Por que ao lector impórtalle unha empresa chamada Amgen? Si comeza a preguntar por Amgen en Internet, atopará noticias dos avances máis punteiros en biotecnoloxía e dos saltos das súas accións nas bolsas a medida que se consegue abaratar os novos fármacos. Si estás completamente san.

Porque se a vida che trouxo como agasallo unha enfermidade inflamatoria (intestino, pel ou óso), problemas cardíacos ou un cancro maligno... entón seguro que che atoparás con Amgen e coas multinacionais que compiten con el hoxe. Hoxe en día son os chamados trending TOPIC en medicamento e os fármacos biolóxicos creados a partir da enxeñaría xenética, así como nas listas dos que fan os negocios máis atractivos nas bolsas.

A doutora do PNV Nerea Ahedo e dous senadores máis do PP e Cidadáns, que supostamente rexeitaron a invitación doutros partidos, comercializan na súa factoría irlandesa o gran Amgen (unhas vendas de 23.000 millóns de dólares, 8.000 millóns de beneficios, 20.000 empregados), un dos principais astrónomos dos fármacos biolóxicos: artrite, enfermidade de Crohn ou enfermidade de psoriasis violenta. A molécula que leva a marca comercial chámase Etanercept, pero moitos dos novos fármacos que afectan o sistema inmunitario terminan coa partícula -mab. Así, Infliximab, Adalimumab, Rituximab e un longo etcétera pertencen á molécula Etanercept, sobre todo en reumatoloxía e oncoloxía, pero cada vez son máis utilizados noutras enfermidades graves.

Si fai 20 anos non existían estes novos medicamentos biolóxicos, agora o seu uso converteuse nun das dogmas do establishment en medicamento. Son poucos os que se atreven a denunciar os perigos das biolóxicas, os que alertan dos danos colaterais destas terapias xenéticas e protestan pola redución dos sistemas de control ás multinacionais para a súa comercialización. Non son moitos os pacientes que teñen o valor e a información de rexeitar estes tratamentos violentos. A maioría da información que
teñen os seus médicos sobre posibles tratamentos para enfermidades é a que lles distribúen
as multinacionais, cando non é directamente publicitada, ou a que reciben as compañías de publicacións de investigacións científicas relacionadas coa cadea curta.

Con todo, a crítica dos biolóxicos ten un compoñente económico grave. O diario madrileño O País recoñecía en 2015 que o 40% da factura total do
gasto farmacéutico que os hospitais españois realizan vai nos biolóxicos. Basta de Francia! o medio titulou unha análise rigorosa co seguinte título: “Eses custosos medicamentos que nos custan miles de millóns de euros á nosa Seguridade Social e ponnos
en risco o sistema sanitario”.

“Dámosnos/Dámonos conta –escribe Simon Gouin no dossier ben documentado- de que estes novos medicamentos anticanceríxenos que están na lista son tan caros que pon en perigo o principio de solidariedade que radica no centro do noso sistema sanitario. Pero, ademais, a eficacia dos
medicamentos máis fáciles que os médicos recomendan púxose en moitas ocasións en dúbida. Aínda por riba, é un sistema escuro de fixación de prezos que teñen as multinacionais, porque tamén o teñen atrapado entre os expertos e a industria farmacéutica”.

Gastos públicos, beneficios privados

Presta atención. O Instituto de Medicamento de Estados Unidos publicou en 2016 que alí o tratamento dun ano por paciente custábase con Etanercept, Adalimumab e Infliximab, entre 24.859 e 26.460 dólares. En España publicouse que estes medicamentos custan
entre 10.000 e 14.000 euros ao ano, o que indica a maneira na que as multinacionais farmacéuticas poden variar os prezos. En calquera caso, moito diñeiro para que a longo prazo se asocien a millóns de enfermos graves e crónicos.

A pesar de que o Big Pharma até agora conseguiu con éxito vender os seus biólogos a tan alto prezo, argumentando que os estudos e ensaios clínicos para producilos sálguenlles moi caros, nos últimos anos decidiron facerse a competencia comercializando remedios biosimilares que poderiamos chamar dalgún modo low cost biologico.

Tal e como recoñece Amgen na súa web, non se deben mesturar biosimilares nin xenéricos. Un medicamento xenérico comercializa a mesma molécula de referencia de marca a un prezo moito máis económico, tal e como puideron comprobar todos os cidadáns. Pola contra, os medicamentos
biolóxicos que agora se queren copiar a un prezo menor son moito máis complexos na súa composición e os biosimilares levan algúns dos seus compoñentes, que supostamente deben ter un efecto similar ao orixinal. Por iso non parece esaxerado dicir que son biosimilares os low cost biolóxicos.

Que ten que ver todo isto coa viaxe dos parlamentarios? Moito. As investigacións levadas a cabo polas compañías Big Pharma sobre os medicamentos que venden tan caro como consecuencia da inundación neoliberal son, en boa parte, diñeiro público. Os froitos dos traballos de investigación a diñeiro de todos os cidadáns nas universidades públicas son postos en marcha posteriormente polas start-ups brillantes que realizan o proceso até o lanzamento de
novas moléculas directamente polas grandes compañías ou controlándoas a través da corda curta.

Doutra banda, a longa fase de experimentación dos novos fármacos tamén corre a cargo do sistema público de saúde. Como en moitas outras partes da economía e os servizos públicos, gastos para a comunidade, beneficios privados. Máis dun lector que sufra unha enfermidade crónica grave ou un cancro, será testemuña de como se lle ofreceu ser un ensaísta avanzado dos novos fármacos punteiros. A maioría crense un privilexio, alguén recoñecerá o traballo de conejillo.

Xustamente neste último apartado inclúese a función dos políticos: Os parlamentos seguen regulando o gran negocio do Big Pharma, polo que as novas moléculas que a industria está a tentar comercializar demandan unha flexibilización das leis.

A pesar de que algúns críticos médicos denuncian –como é obvio até agora sen éxito– que estes novos fármacos caros comercialízanse sen garantir a seguridade dos pacientes, sen demostrar a eficacia suficiente, sen medir ben os danos colaterais e sen comparalos cos beneficios potenciais...

Para iso, os lexisladores autorizaron á industria a resumir as experimentacións e ensaios clínicos previos á comercialización. Parece que agora van conseguir o mesmo cos biosimilares que din que van ser case iguais aos biolóxicos.