Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

"Grazas á celebración de Halloween soubemos que os nenos xogaban coas cabazas hai cen anos"

  • A filla díxolle a Jaime Altuna que lle convidaron a celebrar Halloween e este deixoulle ir á festa, pero sentiu incómoda. Altuna contou o sucedido ao seu pai, quen respondeu que eles tamén celebraban aquilo. Os antropólogos Jaime Altuna e Josu Ozaita dedicaron ano e medio a investigar o fenómeno. Reactivación de cabazas extinguidas. O estudo etnográfico A Noite dos Ánimos, as celebracións infantís de Halloween e Gau Beltza realizouse grazas á bolsa Juan Sanmartín do Concello de Eibar.
Jaime Altuna (ezkerrean) eta Josu Ozaita. “Haurrak identitate borroka baten erdian daude, festa eredu kapitalistaren eta horren aurrean antolatzen den erantzunaren artean”.
Jaime Altuna (ezkerrean) eta Josu Ozaita. “Haurrak identitate borroka baten erdian daude, festa eredu kapitalistaren eta horren aurrean antolatzen den erantzunaren artean”.
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Que forza ten Halloween en Euskal Herria?
Jaime Altuna: Está moi estendida en Euskal Herria, sobre todo grazas aos medios de comunicación. Os nenos reúnense entre amigos, disfrázanse e saen a pedir á tardiña. Demandan máis en comercios e bares que en casas. Hai moitos sitios onde se recibe un non ordea.Talka entre adultos e nenos.

Entre nós, cal é a celebración orixinal nesas datas?
Altuna: Démonos conta de que o 1 de novembro e o 31 de outubro celébranse cousas diferentes en Euskal Herria. Hai un movemento que está a crear cousas novas e recuperando as prácticas de outrora.
Josu Ozaita: O 1 de novembro, a noite das almas é unha das celebracións. Na década dos 90 comezaron a celebrarse en Mutriku e foron varias as asociacións que organizaron a festa. En comparación coa Noite das Almas de hoxe en día, esta vez dirixíase aos mozos. O Gaztetxe, no que participaban os bares, adoitaba facer esmorga pola noite. En Elgeta, os nenos comezaron a celebrar Halloween e como reacción os adultos crearon en 2013 a Noite das Almas. É bonito que no canto de prohibilo déalle a oportunidade de celebralo, porque é unha celebración atractiva para os nenos. Reúnense entre amigos, na escuridade, e para un neno é a primeira experiencia que saen de noite cos seus amigos. Disfrázanse, viven diferentes emocións... A cabaza é un dos elementos centrais. A festa faise en eúscaro e á alma dáselle especial importancia.

A miúdo asociamos a cabaza a Halloween, pero é algo que vén de lonxe.
Altuna: Nunha época na que se utilizaba cabaza, nabo ou a que había na horta, en Europa estaba moi estendida. O obxectivo era coller esas cousas cando estaban nas hortas, pór as velas e asustar á xente que viña polo camiño, era unha especie de xogo que se facía no outono, non unha festa.
Vinagre: Facíano en zonas rurais. Non existía a mobilidade actual e inventábanse este tipo de xogos. Xogaban co calabacín en forma de cabezas. Para asustar, na escuridade.

En lugar da Noite das Almas, nalgúns lugares tamén celebran a Noite Negra.
Altuna: Teñen un esquema similar. Na Noite das Almas dan máis importancia á alma, á morte, e na Noite Negra á escuridade. Trátase dunhas festas que se crearon nos últimos anos para recuperar algúns ritos que realizaban as avoas avoas como reacción a Halloween. En certo xeito contra o modelo “americano”.

En Eibar atopastes un choque entre os dous modelos. Por unha banda O Corte Inglés e por outro Arimen Gaua.
Altuna: Os nenos están no centro dunha loita identitaria, entre o modelo capitalista de festas e a resposta que se fai ante iso.
Vinagre: Antes a cabaza era unha especie de xoguete con forma de cabeza, pero hoxe en día, se vemos unha cabaza, pensamos en EEUU e nos valores consumistas. A pesar de que os dous son iguais, que cambio!

En Navarra, en cambio, celébrase unha rolda de peditorios.
Altuna: O 1 de novembro pola tarde celébrase a rolda de peditorio nalgúns pobos de Navarra. Os nenos e nenas do pobo reúnense e fan unha rolda de peditorio como se fai noutras moitas festas de inverno. Van de casa en casa, dinlles unha expresión e os de casa danlles noces, castañas ou doces.

