Seguramente os meus antigos alumnos coñecerán a anécdota que vou contar a continuación. O que máis repetín é que, polo menos para min, trouxo unha gran lección.

A primeira película que diriximos Carlos Zabala e eu, Maité, estaba no momento de empezar a montar. A produtora organizouse nun pequeno local do barrio de Igara, un traballo que iamos pasar moitas horas. O primeiro día que estivemos alí, entrou o montador, Antonio Reina, e lanzounos a seguinte pregunta: “Cal é a ferramenta máis importante desta habitación?”. Naquela época, ano 1994, as películas móntanse no mobiolan, cortando con tesoiras unha película de 35 milímetros e pegando con celo anacos. Carlos e eu mirámonos e tentamos pescudar cal dos instrumentos que tiñamos ante nós era o máis importante. Empezamos a dar nomes: “Película?”. “Non”, respondeu Antonio. “Mobiola?”. “Non”. “Pantalla?”. “Non”. “Tesoiras?”. “Non”. “Celo?”. “Non”. Fode! Non quedaban, pois, moito máis instrumentos que mencionar... “Parte de cámara da rodaxe?”. “Non”. Onde estaba o truco? Non sei si sería así, pero imaxínome a Antonio sorrindo mirando as nosas caras estúpidas. E ao ver que non acertabamos, el, mirando á mesa, sinalou cara á papeleira. “Papeleira de reciclaxe?”. Nós. “Si, a papeleira”, dixo, e “canto máis estea chea, mellor película”.

Moitas veces lembrei aquela pasaxe na miña vida e non só cando montei algo. Aquela pasaxe volveume a lembrar cando me decatei de que van entregar o Premio Zinemira do Festival que se está celebrando estes días á montadora Julia Juaniz. Alegreime moitísimo. Porque o coñezo e porque representa, entre outros moitos, un oficio invisible no noso mundo. E ademais porque é unha muller. Tardaría moito en explicar o seu currículo, e aquí non temos sitio para iso, pero estivo enchendo durante anos o lixo de moitos cineastas de renome. É de agradecer que lembre a Rebordinos e á mesma cuadrilla.

Á hora de repartir os premios, xa temos o Premio Donostia, símbolo do Festival de San Sebastián, os actores elixidos. Nunha ocasión déronlle a Francis Ford Coppola e hai quen di por que hoxe en día sempre son actores. Polo xeral, forasteiros. Pero ese non é o tema de hoxe. Non ocorre o mesmo co cine, xa que se premiaron a músicos e directores de fotografía, maquilladores... Quizais porque é máis difícil elixir onde? Quero pensar que non. E por iso alegreime. Porque o mundo do cine está cheo de traballadores invisibles como Julia. De todos os xeitos, gústanos camiñar polo camiño que marca a alfombra vermella. E é unha boa escusa para pornos unha chaqueta americana ou un vestido precioso que temos gardado no armario. Aplaudireiche, Julia.