Mozos euskaltzales alaveses reuniranse en Vitoria-Gasteiz. Nada máis novo que Haizea Alonso aos encontros que apenas aparecerán. Ten 16 anos, acaba de comezar o curso de cociña en Formación Profesional en Vitoria-Gasteiz e é da localidade de Urizaharra, en Mendialdea. A comarca da Montaña ten 3.000 habitantes, Kanpezu é o seu pobo principal (ao redor de 1.200 habitantes) e en Urizaharra viven uns 300 habitantes.

Unai Viana, coordinador de Mintzalagun de Gorbeialdea, acudiu aos encontros de xaneiro, animoulle e Alonso marchouse. Lamenta que pola mañá non acudise e porque sabe que na primeira parte do día os mozos de toda Álava contaron as súas experiencias en torno ao eúscaro. Aquela velada gustoulle moito e agora vai para todo o día. O obxectivo de Alonso non é só pasalo ben, senón tamén animar aos mozos da zona a acudir aos encontros, xa que quere impulsar o eúscaro no tempo libre. Cre que os encontros poden ser o anzol de achegar á xente.

O eúscaro recibiuno tanto de casa como da ikastola.O meu pai sabe eúscaro, a miña nai non. As tías falan en eúscaro. Outra cousa é o que fan en eúscaro no día a día, segundo Alonso, menos do que queren. Di que en Urizaharra escóitase moi pouco eúscaro durante case todo o ano, pero que no verán cambia o ambiente, que se escoita máis euskera. Alonso fala pouco en eúscaro cos seus amigos do pobo e dos pobos de ao redor, aínda que sabe que moitos deles saben eúscaro. Pola contra, en Vitoria-Gasteiz fai moito máis, na maioría dos casos fala euskera. Estudou en Vitoria-Gasteiz, en eúscaro, e agora estuda tamén en Vitoria-Gasteiz. Poderiamos dicir que é a súa segunda residencia. Ten moitos amigos na capital alavesa, da ikastola e doutros lugares. Preguntámoslle por que hai tanta diferenza entre o ambiente do seu pobo e o da capital e dinos: “Eu noteino, en Vitoria o eúscaro utilízase cada vez máis entre os mozos, polo menos na miña contorna, pero non sei por que é así”.

Preguntámoslle con que intención vai aos encontros e díxonos que lle gustaría ir moita xente, que ten ganas de pasalo ben, que quere utilizar o eúscaro, e que, por suposto, gustaríalle organizar o terceiro encontro. Pero non é un obxectivo de encontro. Cando volvamos a casa, a Urizahar, querería escoitar algunha frase dos mozos: “Por que non facémolo?”. E unha vez superado o pobo, gustaríalle empezar a traballar entre as cuadrillas de Álava.

Os mozos de Argantzun abordarán o eúscaro na asociación debilitada

Jon Insausti Bizkarra é de La Puebla de Arganzón (Cantabria). Arganzón é un municipio español da provincia de Burgos. Atópase no enclave de Treviño e o outro municipio do enclave de Treviño é Treviño. En La Puebla de Arganzón viven ao redor de 500 habitantes.

Insausti, de 20 anos, estivo convidado en xaneiro por Unai Viana e con dous amigos de Treviño. Gustoulle moito, di que foi moi bonito e lembra que se reuniu máis xente da que se pensaba (ao redor de 60). Cre que escoitar as experiencias das cuadrillas foi enriquecedor e pareceulle que non había grandes diferenzas entre elas. Tamén será nos segundos encontros, pero non como no mes de xaneiro. Nesta segunda participou no grupo de traballo de organización, do mesmo xeito que Haizea Alonso de Urizaharra. Celebráronse varias reunións para organizar os encontros.

Os encontros de xaneiro fixeron un traballo de vodas entre algúns mozos. En La Puebla de Arganzón hai unha asociación de eúscaro chamada Gutxisolo, pero os membros da asociación están a envellecer e están a piques de xubilarse. Acendida a fogueira nos encontros, uns mozos deciden facer unha quenda e comezan a reunirse. O maior deles ten 24 anos e atópase en paradoiro descoñecido. Un dos compañeiros máis próximos a Insausti é o de Saseta e o outro o de Saratsu, é dicir, o de Trebiño.

En La Puebla de Arganzón dise que hai euskaldunes, pero moitos mozos aprenderon castelán e non saben eúscaro en Miranda de Ebro, onde foron educados. Na súa opinión, a xente de ao redor da asociación Gutxisolo e algúns dos de ao redor de 40 anos son os que máis falan euskera: “Aínda que son euskaldunberris, ou quizais por iso, porque traballaron para traballar o eúscaro, úsano máis. Entre os mozos, pouco”.

Insausti fala en eúscaro en casa cos seus pais e o seu irmán. Todos os estudos cursounos en Vitoria-Gasteiz, xa que a ikastola de La Puebla de Arganzón pertence á época na que non estaba. Estudou en eúscaro. Do mesmo xeito que Haizea Alonso, non se atoparon grandes diferenzas entre La Puebla de Arganzón e Vitoria-Gasteiz. En ambos os casos trata de falar en eúscaro, outra cousa é saber en cantas ocasións consegue facelo. Nas relacións individuais fai moito máis en eúscaro e en grupo en castelán.

Está con ganas de encontros, pero sabe que ese día é limitado. Nos preparativos aos mozos das cuadrillas alavesas ocorréuselles unha chea de ideas e a Insausti parécelles que van ter a tarefa de terminar os encontros.

Nota: Neste artigo pódese ler a valoración realizada por Unai Viana a ARGIA tras os primeiros encontros.