85 de xuño. O Congreso deixou fóra da lista de enerxías renovables a incineración de residuos, que reúne a alcaldes de concellos de máis de 30.000 habitantes, procedentes de Estados Unidos.

Cando Donald Trump puxo en marcha a vía de cortar as medidas establecidas na época de Barack Obama en favor das enerxías renovables, a asociación de alcaldes de EE. O lobby das plantas de incineración foi unha das entidades que tentou romper o acordo entre os alcaldes, xa que os concellos non consideran renovable a incineración de residuos, segundo Huffington Post.

Os ecoloxistas están contentos e tamén os grupos que se opoñen á incineradora. Mary Booth, de Solidariedade pola Transparencia da Política PFPI, dixo: “As incineradoras teñen que queimar plásticos e outros materiais contaminantes para producir enerxía e contaminan máis por megawatts hora que as centrais de carbón. A incineración é unha tecnoloxía sucia e non merece a pena que a tomen como enerxía renovable”. Pero é por iso polo que os alcaldes das grandes cidades enfrontáronse ao lobby? Seguramente tamén tivo que ver a mala experiencia que tiveron coas contas das incineradoras. Son varios os municipios que nas últimas décadas foron devastados pola incineración de residuos. Menciónanse principalmente Harrisburg e Detroit.

A capital de Pensilvania, Harrisburg (50.000 habitantes), é mundialmente coñecida polo accidente da central nuclear de Three Mile Island, en 1979. Este accidente, que puxo en dúbida a seguridade da enerxía atómica, abriu as portas a Jack Lemon e Síndrome de China, de Jane Fonda, provocou un terremoto no mundo. Pasou moito máis desapercibido o terremoto de 2011, que trastornou a cidade: en outubro o alcalde declarou quebra para pedir a axuda dos xuíces para manter as débedas municipais e a presión dos acredores.

Posta en marcha en 1972, si a primeira incineradora de EE.UU. ía custar ao principio 15 millóns de dólares, pronto se encareceu até os case 100 millóns de gastos. Necesitaba unha restauración para o ano 2000, si as autoridades de Washington non querían que se pechase pola contaminación. O Concello tiña un grave problema, a incineradora tiña que facer fronte ás débedas de 100 millóns acumuladas durante anos e, ao mesmo tempo, colleitar o diñeiro necesario para rehabilitar a planta.

Para a felicidade do alcalde, Stephen Reed, segundo cría, atopouse coa pequena compañía Barlow Projects que quería facer negocio na incineración. Pensando que o seu proxecto ía ser a solución a todos os problemas, en 2003 habilitouse un novo crédito por importe de 125 millóns. Pero o contratista non conseguía completar o traballo e en 2007 o concello cedeu a explotación da incineradora á xigante Covanta, que posúe incineradoras en todo o mundo. Préstamo de 60 millóns de dólares máis en 2007. Márchanse…

Perdeu a alcaldía en 2009 despois de que Stephen Reed fixésese co control de Harrisburg durante 30 anos. En 2012, tras realizar unha auditoría municipal por encargo do tribunal, os peritos concluíron que Reed endebedou o municipio moito máis do que permite a lei. En 2013, o novo consistorio tivo que aprobar un paquete de medidas para xestionar a quebra imposto polas autoridades de Washington, entre elas vender a incineradora, aumentar os impostos aos cidadáns e vender os seus bens municipais.

Unha gran incineración

Desde a alcaldía aos tribunais, en 2015 o fiscal decidiu que a incineradora era o principal problema no escándalo de Harrisburg e pediu procesar ao ex alcalde por roubo, corrupción e eliminación de probas. O xuíz considerou caducados algúns dos delitos, pero non os de roubo de diñeiro público, e condenou en 2017 a Stephen Reed a dous anos de cárcere por malversación.

Detroit é outra das cidades que a incineradora levou ao desastre. ARGIA conta as desgrazas de Detroit, o Detroit recolleito pola industria automobilística aos ceos da prosperidade, caeu até o abismo da pobreza e a miseria. Non é tan coñecido que un dos problemas que levaron á quebra fose a súa incineradora.

Cando se construíu en 1986, o gran forno debería ser unha das claves para a rexeneración de Detroit, xa que entón se consideraba unha tecnoloxía punteira, que debía atraer a moitas novas empresas en réstaa. Os activistas da asociación ecoloxista Evergreen non conseguiron frear coas súas protestas unha das maiores incineradoras do mundo.

Pronto se viu que a enerxía limpa era falsa. Primeiro, o fedor, que, como ao principio, aínda hoxe é fonte de moitas queixas, que tamén foron narradas por xornais como The Guardian. Pero ademais do mal cheiro que irrita á poboación, é tamén fonte dunha grave contaminación: óxido de nitróxeno, dióxido sulfúrico, monóxido de carbono, chumbo... A incineradora converteuse nun dos principais contaminantes do estado de Michigan. Difundíronse noticias de enfermidades que se multiplicaban entre a poboación e sobre todo entre os nenos. A Axencia de Protección Ambiental de Michigan abriu expedientes á compañía Detroit Renewable Energy, especializada en protección medioambiental.

Debido a que o eufemismo é a industria máis contaminante, as filiais da compañía chámanse Detroit Thermal, Detroit Renewale Power, Detroit Renewable Cooling... Todos eles forman parte da compañía Atlas holdings, que se distribuíu por todo o mundo. Reivindica sen complexos que o seu negocio é investir en empresas en quebra.

Pero ademais do contaxio, a incineradora converteuse no buraco financeiro invisible do concello de Detroit. Nunca xerou os beneficios prometidos, nin ao principio nin ao final.Pouco despois da súa apertura, en 1991, o Concello tivo que vender a súa débeda a investidores privados, pero a pesar de que xa non era municipal, a cidadanía tivo que seguir pagando bonos da súa débeda. En total, segundo os cálculos da asociación Detroit Zero Waste, os cidadáns de Detroit pagaron 1.200 millóns de dólares.

Un dos problemas da incineradora de Detroit é que é demasiado grande. Por iso, Detroit ten que queimar o lixo que trouxo doutras cidades para poder seguir funcionando. Nos últimos anos de vida da débeda –os pagos termináronse en 2009–, os que traían residuos do exterior pagaban 13 dólares por tonelada, pero o dos cidadáns de Detroit obtíñase a 150 dólares por tonelada.

Non é de estrañar que a asociación de alcaldes estadounidenses non aprobe a incineración entre as enerxías renovables. Aprenderon ben as débedas que ten Bizkaia e os abismos aos que Gipuzkoa acaba de chegar.