O libro tivo unha gran acollida. Satisfeito co resultado?

Cando lancei a primeira edición do libro tivo un impacto positivo. Estou contento porque o libro é froito dunha profunda análise do modelo de industria agroalimentaria, o traballo de moitos anos. Está claro que este tema cada vez está máis interesado en máis xente.

Até que punto cambiou a situación desde que publicaches a primeira edición do libro en 2014?

Por desgraza, non moito. As previsións para mellorar a situación tampouco eran demasiado positivas. Contamos cun modelo alimentario en mans de grandes empresas, apoiado por diferentes gobernos. Por tanto, só a mobilización cidadá e a toma de conciencia da situación poden permitir un cambio neste sistema. É máis, proponse alternativas ao modelo agroalimentario porque a mobilización da sociedade civil quere influír nas decisións das institucións. Á fin e ao cabo, as nosas peticións van ter mellor acollida segundo as siglas dos gobernos que están nas institucións.

Como se pode entender que as taxas de fame máis altas déanse no mesmo momento no que se producen historicamente máis alimentos?

Fundamentalmente porque a alimentación se converteu nun negocio, aínda que comer é un dereito fundamental. Este dereito púxose no mercado, converténdose no negocio de poucas multinacionais da industria agraria. En consecuencia, estas poucas empresas teñen o control da industria agroalimentaria e, por suposto, antepoñen os seus intereses económicos e a súa avaricia ás necesidades de quen morren de fame. Así, é máis fácil acabar cos alimentos que se producen no lixo que no noso estómago.

No teu libro criticas duramente o mercado que se esconde na sombra dos alimentos.

Si, e o máis grave é que esas grandes empresas condicionan o prezo do produto que nós compraremos posteriormente no mercado, así como a remuneración que terán os produtores por facer o seu traballo. Por tanto, os agricultores cada vez reciben menos diñeiro a cambio dos produtos que venden, mentres que cada vez pagamos máis caro. As multinacionais controlan o embude que hai entre o produtor, o agricultor e o consumidor e, tendo en conta que o 80% das nosas compras realízanse en supermercados, as consecuencias son moi graves.

Esta tendencia influíu en que en lugar de priorizar os alimentos locais tráianse os de fóra?

Do mesmo xeito que se ha descodificado a produción téxtil, no modelo alimentario tamén se produciu o mesmo fenómeno. As grandes empresas aproveitan a precariedade laboral dos países do exterior, producindo a un prezo moi alcanzable e vendendo produtos aquí a un prezo competitivo. Por tanto, os supermercados teñen moito peso para decidir de onde vén o que comemos e para empobrecer a agricultura.

Están en perigo os nosos alimentos?

O perigo non, é un feito. Segundo a Organización Agraria e Alimentaria (FAO), no século XX desapareceu o 75% da diversidade de alimentos. E o o noso non foi unha excepción. Vas ao supermercado e ves poucas posibilidades máis aló da leituga iceberg, por exemplo. Vivimos nunha especie de fascinación pola diversidade, mentres que a nosa alimentación é cada vez máis homoxénea. Non só iso, as grandes empresas apostan por producir cultivos máis rendibles e, por tanto, máis artificiais. Por tanto, unha vez máis, imponse a lóxica do mercado sobre o produto cultivado. A modo de exemplo, o 95% do arroz que se produce en todo o mundo é de só cinco tipos.

A privatización dos alimentos débese á Revolución Verde.

A Revolución Verde foi un fenómeno que xerou impactos moi negativos na agricultura e no medio ambiente. Non era unha revolución, non era verde. A pesar dos seus precedentes nos anos 40 e 50, a Revolución Verde foi un fenómeno promovido nos anos 60 polas Fundacións Ford e Rockefeller, co apoio do Goberno estadounidense, co obxectivo de aumentar a produción. Tiña un slogan para acabar coa fame no mundo, impulsando políticas para modernizar e facer máis produtiva a agricultura. Pero o que está detrás deste fenómeno é a aposta por privatizar os recursos naturais e pór a agricultura en mans de poucas empresas.

Non hai moita desinformación na sociedade sobre o consumo crítico?

Son optimista con el. Porque creo que cada vez hai máis xente interesada no consumo crítico. Á fin e ao cabo, queremos vivir sans, e cada vez temos máis información sobre como elixir os alimentos. Por iso, son máis as persoas que hoxe en día consomen comida ecolóxica. O sector da comida ecolóxica é o de mercado emerxente. Esta tendencia é moi interesante, pero o reto é politizar a tendencia do consumo crítico. Si non damos este paso, que xa empezou a suceder, é posible que aceptemos o que criticamos no modelo convencional no mercado dos alimentos ecolóxicos. Máis aló da etiqueta “eco”, hai que reivindicar a importancia da etiqueta de proximidade.

