un evento consolidado desde hai tempo, mobilízache na fase de organización pola enerxía absorbida ou pola tensión vivida. Pero sobre todo, porque, gañando o desafío, revívese a apremiante pregunta “e agora que?”. É dicir, un exercicio complicado para definir o desenvolvemento da estratexia e o seguinte obxectivo táctico. A manifestación do 9 de decembro non é unha excepción neste sentido. Máis aínda, no caso dos presos, á frustración que pode xerar a posible falta de efecto da mobilización, súmanse o sufrimento e a desesperación de moitas persoas.

Sen dúbida, a manifestación de París foi un éxito. Pasou sen problemas, tal e como se pensou e pódese dicir que se conseguiron os obxectivos marcados pola organización. Que? Seguir a Luhuso e a dinámica que xurdiu desde o 8 de abril, reter e desenvolver o amplo consenso alcanzado en torno ao desarmamento, sobre outra consecuencia do conflito armado, máis complicado para algúns sectores que o retorno das armas, socialización do tema dos presos a través de Francia, ampliar a lista de apoios fóra de Euskal Herria cuantitativa e cualitativamente e, en consecuencia, unha boa demostración de forza que axiliza unha interpelación directa ao goberno francés.

Con todo, na mente dos manifestantes que volvían de París e en todas as conversacións eran preguntas e preocupacións parecidas: si non se move nada ou só móvense algúns xestos, que máis teremos que facer? Sentimos como montañeiros que queren conquistar unha montaña por primeira vez. Gustaríanos chegar á cima a calquera prezo, pero hai que adiviñar o camiño, porque non está feito e peor, porque non sabemos si hai camiño. O pesimismo da intelixencia enumera facilmente as razóns polas que o poder francés mantén esta situación: A falta de valor para afastarse de Madrid, o risco político de tratar a situación das persoas consideradas terroristas no día de hoxe, fatígaa de converterse nun tema prioritario na axenda política do Goberno, a calorosa actualidade de Cataluña, Córsega ou Canadá (Nova Caledonia, nome oficial) que asusta ao Estado xacobino e pode acentuar a contrariedade co País Vasco. Sen esquecer o interese estratéxico dos dous estados por desviar ás forzas populares do proceso soberanista, bloqueando o tema dos presos. O optimismo da vontade, así como a experiencia dos últimos meses, lémbrannos que as condicións se constrúen paso a paso e cambian constantemente a situación, creando novas oportunidades. Aí estamos, respirando pola xanela da esperanza, mirando a cita do 13 de xaneiro.