Houbo un tempo en que un discurso non era máis que unha serie de palabras que alguén lanzaba en público, máis ou menos torpes, ou máis elegantes, como un sermón, con oratoria e retórica, entre outras.

Agora tamén se estenderon outro tipo de discursos, que me interesan aquí: as opinións máis ou menos organizadas que temos sobre un tema determinado, as que debemos reivindicar cando convén.

Sobre o eúscaro, por exemplo.

Parécenos que fai falta un discurso para mostrar opinións e actitudes sobre o eúscaro, e sobre todo, para materializar estratexias a favor do eúscaro.

Os falantes construímos discursos sobre as nosas propias linguas e as dos demais, en xeral comparando a nosa no espello doutras linguas. Debido á diversidade lingüística, é difícil imaxinar unha situación posible na que os falantes viven sen reflexionar sobre a súa propia lingua, sen ter nin idea de ningunha outra.

Por outra banda, é evidente quen, onde e cando, ten máis necesidade dun ou máis discursos a favor da súa lingua: canto máis seguro é que os falantes coa súa lingua –canto máis seguro sexa que poidan utilizala para todo–, máis pequeno é a necesidade dos discursos.

Os euskaldunes, debido á gran necesidade de protección do eúscaro, adoitamos andar con discursos maculados, case sempre en contra do vento das linguas poderosas da nosa contorna, mostrando a debilidade vermella que arrastramos como falantes.

Os discursos, a miúdo, reflicten as nosas debilidades, denuncian. Así ocorre, por exemplo, cando lles dicimos aos mozos que falen en eúscaro, que non perdan o eúscaro, que se non, pérdese o eúscaro: sen dicir que o eúscaro necesita aos euskaldunes, e non nós ao eúscaro. Realidade investida: debemos xogar en contra –os falantes a favor da lingua–, onde o normal, o natural, é que os falantes usen o idioma como unha mera ferramenta ao seu favor.

Por iso preocúpanme os discursos para defender a lingua, porque, aínda que sexan necesarios, estes discursos poden, sen sabelo, oporse ao que queiramos.

Por iso prefiro os discursos que reivindican a vontade dos falantes –“quero vivir en eúscaro”– que os que personifican o eúscaro –porque moitos dos que din que aman o eúscaro son esaxerados logo polo uso concreto do eúscaro–. Prefiro as reivindicacións que xorden con forza ante unha situación determinada, ás reivindicacións abstractas da linguaxe.

Preferimos discursos pequenos, variados e flexibles, que teñan en conta as condicións do momento e do lugar para facer fronte á situación en cada momento e en cada lugar, a un discurso único, xigante e ríxido.

E prefiro iniciativas sinxelas e eficaces que se dirixan a transformar a realidade sen grandes discursos, que sen necesidade de xustificar o uso da lingua, póñana directamente na danza, onde sexa necesario. Na nosa boca.

Inma Errea é a xefa do servizo de eúscaro do Concello de Pamplona