Si digo que o traballo en prosa de Jon Alonso, nas súas múltiples facetas: narración, novela, ensaio, todas as mesturas posibles entre elas, é un valor seguro, non estou a dicir nada que até agora non dixen. Outra cousa é dicir que a jerarquización interna deste traballo en prosa pode ser cambiante. Quero dicir, si no seu día trouxen a Camembert para este espazo e declareino como “libro a reivindicar”, hoxe gustaríame traer a Hodei Berdeak, pensando que hai algunhas das mellores páxinas de Jon Alonso. Por suposto, isto non é unha competencia, si non é que se pode elixir entre páxinas excelentes, unha pagotxa inmensa para o lector.

Hodei berdea, por tanto, é un libro interesante desde moitos puntos de vista polo xogo metaliterario que expón para empezar: o relato comeza como unha novela –“esa novela, pois, si. Ou, polo menos, algo con forma de novela, aínda que non estea completo e totalmente acabado”–, pero nese momento comezaremos a ler as notas sobre esta novela –porque “escribín estas notas ou especificacións que poderían complementar a esa falsa novela”–. Por último, para darnos conta de que estamos a ler un libro que supostamente escribimos a catro mans: “O meu curmán Xabier escribiu o bosquexo da novela inacabada, así como todas as observacións que escribín durante o tempo que estiven con el neste proxecto, máis as que me viñeron á cabeza co seu borrador”.

Por tanto , as nubes verdes son un libro interesante non só pola súa estrutura, senón tamén polas cousas que alcanza. Para situalo, cronoloxicamente, “veu o Aberri Eguna de Pamplona, o artefacto colocado na Volta a España, o estado de excepción. Mataron a Etxebarrieta”. E politicamente, por unha banda, as cuestións de xeopolítica, como a relación cos ianquis, “como pasou a España de Franco de ser inimigo a ser un aliado estratéxico importante”, e máis en concreto a que tivo o PNV, “foron socio útiles nun tempo”, pero sobre todo interesante, porque fala de dilema sobre a violencia e da actitude das diferentes sensibilidades na nosa contorna respecto da loita armada: “Neste momento en que o PNV non acepta a xustificación da loita armada, no que di que a súa actitude sempre foi ‘pacífica’, é importante lembrar que non era esa a súa posición nos anos 1968-69”. Sendo a tese xeral que a nosa non é algo orixinal, destacando “a nosa condición de peza, a nosa pequeñez, a nosa internacionalidad”, e volvendo traer a idea que foi desgastada pero non perdeu o sentido: “O noso (...) é como unha horrible resaca ou un espantoso espellismo, froito dun borracho histórico”.

Hodei berdeak hoxe, por tanto, cre que están alí algunhas das mellores páxinas de Jon Alonso, e quen sabe si naquela época de volta, algunhas das mellores páxinas da literatura vasca de principios do século XXI.