Por que preparastes este proxecto?

En varios municipios están a levarse a cabo accións baseadas na activación social: En Lasarte-Oria, Salvatierra, Arrigorriaga, no barrio de Egia de Donostia… Criamos que era o momento axeitado para dar unha proxección nacional a todas esas iniciativas e, ao mesmo tempo, ofrecer apoio social e económico.

O que mencionou pareceulles unha boa iniciativa.

Teñen unha característica nova, vai máis aló ao lado do eúscaro, vai a un paso práctico, inflúe directamente no seu uso. Activa a sociedade, as persoas e as organizacións, con ese obxectivo.

Cales son os obxectivos?

O obxectivo principal é utilizar máis o eúscaro. Outro obxectivo é convidar as persoas e organizacións a unha nova dinámica.

Doutra banda, ademais de incrementar o seu uso, queremos que sexa un proxecto baseado nunha colaboración especial. É dicir, si queremos influír no uso, non podemos deixar de construír unha colaboración sólida e cando digo cooperación fágoo sobre todo en tres planos: a colaboración entre as entidades locais e as institucións nacionais; a colaboración entre os axentes sociais e as institucións públicas; e a colaboración entre a actividade cultural vasca e os axentes que operan noutros ámbitos. Por tanto, o proxecto que propomos é innovador, pero tamén a forma de facer o traballo. O obxectivo é utilizar o eúscaro, pero tamén construír unha liña de traballo relacionada coa cooperación.

Desde a actitude a favor do eúscaro, queredes dar o paso a utilizar o eúscaro. Especifique un pouco.

Cando dicimos utilizar o eúscaro acordámonos de dúas maneiras: por unha banda, falando, e por outro, quen non ten capacidade para falar, convídalle a falar en eúscaro o que sabe. Queremos garantir a comunicación en eúscaro, pero iso non quere dicir que a conversación sexa sempre monolingüe, xa que as conversacións tamén poden ser bilingües na medida en que a comprensión estea garantida. Desde o punto de vista da comprensión, do coñecemento, existe unha gran capacidade, polo que é un bo momento para pór en marcha este tipo de proxecto innovador.

Nos encontros dos Servizos de Eúscaro dos Concellos Udaltop de maio presentastes o proxecto aos axentes do mundo do eúscaro e das institucións. Recibistes achegas e sensacións. Que destacarías?

Os resultados foron moi positivos para o noso asombro. A valoración foi máis positiva do que se esperaba. Normalmente cando o Goberno ou o VPL presentamos un gran programa sempre hai escepticismo, “o de sempre, non é nada novo”, din. Esta vez non o notei. Vese que hai esperanza, hai ganas, foi moi positivo que o HPS e o Topagune aparecesen xuntos en Udaltop. Os Concellos están a preparar os orzamentos de 2018 e todos queren participar no mesmo.

Con todo, é certo que tamén mostraron as inquietudes de Udaltop. Sobre todo, había moitas percepcións relacionadas co medo ou o medo: “Si, isto está moi ben, este é o camiño, pero como o faremos?”.

Moitos preguntaron por que organizaron o proxecto entre a VPL e o Topagune.

Non fomos ao seu encontro e tampouco viñeron directamente. Topagune estaba a levar a cabo accións baseadas na activación social a través da iniciativa Euskarak 365 egun. Ao mesmo tempo, viamos no Goberno Vasco, sobre todo a partir da experiencia de Lasarte-Oria, que este tipo de experiencias inciden directamente no uso do eúscaro.

Topagunea representa á maioría das asociacións do eúscaro, pensamos que era un interlocutor natural e que poderiamos pornos en marcha de forma conxunta. Compartimos os mesmos obxectivos e ao mesmo tempo necesitámonos mutuamente. O punto de encontro podía abrir un proceso de promoción e colaboración entre os axentes sociais, e ao mesmo tempo, como institucións, podiamos levar a cabo labores de promoción e organización deste proxecto entre as institucións públicas.

Van colaborar tamén na organización doutras iniciativas?

