Recuperando o patrimonio cultural ligado á castaña
En toda a vertente cantábrica existe, ou polo menos existiu, unha gran tradición e tradición relacionada coa castaña, que foi obxecto de numerosos estudos desde Galicia e Asturias até a nosa. José Ángel Aramendi, membro da asociación cultural Supelaur, cóntanos que na zona de Orozko (Bizkaia) hai unha das maiores cantidades de kirikiñausi catalogadas. O Gaztaina Eguna de Orozko organízase todos os anos co obxectivo de pór en valor todo este patrimonio. A duodécima edición celebrouse o 29 de outubro, coincidindo, como cada ano, cun dos grandes kirikiñakis.
Que?
Os kirikiñausias son edificios formados por unha serie de pedras que antigamente se utilizaban para gardar castañas. É o nome que reciben en Orozko. A maioría son edificios circulares, o maior de 7,5 metros de diámetro e case dous metros de altura. “Imaxina a cantidade de castañas que tiña capacidade para recoller e, por tanto, a importancia da castaña aquí”, explica Aramendi.
En Orozko teñen catalogados ao redor de 40 kirikiñausi, pero o membro de Supelau díxonos que hai máis. Nos últimos anos, a asociación veu organizando un percorrido circular pola montaña, que discorre polos kirikiñacios e outros elementos do patrimonio cultural: un antigo forno de tecer, un vello muíño, txondorokos, etc. “O ano pasado finalizamos o trazado do percorrido e o Concello deu a súa aprobación para acondicionalo. Agora completarémolo cos paneis informativos”, explica Aramendi.
A importancia da castaña
“O último domingo de outubro celebramos o Día da Castaña. Este ano tamén estivemos alí arriba unhas 600 persoas”, explica a asociación. Díxonos que cada ano a resposta da cidadanía é moi boa, que hai interese. A romaría realízase xunto ao gran kirikiño e, como non, algúns dos protagonistas son as castañas asadas. “Consideramos que é moi importante mostrar e valorar todo este patrimonio porque nos fai a predición dunha vida pasada”. Aínda que moitas veces esquecemos as cousas con bastante rapidez, é certo que até hai pouco os castiñeiros foron fundamentais na vida das persoas destas contornas: para alimentarse ou para a madeira, sobre todo, pero tamén para crear historias e mitos.
