“O Deus Monetario fíxose dono do corazón do mundo e aí está o primeiro terrorismo, dixo o Papa Francisco. Si tivésemos que parafrasear a Moisés para definir as regras do Consenso de Washington que está na base da orde neoliberal, o Dez Mandamentos de Deus a Moisés no Sinaí, constituirían un impresionante decálogo do integrismo neoliberal: todo privatización e liberalización económica, os bancos centrais esquecidos da inflación e non soñan con nada que non sexa a estabilidade dos prezos, a xustiza, a deprecipitación da xustiza.

Ammar Belhimer (1950) é así como fala no libro O dez novos mandamentos de Wall Street. Segundo publicou en Alxer, lonxe dos pulpitos de Nova York, Londres, Bruxelas ou Xangai, non tivo moito eco entre nós. En cambio, hai quen pensa que Belhimer atreveuse a romper os límites da famosa radiografía de Thomas Piketty ao analizar o capitalismo do século XXI. Richard Labévière, que acaba de publicar entre outros libros Terrorisme, face caché da mondialisation, foi o encargado de darlle a voz en Europa.

Belhimer é doutor en Dereito, profesor universitario e xornalista. Participou na creación de varios medios de comunicación, tamén sufriu a censura das autoridades. Nun libro de 1998 analizou a débeda externa de Alxeria e a Primavera de 2016 analizou as famosas primaveras que sacudiron o mundo musulmán desde Tunes a Siria nos desertos.

Desde Alxeria, Belhimer ve que o capitalismo financeiro ha levado até o último extremo a desregulación da economía, para acabar sendo dono absoluto do mundo. En 1996 en Davos, dentro do Foro Económico Mundial, tal e como anunciou o presidente do banco central alemán, Hans Tietmeier: "Os mercados financeiros van facer cada vez máis de xendarme. Os políticos deben entender que a partir de agora están baixo o control dos mercados financeiros e non só dos debates do seu país”.

Sete anos antes, en 1989 mencionouse por primeira vez o Consenso de Washington, que tras o afundimento do bloque da Unión Soviética converteuse nunha vía de aplicación para todo o mundo. Desde entón, as institucións e alianzas financeiras internacionais aplicaron a mesma fórmula a calquera país en situación de emerxencia: desmantelar o sector público, privatizar os servizos públicos, impedir as subvencións, implantar a flexibilidade e a precariedade no emprego, mesmo nas necesidades básicas (auga, educación, saúde...) prevalecendo a lei do rendemento.

Os traballadores da riqueza do norte sufrimos a deslocalización de moitos dos nosos postos de traballo coa fórmula. Con todo, mirando cara ao sur, Belhimer advírtenos de que tampouco eles enriqueceron as deslocalizacións. As empresas si se trasladaron ao Sur pero o valor xerado por elas, a riqueza, hanse reexportado ao Norte a través de diferentes instrumentos: desgravacións de investimentos estranxeiros, cobro de débeda pública...

Do mesmo xeito que en Islandia, dicir “Non” ás autoridades

Para remarcar até onde chega a impunidade da elite máis rica do mundo, Belhimer menciona o que Lloyd Blankfein, presidente de Goldman Sachs, dixo a un xornalista: “Eu non son máis que un banqueiro, obrigado a facer o traballo de Deus”. Arrogancia no caloroso crisol de 2008.

O neoliberalismo tivo entre as súas principais consecuencias políticas a notoriedade da oligarquía que conquistou todo o poder, “un incesto permanente entre o mundo dos negocios e a política”. Non merece a pena empezar a facer unha lista dos últimos 30 anos, desde Bush pai e fillo até Donald Trump, pasando por Silvio Berlusconi. Si miramos en Rusia e noutros lugares, non podemos negar que o modelo prevaleceu en todo o mundo.

A cuestión é que a lóxica do neoliberalismo entrou de cheo nos exércitos. A axencia que leva a cabo investigacións militares estadounidenses, DARPA, utiliza ferramentas de previsión para a especulación do mercado petroleiro nas bolsas para fixar as súas estratexias. Así, a “viabilidade e estabilidade da globalización” situouse ao nivel dos intereses nacionais, vivos ou morais, de EE.

Mesmo tras as novas guerras en Oriente Medio, dixo Belhimer na revista alxerina Reporters, existe unha alianza mundial formada por compañías petroleiras e vendedores de armas, que son os que ordenan aos gobernos occidentais e aos produtores de petróleo que facer. “Esas guerras soben o prezo do petróleo, como a marxe do negocio e o beneficio das compañías. Estados Unidos emprendeu guerras non para ter un prezo barato, senón para manter o petróleo caro”.

Con estas guerras, que empezan pero non teñen fin, a mundialización, di Belhimer, destrúe os Estados nacionais para substituílos pola gobernanza global organizada polos mercados: “Os novos suxeitos que asumiron o papel dos Estados, as empresas financeiras soberanas, configuran un modelo mafioso xeneralizado, caracterizado pola militarización do pensamento económico na metrópoli e a transformación forzada da economía no estranxeiro”.

Que temos hoxe? O novo sistema democrático é unha democracia totalitaria. Un dólar = Un voto é a regra, convertendo o terror en algo inevitable, reforzando a ultradereita, perdendo a esquerda, as clases medias abaixo, a síndrome do escravo en todas partes...

Os principais riscos do futuro? As empresas virtuais e o sistema financeiro están cada vez máis enfocados á especulación a través de fondos xestionados por Internet desde paraísos fiscais. Estímase que o imperio americano terminará en 2035, o mundo será policéntrico. O mercado ao redor de 2050 non se vai a saturar co control remoto e potenciarase o autocontrol entre a poboación a través dos obxectos creados pola industria para iso. Así prevé Belhimer que o mundo pasará de ter democracias comerciais a converterse nun mercado sen democracia: “O mercado planetario vai vulnerar as leis da democracia, porque a democracia é de feito local”.

Esperanzas? Sempre fala de Islandia. No medio da crise da débeda externa, en 2010 os cidadáns islandeses responderon cun gran “Non” aos políticos que querían pagar débedas ilegais. “A primeira reacción intelixente ante a crise chegounos polos xeos” di desde a beira do deserto.