En Udaltop dixemos que isto é un proxecto en concreto, pero que tamén hai unha liña de traballo de longo prazo enfocada a futuros proxectos. Para Topagune e para HPS, ambos, este tipo de colaboración é innovadora. Hai que construír un clima de confianza e non ten por que acabar con este reto. E non ten por que ser Topagune nin HPS, como xa se dixo antes, o proxecto vai pór en colaboración a institucións públicas e asociacións. Nós daremos un marco, un apoio xeral, poremos en marcha un grupo de traballo, desenvolveremos unha estratexia de comunicación, pero a partir de aí cada pobo formará unha mesa de coordinación, e o proxecto ten que ser seu.

Como se vai a levar a cabo nos pobos?

A nosa proposta é que os principais facilitadores sexan os pobos. Para iso deberá existir unha coordinación entre os servizos municipais de eúscaro e as asociacións de eúscaro. Sabemos que nalgúns pobos iso non vai se é posible e imos tentar que sexa así.

Haberá flexibilidade?

Presentáronse as condicións mínimas. A proposta é que os participantes sexan maiores de 16 anos, xa que a cidadanía ten que ser consciente de que teñen que utilizar (ou permitir o seu uso) o eúscaro durante 11 días. En calquera caso, abriremos canles para que os menores de 16 anos participen na iniciativa. Os nenos poden ser canalizadores dos seus pais. Convidamos os nenos pero non de forma activa. A segunda condición é vivir ou traballar en Euskal Herria.

A partir de aí, quen participe no reto deberá ter un nivel mínimo de comprensión. Preguntaron en Udaltop que vai pasar cos que non entenden o eúscaro. Non debemos esquecer o obxectivo: que haxa comunicación en eúscaro. A quen non entendan ofrecerémoslles as ferramentas para que teñan un mínimo nivel de comprensión e participen no rol de “belarriprest” (ese participante non fala euskera pero si o entende, e convídalle a facelo en eúscaro).

Que pasos daredes este outono?

O 7 de outubro organizaremos un seminario dirixido a técnicos e asociacións de eúscaro. Por unha banda, o Goberno Vasco e Topagunea informaremos dos traballos que adiantamos e, por outro, gustaríanos aclarar as inquietudes e aspiracións dos concellos e asociacións.

O 3 de decembro, Día do Eúscaro, gustaríanos facer unha presentación social, xa que para entón xa traballariamos a estratexia de comunicación. Nos actos que se celebrarán en cada localidade, gustaríanos dar a coñecer o reto de 2018, a filosofía do proxecto.

Ademais do outono, realizaremos un labor de promoción entre xaneiro e novembro de 2018. Pensabamos que necesitabamos tempo para organizar o proxecto, pero, ao mesmo tempo, neses meses hai que manter un punto de tensión.

Que despois do 3 de decembro de 2018?

O reto visualizarase durante eses 11 días, pero o proxecto ten dous partes, porque queremos que sexa un continuo. As entidades privadas e públicas convidarán aos seus empregados a participar no reto en 2018, pero en 2019 convidaremos a todas as entidades participantes no reto a que tomen medidas para cambiar os hábitos lingüísticos nas súas organizacións.

Algúns axentes do mundo do eúscaro temen que a euskaldunización siga sendo responsabilidade da cidadanía.

As institucións públicas tamén temos un gran reto con respecto ás institucións. O VPL non é só o Goberno Vasco, aí están os servizos sanitarios, os centros educativos, Emakunde, a Ertzaintza... Este proxecto non terá reflexo só na sociedade, senón en todas as institucións públicas e en todos os servizos que estas prestan. Ofrecerase apoio á cidadanía a través do VPL e Topagune, a través dos recursos económicos e humanos. O compromiso será de ambos, da cidadanía e das institucións públicas.

As institucións públicas non só queren dar o seu apoio, senón que queren ser exemplo?

Si, iso é.

Vaise a realizar o proxecto en todo o País Vasco?

O convenio estableceuse entre Topagunea e o Goberno Vasco para levar a cabo os labores de promoción en todos os territorios, as deputacións tamén recibirán unha partida e os concellos tamén. O Goberno de Navarra, a través de Euskarabidea, integrouse na estratexia de comunicación. Desde o principio demostrounos non só como promotora senón tamén como organizadora. Por tanto, será como organizador. Cos de Iparralde (Mancomunidade Única de Iparralde) aínda non estivemos formalmente, pero sabemos que teñen moito interese en facelo, aínda que non en todo o territorio.