O cristianismo conquistou esta festa. Agora está niso o capitalismo?
Vinagre: A festa estivo vinculada á morte desde o primeiro momento. No século VIII a Igrexa católica tomou o tema da morte e fundou o día de Todos os Santos. O seu obxectivo era reforzar a súa nese día de festa.
Altuna: Hoxe en día a influencia do capitalismo é evidente, por exemplo, na televisión. En outubro bombardéanse con Halloween programas xa destinados aos nenos. Decoración en centros comerciais, propaganda... Os grandes parques de atraccións explotan este tema. Tamén está moi estendida polas academias de inglés. Moitas veces pensamos que a festa é un consumista. Démonos conta de que non é máis consumista que outras festas.
Vinagre: Os nenos celebran Halloween sen gastar case ningún diñeiro. Só moitos se aproveitan dos disfraces de entroido ou cortan as camisetas dos seus pais, pintan o seu rostro e levantan o cadáver.

O estudo realizouse desde a perspectiva dos nenos.
Altuna: Non nos parece mal que os adultos organicen este tipo de festas, pero cremos que a participación dos nenos e nenas debe garantirse desde o principio. Desde o principio, pregunte aos nenos que e como queren facer.
Vinagre: Do mesmo xeito que as festas para os mozos non teñen moito sentido que se organicen os adultos, os nenos tamén deberían escoitarse.
Altuna: Na celebración máis americana de Halloween tamén atopamos cousas moi bonitas. quedan pola tarde, ven unha película. Disfrázanse, saen á rúa e dan sustos. Os nenos e nenas son considerados suxeitos pasivos. Nós, en cambio, recollemos o contrario nas conversacións.

É entón un fenómeno causado polos nenos?
Vinagre: Eles xa empezaron a celebralo en Halloween e estendeuse a case todo o País Vasco. A través desta acción descubrimos que fai máis de 100 anos xogaban coas cabazas. En consecuencia, estamos a realizar o estudo e ao mesmo tempo realizamos esta entrevista. Puxeron sobre a mesa moitos temas.

O xénero tamén inflúe na forma de participar na festa?
Altuna: Si. Impártense diferentes prácticas por xénero. Os que daban sustos eran xeralmente chicos, era algo masculino e hoxe en día repítese ese esquema. E as mozas aparecen como receptoras dese medo.
Vinagre: NO Corte Inglés atópanse as seccións de Halloween “Nenos” e Halloween “Nenas”. A da chicas mostra a pompa e a dos mozos as máscaras, o medo, a morte.

En Estados Unidos as institucións utilizaron Halloween para compactar á comunidade. Aquí fíxose algo así?
Vinagre: Aquí tratábase dunha simple travesura. Con todo, un dos obxectivos das festas que agora se celebran é o de dar a coñecer a iniciativa. A celebración actual ten unhas características moi similares á de Halloween. Dáse unha nova visión do valor e a identidade, a mitoloxía vasca... En lugar de utilizar cabazas de plástico, por exemplo, utilizar hortalizas.
Altuna: En Estados Unidos, no proceso de construción da súa identidade nacional tomaron varios elementos, entre eles Halloween. Foi a escusa para unir a diversidade cultural existente ao redor dunha identidade cultural.
É importante acoller esta celebración para fortalecer a identidade vasca?
Vinagre: Coa globalización criamos que todas as ideas e culturas homoxeneizaríanse, pero se ha visto que á vez tamén contribuíu a dar importancia ao local. É unha festa global, pero a reacción foi darlle importancia á festa local, que foi decisiva.
Altuna: É interesante crear alternativas ao modelo uniforme.

No que se refire á identidade, a lingua tamén ten unha importancia especial.
Altuna: É importante que isto sexa un elemento central. Estas formas alternativas que se crean a miúdo están a impulsar o eúscaro desde as asociacións.
Vinagre: Impartiremos tres conferencias e o tres están organizadas polas asociacións de eúscaro.

O tema da morte está na base destas festas. Como vivimos o tema?
Vinagre: Houbo un tempo en que a morte estaba moi presente. Cando alguén morría, o morto estaba na casa. A xente ía alí. Hoxe en día case nunca ven mortos. No campo tamén era habitual ver morrer aos animais ou matalos por ti mesmo.
Altuna: Ao tratar o tema coas persoas maiores, dixéronnos que elas tiñan ás persoas mortas presentes na súa mocidade. Custounos moito preguntarllo aos nenos, porque nos puñamos nerviosos. Nestas festas a morte é un elemento importante e poden ser útiles para realizar un traballo colectivo ao redor dalgúns tabús.