Ten solución a crise do modelo alimentario comercial?

Por suposto, a situación pode cambiar. Para iso, é imprescindible, por unha banda, a continuidade da loita que o movemento social vén impulsando desde hai anos en favor da soberanía alimentaria e, por suposto, a vontade política. E é que hoxe en día hai alimentos de primeira e de segunda calidade, e o lóxico é que as institucións públicas traballen para que os alimentos cheguen a todos os estómagos da cidadanía. Iso si, aínda queda moito por facer.

Cales serían as medidas fundamentais que cre que deberían tomar as institucións públicas?

En primeiro lugar, e en canto á produción, pór os terreos a disposición dos agricultores. Así mesmo, é necesario dotar de maior facilidade aos pequenos produtores para que poidan comercializar os seus produtos. Por suposto, para informar sobre os impactos negativos que ten a alimentación convencional na nosa saúde é necesario establecer políticas claras e, por último, obrigar legalmente a unha alimentación que fomente o consumo crítico en todos os comedores das institucións públicas.

A influencia da globalización chegou a todos os ámbitos da vida. Vostede di que o parto tamén se ha industrializado. Que quere vostede dicir?

O sistema capitalista comercializa todos os ámbitos da nosa vida, desde a alimentación até o parto. Como consecuencia diso, o sistema capitalista e patriarcal tivo unha gran influencia no parto das mulleres. O dereito a decidir que tanto reivindicamos as mulleres, desgraciadamente queda ás portas do hospital cando partimos. A modo de exemplo, non podemos decidir como se pode dar a luz ou quen pode estar no momento do parto.

Vostede denuncia o risco de agresión obstétrica.

Por suposto, é un dos últimos límites da agresión de xénero e, desgraciadamente, está totalmente integrado na sociedade. A violencia obstétrica pode ser psicolóxica, menosprezando á muller no parto, ou física, que se practica diariamente mediante cesáreas innecesarias, ou a través de varias prácticas como a episiotomía. É duro, pero un acto natural como o parto se converteu nunha enfermidade. E o peor é que as mulleres non temos palabras ante esas prácticas. Tamén niso hai moito que facer. Os datos son terribles: En España, o 25% das mulleres parten a través de cesárea. Con todo, os datos varían segundo o territorio. As cifras máis baixas obsérvanse en Euskal Herria, onde o 15,1% das mulleres que dan a luz son cesáreas.

Non se pode pasar sen falar de política antes de terminar. Para o 1 de outubro está previsto que se celebre o referendo de autodeterminación de Cataluña. Vaise a facer?

Bo, a resposta depende da vontade política do Goberno de Cataluña. Sen dúbida, si mantense a firmeza de desobedecer a lexislación española, farase. Haberá que ver até onde poden chegar. Será responsabilidade da sociedade civil apertar ao Goberno nesa dirección.

A presión do Goberno español non vai condicionar, entón, o referendo?

Si, por suposto, haberá que ver até onde chegará a súa represión. Pero, si repítese a tendencia até agora, canto máis presión chega do Goberno español, máis solidariedade tivo o independentismo.

Que opina do traballo da Generalitat nestes meses?

O que vimos é que os intereses partidistas teñen un peso importante na estratexia da Generalitat e que, por tanto, Junts pel Si cumpriu o seu compromiso co referendo. Hai pouco escoitamos a David Bonvehí, segundo cabeza de lista de PDCat, que segundo os resultados do referendo PDCat cambiaría a estratexia. Por tanto, diría que hai moitas dúbidas. Haberá que ver que pesa máis, si a independencia ou os intereses das partes.

Formou parte da iniciativa Procés Constituent. Foi un proxecto fracasado?

Bo, creo que o Procés Constituent foi o precursor dos novos proxectos políticos. Grazas a el foi posible construír un novo camiño para facer política. Esta iniciativa coseu as bases dun debate fundamental, sementando a semente, para permitir a creación de proxectos políticos decisivos na política catalá actual.

En Cataluña debuxouse un novo escenario. A quen aposta coa CUP-Crida Constituent ou o proxecto emerxente de Catalunya en Comú?

Tras o cambio de conciencia provocado pola crise económica, era imprescindible a creación de novos movementos sociopolíticos. Por tanto, nese contexto xurdiron as novas candidaturas, e eu vexo con bos ollos a iniciativa Barcelona en Comú e tamén a Catalunya en Comú.