Interésache pola canle: Jaiak
Tentaron tocar ao alcalde de Hondarribia nas festas da localidade
O alcalde de Hondarribia, Igor Enparan, plasmou nunha carta enviada a todos os hondarribitarras a tensión que se viviu este ano en torno ao Alarde de Hondarribia. "Sufrín unha campaña chea de mentiras e odio. Difundíronse rumores e mentiras para envilecer a convivencia entre... [+]

A Deputación de Álava abre expedientes contra Txosnas por non utilizar Ticket Bai
No que vai de ano, a Deputación de Álava abriu 64 expedientes por falta de uso deste sistema de facturación, entre eles algúns contra "txosnas". A Comisión de Txosnas de Vitoria-Gasteiz anunciou antes das festas de agosto que renunciaba á implantación do Ticket Bai e a... [+]

Algo comeza a moverse en Hondarribia
No día grande da festa de Hondarribia, o Alarde tradicional e a compañía igualitaria Jaizkibel tiñan que coincidir por primeira vez no punto de partida, pero para evitar esa foto, todas as compañías tradicionais foron tarde ao momento de inicio. Con todo, planto, a... [+]

"Haberá que empezar a compartir os espazos que até agora ocupaba o alarde excluínte"
O Alarde tradicional de Hondarribia e a compañía Jaizkibel desfilarán, como cada ano, a partir do 8 de setembro no Teatro Arriaga. Pero o concello gobernado até agora polo PNV foi adquirido por Abotsanitz e os cambios que realizou levantaron polémica no tradicional Alarde... [+]

2024-08-21 | ARGIA
As comparseras de Bilbao denuncian a "actitude agresiva e violenta" da Policía Municipal cos vendedores ambulantes
Ante os "excesos" da Policía Municipal nos últimos días, a Federación de Comparsas de Bilbao mostrou a súa solidariedade co colectivo de manteros.

A patronal de hostalaría pide á Deputación que estableza TicketBai ás txosnas de Gipuzkoa
As protestas da patronal hostaleira en contra das festas populares repetíronse con motivo da celebración das festas de verán no tres capitais vascas. A Asociación de Hostalaría de Gipuzkoa pediu á Deputación Foral de Gipuzkoa que siga o camiño de Álava e estableza o... [+]

Mobilizaranse por Palestina na Aste Nagusia de Bilbao
A iniciativa Solidariedade con Palestina organizou unha Aste Nagusia na que Israel se uniu á loita. A mobilización terá lugar na véspera da Aste Nagusia de Bilbao, o venres, ás 19:00 horas.

Denuncian dúas violacións nas festas de Vitoria
O Movemento Feminista de Vitoria-Gasteiz recibiu dúas denuncias directas por violación e outro seis por agresión sexual no ámbito familiar. A Ertzaintza realizou este xoves unha concentración de repulsa na zona de txosnas para denunciar as agresións. O Concello de... [+]

Eider Castañeda
“UPNk Lizarrako txosnak debekatu nahi ditu”

Txosnen eledun Eider Castañedaren hitzetan, Marta Ruiz de Alda alkate erregionalistak "autogestioarekin, jai herrikoiekin, euskararekin, feminismoarekin zerikusia duen espazio oro debekatu nahi du".


Instalarán txosnas nas festas de Vitoria-Gasteiz, “por encima da falta de vontade” da deputación
A Deputación de Álava esixe ás txosnas a implantación do sistema TicketBai, que rexeita a Xunta de Txosnas de Vitoria-Gasteiz. No entanto, a comisión asegurou que durante as festas instalaranse txosnas e haberá servizo de transporte público. Neste sentido, advertiu de que... [+]

2024-07-23 | Ahotsa.info
Reivindican que queren as txosnas de Estella no centro fronte á marxinación de UPN
O Concello de Estella puxo en perigo o programa de festas populares previsto para as próximas festas. A intención é quitar as txosnas do centro e levalas a unha zona afastada e marxinada.  

Alardearekin legea betetzen hasteko eskatu diote EH Bilduko militanteek Hondarribiko alkateari

«Gatazkaren konponbidean baliagarria izango delakoan» EH Bilduko Lantalde Feministak egindako hausnarketa plazaratu du Arma Plazan. Igor Enparan alkateari «Jaizkibel konpainiak bakarrik betetzen duen legea betearazten hasteko, eta Alarde bakarra, guztiona eta... [+]


Eguneraketa berriak daude